Бу сафарги АҚШ президенти сайлови натижаси ғирт омадга боғлиқ сайлов деяпти баъзи экспертлар.
Биринчи марта менда ҳеч қайси номзодга ёнбосиш йўқ, на Камала Ҳаррисга, Доналд Трампга нисбатан симпатия йўқ. Менинг фикрим ҳеч нарсани ҳал қилмайдикуя (давлатим бошқа, фуқаролик бошқа), лекин бутун дунё ўзини бу сайлов натижаларига дахлдор деб билгани ва қизғин муҳокама қилгани учун бирнималар қоралаб қўйгим келди.
Иккала номзоднинг тарихдаги ўрни ва сиёсий дастурини ЧатжиПиТи билан ҳамкорликда таққослаб чиқдим.
Камала Ҳаррис:
- Биринчи аёл, қора танли ва Жанубий Осиёлик вице-президент. Ҳаррис 2020-йилги сайловларда ғалаба қозониб, АҚШ тарихида биринчи марта аёл ва ранг-баранг ирққа мансуб шахс сифатида вице-президент лавозимига сайланди.
- Сенатор сифатида Ҳаррис полиция ва адлия тизимида ислоҳотлар олиб боришга катта ҳисса қўшган. У ижтимоий адолат масалаларига катта эътибор қаратиб, ирқий тенглик ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича фаолият юритди.
- Ҳаррис вице-президент сифатида иқлим ўзгаришига қарши курашда фаол иштирок этиб, яшил энергетикани ривожлантириш ва иқлим адолатини тарғиб қилишда етакчи.
Доналд Трамп:
- Трампнинг президентлик даврида АҚШ иқтисодиёти бир муддат кучли ўсишни бошдан кечирди. У солиқларни камайтириш ва тартибга солишларни қисқартириш орқали иқтисодиётни рағбатлантиришга ҳаракат қилди.
- Трампнинг ташқи сиёсати “Америка биринчи” тамойилига асосланган, халқаро ташкилотлар ва иттифоқлар билан муносабатларни қайта ўзгартирди. У савдо келишувларини музокара қилди ва протекционистик сиёсат юритди.
- Трамп АҚШ тарихида икки марта импичмент жараёнига дуч келган биринчи президент бўлди. Ҳар икки жараён ҳам катта сиёсий ва ижтимоий баҳс-мунозараларга сабаб бўлди.
Номзодларнинг сиёсий дастуридаги фарқлар жуда кескин.
Иқтисодиёт:
- Камала Ҳаррис: Ўрта синф ва кам даромадли оилаларни қўллаб-қувватлашга қаратилган иқтисодий сиёсатни илгари суради. У солиқларни бойлар ва йирик корпорациялар учун оширишни, соғлиқни сақлаш ва таълим соҳаларига инвестицияларни кўпайтиришни режалаштиряпти.
- Доналд Трамп: Солиқларни камайтириш ва тартибга солишларни қисқартириш орқали иқтисодий ўсишни рағбатлантирмоқчи. У савдо сиёсатида протекционистик (миллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш) ёндашувни қўллаб-қувватлаб, Америка саноатини ҳимоя қилишга интилади.
Ижтимоий сиёсат:
- Камала Ҳаррис: Аёллар ҳуқуқлари, LBGTQ+ ҳуқуқлари ва ирқий тенгликни тарғиб қилади. У қурол назорати бўйича қатъий чораларни қўллаб-қувватлайди ва иқлим ўзгаришига қарши курашда фаол иштирок этади.
- Доналд Трамп: Анъанавий оилавий қадриятларни ҳимоя қилади ва иммиграция сиёсатини қатъийлаштириш тарафдори. У қурол ҳуқуқларини ҳимоя қилади ва иқлим ўзгариши бўйича халқаро келишувлардан чиқишни қўллаб-қувватлаган.
Ташқи сиёсат:
- Камала Ҳаррис: Халқаро иттифоқларни мустаҳкамлаш ва дипломатияни кучайтиришга интилади. У инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва глобал иқлим ўзгаришига қарши курашда етакчилик қилишни мақсад қилади.
- Доналд Трамп: “Америка биринчи” сиёсатини давом эттириб, халқаро ташкилотлар ва иттифоқлар билан муносабатларни қайта кўриб чиқишни мақсад қилади. У савдо келишувларини қайта музокара қилиш ва ҳарбий харажатларни камайтиришни қўллаб-қувватлайди.
Ютуқлар ва камчиликлар:
- Камала Ҳаррис: Вице-президент сифатида иқлим ўзгариши ва ижтимоий адолат масалаларида фаол иштирок этган. Бироқ, баъзи танқидчилар унинг прокурорлик фаолиятидаги баъзи қарорларини танқид қилишган.
- Доналд Трамп: Президентлик даврида солиқ ислоҳотлари ва иқтисодий ўсиш бўйича ютуқларга эришган. Аммо, унинг сиёсий услуби ва баъзи қарорлари кўплаб баҳс-мунозараларга сабаб бўлган.
Ҳаррисни машҳурлардан Барак Обама, Эминем, Тейлор Свифт, Леонардо Ди Каприо, Бейонсе қўллаб-қувватлаяпти.
Трамп партиясини эса Илон Маск, Канье Уэст, Кид Рок, Розанна Барр қўлламоқда.
