Маърифат гулшани
Ҳазрати Мир Алишер Навоий шеърияти хазинасидан
****
«МАГАР РАСУЛ
АЛАЙҲИССАЛОМ
ҚИЛДИ ҲАДИС...»
****
«Ҳадис» радифли
биринчи ғазал шарҳи
(давоми)
7. Улусни тутти Навоий
сўзи анинг бирла,
Магар Расул алайҳиссалом
қилди ҳадис.
“Навоийнинг сўзи бутун халққа ёйилди, эл-юрт эътиборини қозонди. Сабаб, магар ҳазрати Расулуллоҳ алайҳиссалом ҳадис айтдилар, шоир ундан ҳикмат терди”.
Яъни, Навоий сўзи ҳазрати Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шарофатлари билан элга манзур бўлди. Ҳазрат Навоий ғазалларида ҳадисларнинг маъноларини жойлаб, мавъиза бўлгулик байтларни битдилар. Чунончи, ўзлари “Хазоин ул-маъоний” девони дебочасида айтадилар:
“Ҳолбуки, маърифатомиз бир ғазал топилмайдиган девон ва мавъизатангиз бир байти бўлмаган ғазал бўлмаслиги керак. Бусиз бир девон битилса, аслида кўп беҳуда заҳмат чекилган ва зоеъ машаққат тортилган бўлади”.
Шу сабабдан Навоий ҳамд, наът ва мавъизадан ташқари, токи соҳиби девоннинг меҳнати ва ғазалхоннинг вақти зоеъ кетмасин деб, ҳар бир ғазалда биттадан-иккитадан насиҳаторо ва мавъизаосо байт киритиб кетганлар.
Бу неъмат устига яна неъмат бўлиб, қирқ ҳадис маъносини рубоъийларга жойлаб, “Арбаъийн” ҳам тузганлар.
Агар пок назар билан қарасак, қўлланган мажозлар ҳақиқат эканини англаймиз. Чунончи, Навоий ёзадилар:
«Ким назар пок айлагач, айни ҳақиқатдур мажоз...».
Устоз Мирзо Кенжабек
(“Навоий муҳаббати”
китобидан)
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
Ҳазрати Мир Алишер Навоий шеърияти хазинасидан
****
«МАГАР РАСУЛ
АЛАЙҲИССАЛОМ
ҚИЛДИ ҲАДИС...»
****
«Ҳадис» радифли
биринчи ғазал шарҳи
(давоми)
7. Улусни тутти Навоий
сўзи анинг бирла,
Магар Расул алайҳиссалом
қилди ҳадис.
“Навоийнинг сўзи бутун халққа ёйилди, эл-юрт эътиборини қозонди. Сабаб, магар ҳазрати Расулуллоҳ алайҳиссалом ҳадис айтдилар, шоир ундан ҳикмат терди”.
Яъни, Навоий сўзи ҳазрати Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шарофатлари билан элга манзур бўлди. Ҳазрат Навоий ғазалларида ҳадисларнинг маъноларини жойлаб, мавъиза бўлгулик байтларни битдилар. Чунончи, ўзлари “Хазоин ул-маъоний” девони дебочасида айтадилар:
“Ҳолбуки, маърифатомиз бир ғазал топилмайдиган девон ва мавъизатангиз бир байти бўлмаган ғазал бўлмаслиги керак. Бусиз бир девон битилса, аслида кўп беҳуда заҳмат чекилган ва зоеъ машаққат тортилган бўлади”.
Шу сабабдан Навоий ҳамд, наът ва мавъизадан ташқари, токи соҳиби девоннинг меҳнати ва ғазалхоннинг вақти зоеъ кетмасин деб, ҳар бир ғазалда биттадан-иккитадан насиҳаторо ва мавъизаосо байт киритиб кетганлар.
Бу неъмат устига яна неъмат бўлиб, қирқ ҳадис маъносини рубоъийларга жойлаб, “Арбаъийн” ҳам тузганлар.
Агар пок назар билан қарасак, қўлланган мажозлар ҳақиқат эканини англаймиз. Чунончи, Навоий ёзадилар:
«Ким назар пок айлагач, айни ҳақиқатдур мажоз...».
Устоз Мирзо Кенжабек
(“Навоий муҳаббати”
китобидан)
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•