“Bilaman, qaysi rang yoqishin,
nigohing aytadi xohishing,
uyqumda taniyman tovushing,
ko’nglingda nima bor bilmayman”

Bu qo‘shiq jinoyat huquqi nazariyasini tushunishda yordam beradi desam ishonasizmi?

Jinoyatning qasd yoki ehtiyotsizlik ko'rinishida sodir etilganini amalda isbotlash jarayoni huquqni qo'llovchidan yaxshigina mahorat va mantiqiy tafakkur talab qiladi.

Sababiki, qasd/ehtiyotsizlik masalasi shaxsning ichki dunyosi bilan bog'liq. Ya'ni odamning niyati nimaligi faqat uning o'ziga va Yaratgangagina ayon (ko’nglingda nima bor, bilmayman, deydiku). Shuning uchun jinoyat huquqiga ko'ra, bu tushunchalar qilmishning ichki tomoni (subyektiv tomon) bilan qamrab olingan.

Xo'sh, unda qasdni isbotlash texnikasi qanday?

✅ Jinoyat qanday ko'rinishda, usulda, vositada, qurolda sodir etilganiga qarab xulosaga kelinadi.
➖Masalan: Bahodir aka yozganidek, hayot uchun xavf bo’lmagan tana a’zolariga shikast yetkazilishi natijasida odam o’lgan bo’lsa, bu qasddan odam o’ldirish jinoyati sifatida baholanmasligi kerak. Chunki “agar o‘ldirishni niyat qilganida, hayot uchun muhum organlarga shikast yetkazardi”, degan gipotezaga ishoniladi.

✅ jinoyatni sodir etishdan oldingi harakatlarga diqqat qaratiladi.
➖Masalan: firibgarlik jinoyatlarida mulkni garovda ekanligini yashirib, birovga sotgan bo’lsa, shu orqali aybdorning aldashga bo’lgan qasdi o‘z tasdig‘ini topadi.

Ish holatlaridan kelib chiqib shunga o‘xshash isbotlash usullaridan foydalaniladi.

Xulosa shu – qilmishning qanday sodir etilganidan, faktlardan kelib chiqib, qasd bor-yo’qligiga baho beriladi. Xuddi, nigohlar xohishni anglatgandek gap bu).

Yuridik tilda aytganda, jinoyatning subyektiv tomoni obyektiv tomonidan kelib chiqib, aniqlanadi.

@LEGISTUZ