Lawistan


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Право


Qonunchilik, biznes, jamiyat, davlat
Gumma uchun : https://tirikchilik.uz/lawistan_l
Murojaat uchun : @lawistanbot

Связанные каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Право
Статистика
Фильтр публикаций


*Daily dose of cringe matbuot kotiblari usulida


Noana'naviy yurish qonuniymi?

Faoliyatida o'sish kuzatilayotgan "Xalq Retail" MChJ (Olma supermarketlar tarmog'i) tomonidan noana'naviy yurish qilinib, menimcha (yirik) supermarketlar birinchilardan bo'lib alkogol mahsulotlari savdosi yo'lga qo'yilgan. Suratda ko'rib turganingizdek, ular, alkogol mahsulotlari uchun aksiya ham joriy qilgan.)
O'zbekiston Respublikasi "Reklama to'g'risida"gi qonunining 38-moddasiga ko'ra, alkogol mahsulotlari sotishni har qanday turdagi rag'batlantiruvchi aksiyalar o'tkazish yo'li bilan rag'batlantirish taqiqlanadi.
Soliq qo'mitasining ma'lumotlariga ko'ra "Xalq Retail" MChJ faoliyatida o'sish kuzatilyotganini (1; 2; 3) ko'rishimiz mumkin. Lekin uning harakatlari Reklama qonunchiligi va raqobatga zidligi yuzasidan o'rganilishi kerak, deb o'ylayman.


Bir muddat oldin Paynet tomonidan Humo sotib olingan edi. Endi Paynet va Uzcard sheriklikda aksiya tashkil qilmoqda. Paynet toʻlov agentligi tomonidan jismoniy shaxslardan toʻlovlarni qabul qilish borasida ustun mavqe (monopol) deb reyestrga kiritilgan.
Oʻzbekistonda mavjud milliy toʻlov tizimlari: Uzcard hamda Humo hisoblanadi.
Paynet va Uzcard oʻrtasidagi kelishuvning boshqa bozor ishtirokchilari yoki bozorga yangi kirib keluvchilar uchun qiyinchilik tugʻdirishi, shuningdek, raqobatga taʼsiri salbiy boʻlishi mumkin deb oʻylayman.


Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga ishga qabul qilish toʻgʻrisidagi eʼlondan

Nomzoddan rus tilini mukammal bilish talab qilinyapti. Mutaxassislik boʻyicha esa oliy maʼlumotning mavjudligi kifoya.


Daryo.uz nashri Davr-on bilan LexAI loyihalarini muvaffaqiyatli deb baholapti.
Davr-on Oʻzbekiston Respublikasi Soliq kodeksini oʻzlashtirmagan, LexAI esa keng jamoatchilik uchun moʻljallanmagan davlat byudjetidan moliyalshtirilgan loyihalar. Loyiha muvaffaqiyatli deb topilishi uchun aniq hisob-kitoblar, keltirgan foydalari inobatga olinmaydimi?


Ularning bozorga kirishi raqobatni oshiradi, isteʼmolchilar uchun qulay takliflar yaratadi: Bolt ovqat yetkazib berish, samokat ijarasi, taksi, yetkazib berish va boshqa xizmatlari bilan e-tijorat sohasida raqobatlashishi mumkin.


Tashabbusli budjet loyihasini moliyalashtirish tartibiga oʻzgartirish kiritildi

Endi tumanlar kamida 10 ta loyiha uchun mablagʻ ajratadi. Undan ortiq koʻpi bilan 30 ta boʻlishi mumkin. Lekin bu tuman aholisining viloyatdagi ulushiga mutanosib boʻlishi kerak. Hamda minimal talabdan ortiq loyihalarni moliyalashtirish mahalliy budjetdan amalga oshiriladi.


Xodimning huquqiy holatini mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikka va mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarga nisbatan yomonlashtiruvchi har qanday shartlar haqiqiy emas.
Mehnat kodeksi 17-modda

Bu nima degani?
Deylik xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasida yoki tashkilotning lokal hujjatlarida ortiqcha ishlangan soatlar uchun 2x dan kam toʻlash, dam olish kunlarining mavjud emasligi, tungi vaqt rejimi uchun 1.5x dan kam toʻlash, xodim ish haqidan kodeks talablariga zid ravishda, hech qanday ish haqidan ushlab qolish/intizomiy jazo chorasi qoʻllash haqidagi buyruq bilan tanishtirmasdan, ish haqidan ushlab qolish va qonunchilik hujjatlari bilan belgilangan huquqlari va qonuniy kafolatlaridan mahrum qiluvchi yoki cheklovchi shartlar haqiqiy emas. Ular qonunchilik hujjatida koʻrsatilganidek talqin qilinadi.


Stajirovka yoki dastlabki sinov oʻtash asosida ishga qabul qilishda, ular boshlanganida xodim va ish beruvchi oʻrtasida mehnat shartnomasi tuzilishi lozim

Baʼzi hollarda ish beruvchi xodimlarni yoki dastlabki sinov asosida yoki stajirovkadan keyin ishga olish talabi bilan eʼlonlar beradi. Lekin aksariyat hollarda buning uchun haq toʻlanmasligi, mehnat shartnomasi tuzilmasligi uchraydi.
Bu ikkala holatda ham xodim va ish beruvchi oʻrtasida dastlab mehnat shartnomasi tuzilishi lozim:
Stajirovka uchun: muddatli mehnat shartnomasi tuzish mumkin.
Dastlabki sinov asosida ishga qabul qilishda umumiy asosda mehnat shartnomasi nomuayyan muddatga tuziladi.
Mehnat shartnomasi tuzilishi xodim sifatida huquqlaringizni himoya qilishda keng imkoniyatlarni beradi, turli ovoragarchiliklarning oldini oladi.


Vatan himoyachilari kuni muborak bo'lsin!

Yoshlikdan boshdan kechirilgan tajribalar inson hayotida chuqur iz qoldiradi. Harbiy xizmat va ichki ishlar sohasi haqida gap ketganda, tashqaridan yaratilgan tilla tusli tasavvur, ichkarida namoyon bo'lmaganida, bu kechinmalar xuddi changga o'ralgan oynaga o'xshaydi.
Maktab kunlarimda tuman mudofaa bo'limiga olib borishgan edi. Bo'lim xodimlari bizni haqorat qilgandi, xonalar juda yomon ahvolda, shifokorlarning munosabati ham yomon edi. O'qituvchimiz orqali bizdan pul olishgandi. O'sha kuni armiyaga nisbatan ko'nglimga sovuq yel urilgan edi.
Keyin Ichki ishlar akademiyasiga o'qishga topshirgan paytimda, tashqaridan chiroyli ko'rinadigan bu soha ichkari kirganimda umidlarimni sindirdi. Munosabat, ahvol va sharoit, tashqi ko'rinishga mos emas edi.
Bu tajribalar hayotimga chuqur iz qoldirdi. Men tushundimki, sohaning jozibadorligi ichkaridagi adolat va inson huquqlarini himoya qiluvchi munosabat bilan uyg'un bo'lgandagina haqiqiy bo'ladi.
Soha rivojlanishi, barcha xodimlar uchun adolatli muhit ta'minlanishini umid qilaman.

*Copilot yordamida tayyorlangan rasmli matn


Xarid narxi 65 mln dollar boʻpti.


Paynet bir qancha vaqt oldin oʻzining "qulay pul" toʻlov tizimini tashkil qilishga uringan edi. Oʻxshamagandi chogʻi faoliyat yuritmay tugagandi. Endi esa, agar rost boʻlsa, u Humoni sotib oldi.