Сизнингча, ким ютиши мумкин?
Биринчи марта менда ҳеч қайси номзодга ёнбосиш йўқ, на Камала Ҳаррисга, Доналд Трампга нисбатан симпатия йўқ. Менинг фикрим ҳеч нарсани ҳал қилмайдикуя (давлатим бошқа, фуқаролик бошқа), лекин бутун дунё ўзини бу сайлов натижаларига дахлдор деб билгани ва қизғин муҳокама қилгани учун бирнималар қоралаб қўйгим келди.
Иккала номзоднинг тарихдаги ўрни ва сиёсий дастурини ЧатжиПиТи билан ҳамкорликда таққослаб чиқдим.
Камала Ҳаррис:
- Биринчи аёл, қора танли ва Жанубий Осиёлик вице-президент. Ҳаррис 2020-йилги сайловларда ғалаба қозониб, АҚШ тарихида биринчи марта аёл ва ранг-баранг ирққа мансуб шахс сифатида вице-президент лавозимига сайланди.
- Сенатор сифатида Ҳаррис полиция ва адлия тизимида ислоҳотлар олиб боришга катта ҳисса қўшган. У ижтимоий адолат масалаларига катта эътибор қаратиб, ирқий тенглик ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича фаолият юритди.
- Ҳаррис вице-президент сифатида иқлим ўзгаришига қарши курашда фаол иштирок этиб, яшил энергетикани ривожлантириш ва иқлим адолатини тарғиб қилишда етакчи.
Доналд Трамп:
- Трампнинг президентлик даврида АҚШ иқтисодиёти бир муддат кучли ўсишни бошдан кечирди. У солиқларни камайтириш ва тартибга солишларни қисқартириш орқали иқтисодиётни рағбатлантиришга ҳаракат қилди.
- Трампнинг ташқи сиёсати “Америка биринчи” тамойилига асосланган, халқаро ташкилотлар ва иттифоқлар билан муносабатларни қайта ўзгартирди. У савдо келишувларини музокара қилди ва протекционистик сиёсат юритди.
- Трамп АҚШ тарихида икки марта импичмент жараёнига дуч келган биринчи президент бўлди. Ҳар икки жараён ҳам катта сиёсий ва ижтимоий баҳс-мунозараларга сабаб бўлди.
Номзодларнинг сиёсий дастуридаги фарқлар жуда кескин.
Иқтисодиёт:
- Камала Ҳаррис: Ўрта синф ва кам даромадли оилаларни қўллаб-қувватлашга қаратилган иқтисодий сиёсатни илгари суради. У солиқларни бойлар ва йирик корпорациялар учун оширишни, соғлиқни сақлаш ва таълим соҳаларига инвестицияларни кўпайтиришни режалаштиряпти.
- Доналд Трамп: Солиқларни камайтириш ва тартибга солишларни қисқартириш орқали иқтисодий ўсишни рағбатлантирмоқчи. У савдо сиёсатида протекционистик (миллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш) ёндашувни қўллаб-қувватлаб, Америка саноатини ҳимоя қилишга интилади.
Ижтимоий сиёсат:
- Камала Ҳаррис: Аёллар ҳуқуқлари, LBGTQ+ ҳуқуқлари ва ирқий тенгликни тарғиб қилади. У қурол назорати бўйича қатъий чораларни қўллаб-қувватлайди ва иқлим ўзгаришига қарши курашда фаол иштирок этади.
- Доналд Трамп: Анъанавий оилавий қадриятларни ҳимоя қилади ва иммиграция сиёсатини қатъийлаштириш тарафдори. У қурол ҳуқуқларини ҳимоя қилади ва иқлим ўзгариши бўйича халқаро келишувлардан чиқишни қўллаб-қувватлаган.
Ташқи сиёсат:
- Камала Ҳаррис: Халқаро иттифоқларни мустаҳкамлаш ва дипломатияни кучайтиришга интилади. У инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва глобал иқлим ўзгаришига қарши курашда етакчилик қилишни мақсад қилади.
- Доналд Трамп: “Америка биринчи” сиёсатини давом эттириб, халқаро ташкилотлар ва иттифоқлар билан муносабатларни қайта кўриб чиқишни мақсад қилади. У савдо келишувларини қайта музокара қилиш ва ҳарбий харажатларни камайтиришни қўллаб-қувватлайди.
Ютуқлар ва камчиликлар:
- Камала Ҳаррис: Вице-президент сифатида иқлим ўзгариши ва ижтимоий адолат масалаларида фаол иштирок этган. Бироқ, баъзи танқидчилар унинг прокурорлик фаолиятидаги баъзи қарорларини танқид қилишган.
- Доналд Трамп: Президентлик даврида солиқ ислоҳотлари ва иқтисодий ўсиш бўйича ютуқларга эришган. Аммо, унинг сиёсий услуби ва баъзи қарорлари кўплаб баҳс-мунозараларга сабаб бўлган.
Ҳаррисни машҳурлардан Барак Обама, Эминем, Тейлор Свифт, Леонардо Ди Каприо, Бейонсе қўллаб-қувватлаяпти.
Трамп партиясини эса Илон Маск, Канье Уэст, Кид Рок, Розанна Барр қўлламоқда.
Сизнингча, ким ютиши мумкин?