Ulug‘bekning yana bir matematik asari «Risolai Ulug‘bek» deb ataladi va uning bir nusxasi Hindistonda Aligarx universiteti kutubxonasida saqlanadi. Yaqin yillargacha Ulug‘bek faqat astronom va matematik deb hisob lanardi. Lekin XX asr oxirida uning ijodi serqirra bo‘lib, tarix, she’riyat va musiqa bobida ham qalam tebratgani aniqlandi. Navoiyning «Majo lis un-nafois» va Abu Tohirxojaning «Samariya» asarlarida ham uning she’rlaridan namunalar keltirilgan. Uning davrida ko‘pgina asarlar arab va fors tilidan eski o‘zbek tiliga tarjima qilingan. Ulug‘bek tashkil et gan boy kutubxonada turli fanlarga oid 15 mingdan ortiq jildli kitob bo‘l gan. Alisher Navoiy «Xamsa» asarida uni ulug‘lab, shunday yozgan edi:
Temurxon naslidan Mirzo Ulug‘bek,
Ki olam ko‘rmadi sulton aningdek,
Ki davr ahli biridin aylamas yod,
Aning obnoyi jinsi bo‘ldi barbod.
Valek ul ilmi sari topdi chun dast,
Ko‘zi oldinda bo‘ldi osmon past.
Rasadkim bog‘lamish — zebi jahondur,
Jahon ichra yana bir osmondur,
Bilib bu nav ilmi osmoniy,
Ki ondin yozdi «Ziji Ko‘ragoniy».
Uzoq va yaqin o‘tmish muallifla rining ta’kidlashicha, Ulug‘bek yosh ligidan boshqa fanlar qatori musiqa ilmidan saboq olib, bir qator kuy va usullar yaratgan, bu sohaga oid risola ham yozgan.
Mirzo Ulug‘bekning hayoti va faoliyatini har tomonlama o‘r ganish hamda ommalashtirish maqsadida ko‘plab tadqiqotlar, mahalliy va xalqaro miqyosda ilmiy-amaliy anjumanlar mun tazam o‘tkazib kelinmoqda. Uning davrida bunyod etilgan me’moriy obidalarni asrab-a vaylashga alohida ahamiyat qaratilmoqda. Bugungi kunda yurtimizdagi ko‘plab aholi yas hash maskanlari, ta’lim muas sasalari, poytaxtimizdagi yirik tuman Mirzo Ulug‘bek nomi bilan ataladi. Mamlakatimiz va xorijda olimning muazzam haykallari o‘rnatilgan. Ulug‘bek siymosi Pulkovo rasadxonasi, Moskva universiteti konferens zallarida dunyodagi mashhur olimlarning portretlari qatoridan joy olgan. Samarqandda uning memo rial muzeyi tashkil etilgan. Buyuk ajdodimizning hayoti va faoliyati haqida atoqli ijodkorlar M.Shayxzo da «Mirzo Ulug‘bek» tragediyasini, O.Yoqubov «Ulug‘bek xazinasi», S.Borodin «Samarqand osmonida yulduzlar» romanini yozgan. Taniqli rejissyor Latif Fayziyev «Ulug‘bek yulduzi» nomli film yaratgan.
Adolat FAYZIYEVA tayyorladi.
❤️ Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing
💾 Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing
📁 ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing
✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing
💾 Рус тилида ўқинг / Читать по русски
🥳 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular
Temurxon naslidan Mirzo Ulug‘bek,
Ki olam ko‘rmadi sulton aningdek,
Ki davr ahli biridin aylamas yod,
Aning obnoyi jinsi bo‘ldi barbod.
Valek ul ilmi sari topdi chun dast,
Ko‘zi oldinda bo‘ldi osmon past.
Rasadkim bog‘lamish — zebi jahondur,
Jahon ichra yana bir osmondur,
Bilib bu nav ilmi osmoniy,
Ki ondin yozdi «Ziji Ko‘ragoniy».
Uzoq va yaqin o‘tmish muallifla rining ta’kidlashicha, Ulug‘bek yosh ligidan boshqa fanlar qatori musiqa ilmidan saboq olib, bir qator kuy va usullar yaratgan, bu sohaga oid risola ham yozgan.
Mirzo Ulug‘bekning hayoti va faoliyatini har tomonlama o‘r ganish hamda ommalashtirish maqsadida ko‘plab tadqiqotlar, mahalliy va xalqaro miqyosda ilmiy-amaliy anjumanlar mun tazam o‘tkazib kelinmoqda. Uning davrida bunyod etilgan me’moriy obidalarni asrab-a vaylashga alohida ahamiyat qaratilmoqda. Bugungi kunda yurtimizdagi ko‘plab aholi yas hash maskanlari, ta’lim muas sasalari, poytaxtimizdagi yirik tuman Mirzo Ulug‘bek nomi bilan ataladi. Mamlakatimiz va xorijda olimning muazzam haykallari o‘rnatilgan. Ulug‘bek siymosi Pulkovo rasadxonasi, Moskva universiteti konferens zallarida dunyodagi mashhur olimlarning portretlari qatoridan joy olgan. Samarqandda uning memo rial muzeyi tashkil etilgan. Buyuk ajdodimizning hayoti va faoliyati haqida atoqli ijodkorlar M.Shayxzo da «Mirzo Ulug‘bek» tragediyasini, O.Yoqubov «Ulug‘bek xazinasi», S.Borodin «Samarqand osmonida yulduzlar» romanini yozgan. Taniqli rejissyor Latif Fayziyev «Ulug‘bek yulduzi» nomli film yaratgan.
Adolat FAYZIYEVA tayyorladi.
❤️ Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing
💾 Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing
📁 ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing
✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing
💾 Рус тилида ўқинг / Читать по русски
🥳 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular