#moziy
Balx – "shaharlar onasi" yohud qadimgi Baqtra (Zariasp)
📍 Manzil: Afg‘onistonning Balx viloyatida joylashgan qadimiy shahar. U Mozori Sharifdan 20 km shimoli-g‘arbda, Amudaryodan esa 74 km janubda joylashgan.
🔹 Aholisi: 138 594 kishi
🔹 Tarixiy nomlari:
Zariaspa (forscha) – "oltin rangli otlar shahri"
Baqtra (qadimgi yunoncha)
Baxlo (baqtriycha)
Umm ul-bilod – "Shaharlar onasi"
📜 Tarixiy ahamiyati:
Miloddan avvalgi VII asrga borib taqaladi.
Baqtriya davlatining poytaxti va Buyuk Ipak yo‘lidagi yirik savdo markazi bo‘lgan.
Zardushtiylik va buddaviylik dinlarining qadimiy maskani.
Yunon-Baqtriya podsholigidan boshlab Kushonlar, arablar va G‘aznaviylar davrigacha yetib kelgan.
🕌 O‘tmishdan bugungacha:
711-yilda arablar tomonidan fath etilib, islom dunyosining ilmiy va madaniy markazlaridan biriga aylangan.
1221-yilda mo‘g‘ullar bosqini shaharga katta zarar yetkazgan.
Keyinchalik Chig‘atoy ulusi va Temuriylar davrida yana rivojlanib, ilm-fan va hunarmandchilik markazi sifatida tanilgan.
🏰 Balxning diqqatga sazovor joylari:
1️⃣ Bolo Hisor qal’asi – Balxning mudofaa qal’asi va qadimiy markazi.
2️⃣ Tepa Rustam stupasi – miloddan avvalgi Budda ibodatxonasi.
3️⃣ Xoja Abu Porso maqbarasi va masjidi – 15-asrning noyob me’moriy durdonasi.
4️⃣ Azar-i-Asp ibodatxonasi – Zardushtiylar davridagi olov ibodatxonasi.
🔮 Afsonalar va etimologiya:
Baqtriya shaharining nomi "Baxlo" dan kelib chiqqan bo‘lib, forscha "Sham-i-bala" (ko‘tarilgan sham) degan ma’noni ham anglatadi.
Balxga „Shaharlar onasi“ laqabi berilgan va Marko Polo tomonidan „olijanob va buyuk shahar“ sifatida ta’riflangan.
🌍 Bugungi Balx:
Hozirda Balx asosan xarobalar holida bo‘lsa-da, u o‘zining boy tarixi, arxeologik yodgorliklari va madaniy merosi bilan tarix ixlosmandlarini o‘ziga jalb etishda davom etmoqda.
@katta_ariq
Balx – "shaharlar onasi" yohud qadimgi Baqtra (Zariasp)
📍 Manzil: Afg‘onistonning Balx viloyatida joylashgan qadimiy shahar. U Mozori Sharifdan 20 km shimoli-g‘arbda, Amudaryodan esa 74 km janubda joylashgan.
🔹 Aholisi: 138 594 kishi
🔹 Tarixiy nomlari:
Zariaspa (forscha) – "oltin rangli otlar shahri"
Baqtra (qadimgi yunoncha)
Baxlo (baqtriycha)
Umm ul-bilod – "Shaharlar onasi"
📜 Tarixiy ahamiyati:
Miloddan avvalgi VII asrga borib taqaladi.
Baqtriya davlatining poytaxti va Buyuk Ipak yo‘lidagi yirik savdo markazi bo‘lgan.
Zardushtiylik va buddaviylik dinlarining qadimiy maskani.
Yunon-Baqtriya podsholigidan boshlab Kushonlar, arablar va G‘aznaviylar davrigacha yetib kelgan.
🕌 O‘tmishdan bugungacha:
711-yilda arablar tomonidan fath etilib, islom dunyosining ilmiy va madaniy markazlaridan biriga aylangan.
1221-yilda mo‘g‘ullar bosqini shaharga katta zarar yetkazgan.
Keyinchalik Chig‘atoy ulusi va Temuriylar davrida yana rivojlanib, ilm-fan va hunarmandchilik markazi sifatida tanilgan.
🏰 Balxning diqqatga sazovor joylari:
1️⃣ Bolo Hisor qal’asi – Balxning mudofaa qal’asi va qadimiy markazi.
2️⃣ Tepa Rustam stupasi – miloddan avvalgi Budda ibodatxonasi.
3️⃣ Xoja Abu Porso maqbarasi va masjidi – 15-asrning noyob me’moriy durdonasi.
4️⃣ Azar-i-Asp ibodatxonasi – Zardushtiylar davridagi olov ibodatxonasi.
🔮 Afsonalar va etimologiya:
Baqtriya shaharining nomi "Baxlo" dan kelib chiqqan bo‘lib, forscha "Sham-i-bala" (ko‘tarilgan sham) degan ma’noni ham anglatadi.
Balxga „Shaharlar onasi“ laqabi berilgan va Marko Polo tomonidan „olijanob va buyuk shahar“ sifatida ta’riflangan.
🌍 Bugungi Balx:
Hozirda Balx asosan xarobalar holida bo‘lsa-da, u o‘zining boy tarixi, arxeologik yodgorliklari va madaniy merosi bilan tarix ixlosmandlarini o‘ziga jalb etishda davom etmoqda.
@katta_ariq