DIL
(Qismli Hikoya)
Hikoya hayotiy voqea asosida... Qahramonlarning asl ismlari muallif tomonidan o'zgartirildi.
1-QISM. TOʻQCHILIK VA YOʻQCHILIK
ORASI BIR QADAM.
Oddiy yigitman. O'rta bo'yim, qalin qora sochlarim bor. Mahallada o'ziga yarasha xurmati bor oilaning farzandiman. Otam ( Bobom. Biz kichikligimizdan bobomni ota deb katta bo'lganmiz) taniqli buxgalter bo'lganlar. O'z vaqtida 7-8 ta qishloqning fermerlari bilan ishlaganlar. Hisob-kitob ishlariga ko'maklashganlar. Matematika va rus tilini juda zoʻr bilganlar. Hatto maktabimizdagi rus tili o'qitivchimiz ham otamchalik rus tilini mukammal bilmasligini o'z og'zi bilan tan olgan!
Maktabda unchalik ham a'lochi emasdim. Baholarim el qatori - 3... 4. Lekin qonimda bor shekilli matematikani juda yaxshi koʻrardim va bu fandan har chorak 5 bo'lardi. Do'stlarim bilan kompyuter o'yinlariga tez-tez borib turardik. Sport men uchun emas! Ogʻir ish ham qilolmayman... Chunki oʻrganmaganman! Men o'tirib pul topishni xohlardim. Otamga o'xshagan hisobchi bo'laman derdim. Sababi otam uydagi xonasida o'tirib kuni bo'yi hisob-kitob bilan shug'ullanar va shuni orqasidan ancha-muncha daromad olardilar. Men ham shu yoʻldan ketishga qaror qildim, maktab 11 yillik bo'lganidan soʻng, 10-11-sinf paytlarimizda maktab bilan baravariga kasb-hunar kollejida ham o'qirdik. U yerdagi yo'nalishim ham ayni xohishimga binoan tanlangan. "Kompyuter savodxonli". Lekin koʻp dars qoldirardim. Maktabga borishni azaldan yomon ko'rganman... Men erkinlikni yaxshi koʻrardim. Hech kim menga ho'jayinchilik qilmasa, o'z holimcha yashasam derdim...
O'smir yoshimda moykaga ishga kirdim. Yigit kishini choʻntagi hech qachon bo'sh turmasligi kerak! Kap-katta bo'lvolib, dadamdan pul so'rashga, ochig'i iymanardim. Shu sabab maktabdan keyin, hech boʻlmasa shom paytigacha ishlab ikki, uch soʻm topa boshladim. Hayotim bir me'yorda ketar, hech narsani o'ylamasdim, hech narsaga qayg'urmasdim. Kunlarim oddiy, jo'n va zerikarli edi...
- Abdulloh!
Ortimga qaradim. Nosir menga qo'lini ko'targanicha o'zini oldiga chaqirayotgan edi. Oldiga shoshilmasdan, asta bordim.
- Ha, Nosir! Nima deysan?
- Nargi mahalladagi Sanjar bor-ku?!
- Xoʻsh?
- Oʻsha Muattarni yo'lini toʻsib shilqimlik qilayotgandi...
Yuragim siqildi. Muattar parallel sinfdoshim. "B" sinfda o'qiydi. Meni 6-sinfligidan buyon yoqtiradi. Lekin men unga deyarli befarq edim. U chiroyli qiz, lekin harakteri menga mos emasdi...
- Xoʻp... Nima qilishim kerak men?
Nosir sovuq munosabat bildirganimni koʻrib ancha bo'shashib qoldi.
- Endida... Aytdim-qo'ydim!
Indamadim. Maktab stadioni bo'ylab asta uyim tomon keta boshladim. Uyda men qiladigan ish deyarli yoʻq. O'zimga xon, o'zimga bekman! Oilada yolgʻiz o'g'il bo'lganim uchun dadam ham ayam ham meni kichikligimdan erkalatib katta qilishgan. Xullas oilani erkatoyiman! Lekin yolg'iz emasman. Xuddi men kabi oilani yana bir erkasi bor - u meni opam! Opam mana 4 yildirki boshini kitobdan ko'tarmaydi. O'qiydi, dasr qiladi, lugʻat yodlaydi... Men esa kitobni ko'rsam badanimga narsa toshib ketadiganlardanman. Hech ham kitob o'qiy olmayman! Bo'sh qoldim deguncha telefonda o'yin o'ynab o'tiraman...
* * *
Maktabdaman. Bu yil 10-sinf boʻldik! Yaqin ikki yil ichida qaldirgʻochlar singari bu yerdan uchib chiqib ketamiz. Birimiz kollejga, birimiz armiyaga, yana bittamiz institutga qadam qo'yamiz. Armiyaga borishga umuman qiziqmasdim. Shahardagi temiryoʻl kollejini ham xohlamadim. Lekin o'qishim kerak! Hayotda kimdir bo'lib yetishishim shart-ku axir. Shukr-ki qo'limda hunarim bor. Dadam kichkinaligimda majburlab sartaroshga shogirtlikka bergandilar. Mana hozir Allohga shukr tuppa tuzuk sartaroshman. Barbershop ochganman. Shaharchasiga nima deyishardi, haaa... Stlistman!
Lekin erkak kishi uchun 40 hunar oz deyishadi. Ham hozirgi kun talabi - institutda o'qish kerak! Kelajak uchun ham kerak! Yana hozirgi qizlar yigitlar o'qimishli bo'lmasa qiyo ham boqmay qo'yishgan. O'qimishli bo'lish - bir tomondan oilamni mahalladagi obroʻsini yanada oshirishdir.