Bu bizga nega muhim?
Davlat xaridlarini tender, eng yaxshi taklifni tanlab olish orqali amalga oshirishdan ko'zlangan asosiy maqsadlaridan biri davlat buyurtmachisi (ayni vaziyatda Yoshlar ishlari agentligi) tomonidan byudjet mablag'larining noto'g'ri sarflanishining oldini olish, raqobat muhitini yaratish orqali eng yaxshi taklifni tanlab olish - shu orqali byudjet mablag'laridan oqilona foydalanishga erishish.
Davlat xaridlarining ochiq e'lon qilinishi va unda ishtirok etisg imkoniyati cheklanmaganligi raqobat muhitini yaratadi. Axir Agentlikning biror xodimiga yaxshi nashriyotni topib, shartnoma tuzish majburiyati yuklatilsa u nima qiladi? Birorta tanishi bilan kelishadi yoki yon atrofidan topish ehtimoli yuqori. Bo'lib ham, davlat xaridlarida bu samarali yechim emas. Shu sababli qonun asosida davlat xaridlari amalga oshiriladi. Lekin O'zbekistonda raqobatga qarshi huquqbuzarliklarning katta qismi davlat xaridlari sohasida qonun talablarining buzilishiga to'g'ri keladi. Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 2023-yilda o'tkazilgan davlat xaridlarining har 1/3 tasida buyurtmachilar tomonidan raqobatga zid harakatlar amalga oshirilgan. Bu degani qaysidir tuman shifoxonasiga sifatsiy qurilmalar yetkazilgani, maktablar ta'miri uchun sifatsiz mahsulotlar ishlarilgani, ba'zi bir joylarga infratuzilmalar o'z vaqtida shakllantirlmasligiga sabab bo'lgan.
Nega birorta kitob nashr etilmadi?
Menda o'tkazilgan davlat xaridlari (nashriyotlarni tanlash haqida) to'g'risida ma'lumot yo'q. Agar bo'lganida unda buyurtmachi va ijrochi(tanlov g'olibi) tomonidan tuzilgan shartnomada ma'lum kitobning qachon nashr etilishi haqida aniq ma'lumotlar bo'lar edi. Va loyiha mas'ullarining javobni podkastimizda olasiz degan absurd, noqonuniy iddaolariga o'rin qolmas edi. Ular nafaqat davlat xaridlari bilan ishlashda kasbiy mahoratga ega balki murojaatlar bilan ishalshda ham savodi chiqmagan ko'rinadi. Preziden qarorida davlat xaridlari "eng yaxshi takliflarni tanlash va tender o'takzish" yo'li bilan amalga oshirilishi belgilangan. Bu ikkala davlat xaridlarini amalga oshirish turlarida ham ma'lum nashriyot bilan shartnoma tuziladi degan talab qo'yilmaydi. Raqobat muhiti asosida, aniq belgilangan talablarga berilgan eng yaxshi taklif tanlab olinadi yoki g'olib deb topiladi.
Kim javobgar? - Yoshlar ishlari agentligi
Janjalga sabab loyiha menejerlaridan biri Xurshid Yo'ldoshevning "ketkazilishi" va uning himoyasiga chiqqan, loyiha ishtirokchilaridan biri bo'lsa kerak, bir xodimning nashriyotlardan biriga aloqadorligi sabab bo'lgan ko'rinadi. Lekin Mehrinoz Abbosova Xurshid Yo'ldoshevning ketishini Alisher Sa'dullayev aytganini bildirgan.
*Menimcha voqea shunday bo'lgan.
Agar vaziyatni tahlil qilsak, Yoshlar ishlari agentligi tomonidan davlat xaridlarini o'tkazishda qonun buzilishi holati kuzatilgan bo'lishi mumkin. Lekin nashriyotlarni tanlashda qonun buzilishi, tanish-bilish orqali bo'lgani, bunga menejerning ko'z yumushiga iddao qilayotgan davlat xizmatchilari avvalo o'zlari qonun talabini buzganini unutib qo'yishyapti. Sababi menejer buyurtmachi bo'lmagan, davlat xaridlari bilan shug'ullanish uning majburiyati emas.
Raqobat qo'mitasi #1000kitob loyihasi uchun davlat xaridlari qay tartibda o'tkazilgani (tender, eng yaxshi taklifni tanlash), bunda qonun buzilgan yoki buzilmagani haqida o'rganib chiqishi lozim.