(Qismli Hikoya)
Hikoya hayotiy voqea asosida... Qahramonlarning asl ismlari muallif tomonidan o'zgartirildi.
1-QISM. TOʻQCHILIK VA YOʻQCHILIK
ORASI BIR QADAM.
Oddiy yigitman. O'rta bo'yim, qalin qora sochlarim bor. Mahallada o'ziga yarasha xurmati bor oilaning farzandiman. Otam ( Bobom. Biz kichikligimizdan bobomni ota deb katta bo'lganmiz) taniqli buxgalter bo'lganlar. O'z vaqtida 7-8 ta qishloqning fermerlari bilan ishlaganlar. Hisob-kitob ishlariga ko'maklashganlar. Matematika va rus tilini juda zoʻr bilganlar. Hatto maktabimizdagi rus tili o'qitivchimiz ham otamchalik rus tilini mukammal bilmasligini o'z og'zi bilan tan olgan!
Maktabda unchalik ham a'lochi emasdim. Baholarim el qatori - 3... 4. Lekin qonimda bor shekilli matematikani juda yaxshi koʻrardim va bu fandan har chorak 5 bo'lardi. Do'stlarim bilan kompyuter o'yinlariga tez-tez borib turardik. Sport men uchun emas! Ogʻir ish ham qilolmayman... Chunki oʻrganmaganman! Men o'tirib pul topishni xohlardim. Otamga o'xshagan hisobchi bo'laman derdim. Sababi otam uydagi xonasida o'tirib kuni bo'yi hisob-kitob bilan shug'ullanar va shuni orqasidan ancha-muncha daromad olardilar. Men ham shu yoʻldan ketishga qaror qildim, maktab 11 yillik bo'lganidan soʻng, 10-11-sinf paytlarimizda maktab bilan baravariga kasb-hunar kollejida ham o'qirdik. U yerdagi yo'nalishim ham ayni xohishimga binoan tanlangan. "Kompyuter savodxonli". Lekin koʻp dars qoldirardim. Maktabga borishni azaldan yomon ko'rganman... Men erkinlikni yaxshi koʻrardim. Hech kim menga ho'jayinchilik qilmasa, o'z holimcha yashasam derdim...
O'smir yoshimda moykaga ishga kirdim. Yigit kishini choʻntagi hech qachon bo'sh turmasligi kerak! Kap-katta bo'lvolib, dadamdan pul so'rashga, ochig'i iymanardim. Shu sabab maktabdan keyin, hech boʻlmasa shom paytigacha ishlab ikki, uch soʻm topa boshladim. Hayotim bir me'yorda ketar, hech narsani o'ylamasdim, hech narsaga qayg'urmasdim. Kunlarim oddiy, jo'n va zerikarli edi...
- Abdulloh!
Ortimga qaradim. Nosir menga qo'lini ko'targanicha o'zini oldiga chaqirayotgan edi. Oldiga shoshilmasdan, asta bordim.
- Ha, Nosir! Nima deysan?
- Nargi mahalladagi Sanjar bor-ku?!
- Xoʻsh?
- Oʻsha Muattarni yo'lini toʻsib shilqimlik qilayotgandi...
Yuragim siqildi. Muattar parallel sinfdoshim. "B" sinfda o'qiydi. Meni 6-sinfligidan buyon yoqtiradi. Lekin men unga deyarli befarq edim. U chiroyli qiz, lekin harakteri menga mos emasdi...
- Xoʻp... Nima qilishim kerak men?
Nosir sovuq munosabat bildirganimni koʻrib ancha bo'shashib qoldi.
- Endida... Aytdim-qo'ydim!
Indamadim. Maktab stadioni bo'ylab asta uyim tomon keta boshladim. Uyda men qiladigan ish deyarli yoʻq. O'zimga xon, o'zimga bekman! Oilada yolgʻiz o'g'il bo'lganim uchun dadam ham ayam ham meni kichikligimdan erkalatib katta qilishgan. Xullas oilani erkatoyiman! Lekin yolg'iz emasman. Xuddi men kabi oilani yana bir erkasi bor - u meni opam! Opam mana 4 yildirki boshini kitobdan ko'tarmaydi. O'qiydi, dasr qiladi, lugʻat yodlaydi... Men esa kitobni ko'rsam badanimga narsa toshib ketadiganlardanman. Hech ham kitob o'qiy olmayman! Bo'sh qoldim deguncha telefonda o'yin o'ynab o'tiraman...
* * *
Maktabdaman. Bu yil 10-sinf boʻldik! Yaqin ikki yil ichida qaldirgʻochlar singari bu yerdan uchib chiqib ketamiz. Birimiz kollejga, birimiz armiyaga, yana bittamiz institutga qadam qo'yamiz. Armiyaga borishga umuman qiziqmasdim. Shahardagi temiryoʻl kollejini ham xohlamadim. Lekin o'qishim kerak! Hayotda kimdir bo'lib yetishishim shart-ku axir. Shukr-ki qo'limda hunarim bor. Dadam kichkinaligimda majburlab sartaroshga shogirtlikka bergandilar. Mana hozir Allohga shukr tuppa tuzuk sartaroshman. Barbershop ochganman. Shaharchasiga nima deyishardi, haaa... Stlistman!
Lekin erkak kishi uchun 40 hunar oz deyishadi. Ham hozirgi kun talabi - institutda o'qish kerak! Kelajak uchun ham kerak! Yana hozirgi qizlar yigitlar o'qimishli bo'lmasa qiyo ham boqmay qo'yishgan. O'qimishli bo'lish - bir tomondan oilamni mahalladagi obroʻsini yanada oshirishdir.