Oʻzi janjallar yoqmaydi, ayniqsa Yoshlar ishlari agentligi yoki shunga oʻxshash tashkilotlar aralashgan

Nega?
- Chunki eng koʻp imtiyozli kreditlar shular boshchiligida berilib (mln dasturchi, yosh tadbirkor barbalolar), davlat byudjetiga koʻp zarar yetkazilgan. Mening shubham bor ularning byudjetni ijro etishdagi masʼuliyatli yondashuviga.
Mana bu loyihada ham, Aziza Qurbonovaning Twitter sahifasida bergan maʼlumotiga koʻra loyiha ishtirokchisi, xodim, oʻzi aloqador boʻlgan nashriyotga davlat xaridlarini olishda qoʻli borligiga shama qilingan.
Farmonga koʻra, davlat xaridlari tender orqali amalga oshirilishi koʻrsatilgan. Bu haqida agentlik eʼlon berish majburiyatini olgan. Menda maʼlumotlar yoʻq, odamlarning yozishicha tenderlar oʻtkazilmagan. Ushbu vaziyatda antimonopoliya/aksilkorrupsiya qoʻmitalari ishni oʻrganib, davlat byudjetiga yetkazilgan zarar va bu ishlarda korrupsiya mavjudligi va raqobatga zid harakatlar sodir etilgan yoki yoʻqligiga aniqlik kiritishi kerak.
Juda, hafaman. Men keraksiz deb hisoblagan, byudjet nuqtayi nazaridan, tashkilot rahbarlari va mansabdorlarning hammasi loyihani boshi-yu qoshi ekan.


Banklarning litsenziya talabida ishchi oʻrin yaratish mavjud emas. Markaziy bank raisi bilan nimani muhokama qilish mumkin?


Markaziy bank raisi oʻzgarganidan keyin birinchi cheklov. Markaziy bankning, istalgan regulyatorning, proteksionistik siyosati samarali tartibga solishning boshqa alternativini topa olmaslik natijasi. Aksariyat holatda cheklovlar salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi. Hammasini vaqt koʻrsatadi.


Sug'urta kompaniyalari uchun murakkab ish bo'pti-da.
Avtotransport egalarining fuqaroviy javbgarligini majburiy sug'urta ilish to'g'risida bilasizmi?


Yaxshi kollektiv korporativni unutmaydi lekin buni eslamaydi ham.

*Yuzlab odamlarni orasida oʻzini eslab qolishmasliklaridan umidvor boʻlib korporativdan keyingi kun ishga chiqqan xodim.


Ishga joylashtirish va undagi davlat kafolatlari

Ishga joylashish har bir kishining mutlaq huquqi hisoblanadi. Bu O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi bilan ham mustahkamlangan. Mehnat resurslarining erkin harakatlanishi ham kafolatlanadi. Ya'ni, har bir shaxs o'zi xohlaganicha ishlashi mumkin. Faqat bu sud qarori yoki qonun bilan taqiqlanmagan bo'lishi lozim.
Ishga joylashtirish bo'yicha quyidagi davlat kafolatlari mavjud:
1. Bandlik turini, shu jumladan turli mehnat rejimidagi ishni tanlash erkinligini;
2. Ishga qabul qilishni qonunga xilof ravishda rad etishdan, qonunga xilof ravishda boshqa ishga o‘tkazishdan, xodimni ishdan chetlashtirishdan va mehnat shartnomasini bekor qilishdan himoyalanishni;
3. Maqbul keladigan ish tanlashga va ishga joylashishga bepul ko‘maklashishni;
4. Kasb egallashda va ishga ega bo‘lishda, mehnat qilish va bandlik sharoitlarida, mehnatga haq to‘lashda, xizmat pog‘onalari bo‘yicha ko‘tarilishda har kimga imkoniyatlar tengligi yaratilishini;
5. Ish qidirayotgan shaxslarni va ishsizlarni kasbga tayyorlashga, qayta tayyorlashga hamda ularning malakasini oshirishga ko‘maklashishni;
6. Mehnat organlarining taklifiga ko‘ra ishlash uchun boshqa joyga ixtiyoriy ravishda ko‘chib ketish munosabati bilan qilingan xarajatlar kompensatsiya qilinishini;
7. Haq to‘lanadigan jamoat ishlarida ishtirok etish imkoniyatini kafolatlaydi.

Ishga joylashtirish bo‘yicha kafolatlarni taqdim etish tartibi aholi bandligi to‘g‘risidagi qonunchilikda belgilanadi.

Davlat aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalarini ishga joylashtirish bo‘yicha qo‘shimcha kafolatlarni ta’minlaydi.
Ishga joylashtirish sohasidagi qo‘shimcha kafolatlar: qo‘shimcha ish o‘rinlarini, ixtisoslashtirilgan tashkilotlarni, shu jumladan nogironligi bo‘lgan shaxslar mehnat qilishi uchun tashkilotlarni tashkil etish, maxsus qayta tayyorlash va malaka oshirish dasturlarini tashkil etish, aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalari jumlasigakiruvchi fuqarolarni ishga joylashtirish uchun ish o‘rinlarining eng kam sonini belgilash yo‘li bilan, shuningdek qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa choralar orqali ta’minlanadi.
Ish beruvchi aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalari jumlasiga kiruvchi, mehnat organlari va boshqa organlar tomonidan yuborilgan shaxslarni qonunchilikda belgilangan tartibda ishga qabul qiladi.
Qonunchilikda qo‘shimcha kafolatlar ham nazarda tutilishi mumkin.

Aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalari - ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘lgan va ish topishda qiynalayotgan hamda mehnat bozorida teng sharoitlarda raqobatlasha olmaydigan shaxslar.
Aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalari jumlasiga kimlar kiradi?
1. O‘n to‘rt yoshga to‘lmagan bolalari, nogironligi bo‘lgan bolalari bor yolg‘iz ota-ona (ularning o‘rnini bosuvchi shaxs), shuningdek ko‘p bolali oilalardagi ota-onalar (ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar);
2. Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus ta’lim tashkilotlarini, kasb-hunar maktablarini, kasb-hunar kollejlarini hamda texnikumlarini tamomlab, kasbga ega bo‘lgan yoshlar;
3. “Mehribonlik” uylarining bitiruvchilari, shuningdek oliy ta’lim tashkilotlarining davlat grantlari bo‘yicha ta’lim olgan bitiruvchilari;
4. O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining, Ichki ishlar vazirligining, Favqulodda vaziyatlar vazirligining, Milliy gvardiyasining, Davlat xavfsizlik xizmatining qo‘shinlaridagi muddatli harbiy xizmatdan bo‘shatilgan shaxslar;
5. Nogironligi bo‘lgan shaxslar;
6. Pensiyaoldi yoshidagi shaxslar (qonunda belgilangan pensiya yoshiga qadar ikki yil oldin);
7. Jazoni ijro etish muassasalaridan ozod qilingan shaxslar yoki sudning qaroriga ko‘ra o‘ziga nisbatan tibbiy yo‘sindagi majburlov choralari qo‘llanilgan shaxslar;
8. Odam savdosidan jabrlanganlar.
* Aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalari jumlasiga qonunchilikka muvofiq boshqa shaxslar ham kiritilishi mumkin.

#mehnathuquqi #lawistan


#Mehnathuquqi ni o'rganamiz

Hozirda O'zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksini o'rganyapman. Bizga darslar o'tilgan vaqtda yangi tahrirdagi kodeks hali qonuniy kuchga kirmagan edi. Agar mehnat sohasida huquqlaringiz haqida ko'proq bilishni istasangiz bu postlar siz uchun foydali bo'lishi mumkin.
O'rganish manbaalari:
1. O'zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi
2. Miryoqub Raximovning kodeks tahlili yuzasidan video darslari
Boshqa qonun hujjatlarini mavzuga aloqador vaqtda ulashib boraman. Mehnat kodeksining umumiy qismi bilan birgalikda maxsus qismini ham o'rganamiz.

Maxsus qismdan bugungi mavzu: Ishga joylashtirish; Umumiy qoidalar. Quyida shu bob yuzasidan post bo'ladi.

Показано 20 последних публикаций.