Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik


Гео и язык канала: Узбекистан, Русский
Категория: Экономика


O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki moliyaviy savodxonlik va ommaboplikni oshirish departamenti
Materiallardan foydalanishda kanalga havola berish zarur

Savol-javob: @finlituzbchat
Канал на русском: @finlituzb_ru
(71) 212-73-59
Admin: @finlitteam

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Русский
Категория
Экономика
Статистика
Фильтр публикаций


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
Ipoteka kreditlari bo‘yicha subsidiyalar uchun arizalar qabul qilish boshlandi

📍 Qanday ariza topshirish mumkin?
▪️ Davlat xizmatlari markazlariga bevosita borib;
▪️ Yoki onlayn tarzda my.gov.uz portalida quyidagi havola orqali: my.gov.uz/oz/service/325

▶️ https://www.youtube.com/watch?v=7UQmHWO-UD8

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
Kredit rasmiylashtirishda uning miqdori, muddati, foizlari bilan birga, so‘ndirish usulini bilish ham muhim sanaladi.

Kredit qarzlarini ikki usulda so'ndirish mumkin: Annuitet va differensial.

🤔 Sizda o‘rinli savol tug‘ilishi mumkin: qaysi usul mijoz uchun manfaatliroq?

Javob: Differensial to‘lovda mijoz kamroq miqdorda pul sarflaydi. Finlit.uz saytida kredit kalkulyatori mavjud.

Unda o‘z kreditingiz bo‘yicha tegishli ma’lumotlarni so‘ralgan qismlarga kiritib, oylik to‘lov miqdorini ko‘rish imkoni bor.

▶️ Shunda ikki to‘lov usulidagi umumiy hisobga e’tibor bersangiz, qarzlarni differensial usulda so‘ndirish, annuitetga qaraganda siz uchun manfaatliroq ekanini ko‘rishingiz mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
💲 "O‘yin ichida" serialidan parcha

▶️ To‘liq www.youtube.com/playlist?list=PL0ZMCZTbW-DMqETy1-mBwAN5cKr-EQgwc kanalimizda ko‘rishingiz mumkin

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru




Yordamchi-agentlarni tanlash mexanizmi
Tijorat banklari mahalla bankiriga ko‘maklashuvchi yordamchi-agentlarni mahalla raisi tavsiyasi bilan o‘zlariga biriktirilgan mahallalarda xonadonlarni yaxshi biladigan aholi orasidan yollaydilar.


Yordamchi-agentni shartnoma asosida yollashda quyidagi mezonlar e’tiborga olinishi tavsiya etiladi:
❕ mahallada hurmat, yaxshi obro‘-e’tiborga ega;
❕ salomatligi yaxshi;
❕ sudlanmagan va diniy jamoalarga jalb qilinmagan;
❕ o‘z g‘oyalarini ilgari surishda faol;
❕ g‘ayratli va natija ko‘rsatishda harakatchan;
❕ kirishuvchanlik va kuchli kommunikatsiya ko‘nikmalariga ega;
❕ raqamli aloqa vositalari (telefon, planshet, kompyuter) bilan ishlash ko‘nikmalariga ega bo‘lgan erkak va ayollar.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Sizni o‘smirlar uchun moliyaviy savodxonlik klubi uchrashuviga taklif etamiz

Sizni nima kutmoqda? Biz birgalikda:
🔵 bankomatlarning turlari va funktsiyalari borligini o‘rganamiz
🔵 moliyaviy xavfsizlikning asosiy qoidalarini muhokama qilamiz

📍 O‘tkazish joyi: Respublika bolalar kutubxonasi

O‘tkazish sanasi:
✅ 1-mart soat 16:30 da - o‘zbek tilida
Ro‘yxatdan o‘tish uchun havola
✅ 2-mart soat 16:30 da - rus tilida
Ro‘yxatdan o‘tish uchun havola

🌐 @acdflibrary_official
🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Yordamchi-agent – mahalladagi har bir xonadonni yaxshi biladigan, aholi orasida bank xizmatlarini ommalashtirish, moliyaviy savodxonlikni oshirish, aholi va tadbirkorlik sub’yektlarini bank xizmatlariga qiziqtirish orqali tadbirkorlik faoliyatini boshlash va kengaytirish bo‘yicha mahalla bankiriga ko‘maklashuvchi jismoniy shaxsdir.


✔️ O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev rahbarligida 2024 yil 16 dekabr kuni banklar tomonidan mahallalarda aholi bandligini ta’minlash va daromadli qilish bo‘yicha 2025 yilda amalga oshiriladigan ishlar yuzasidan o‘tkazilgan yig‘ilishida maxallalarda yordamchi-agentlar faoliyati tizimi joriy etildi.

Ushbu faoliyatni joriy qilishdan asosiy maqsad hududlarda bank xizmatlari ommabopligini oshirish bilan birga aholining moliyaviy farovonligini yaxshilashdan iborat.


🗣️ Yordamchi-agentlar aholini bank xizmatlariga qiziqtirish va biznes loyiha takliflarini topish ishlariga mahalla bankirlariga yaqindan ko‘maklashadilar hamda Markaziy bankning moliyaviy ommaboplikni rivojlantirish dasturlarini amalga oshirishga jalb qilinadilar.

Agentlar faqat o‘z xizmat vazifalari doirasida harakat qilishlari lozim.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Maxalla yordamchi agentlari kimlar hisoblanadi?

a) Bank tomonidan tayinlanadigan, aholi bilan aloqa o‘rnatib, bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirishga yordam berish
b) Tijorat bank boshqaruvchilari
c) Maxalla kengash raislari

Javoblaringizni izohlarda yozib qoldiring 😊


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
Shaxsni tasdiqlash nima degani? | Shaxsini tasdiqlamagan akkaunt uchun qanday xavflar bor?

▶️ https://youtu.be/KZAtNU9L98w

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru 🌐 @cert_cbu


5-qadam. Pul olish
❕ Shartnoma imzolangandan so‘ng mijoz pulni o‘zi uchun qulay usulda oladi: lombard kassasida naqd pul yoki bank kartasiga o‘tkazish orqali. Ba’zi lombardlar elektron hamyonlar yoki boshqa raqamli to‘lov tizimlari orqali pul o‘tkazmalarini ham taklif qiladi.

6-qadam. Kreditni qaytarish yoki qarzni uzaytirish
❕ Mijoz kredit summasini plyus foizlarni belgilangan muddatda qaytarishi kerak. To‘liq qoplashdan so‘ng, mijoz garovni qaytarib oladi. Agar mijoz muddatni uzaytirmoqchi bo‘lsa, o‘tgan davr uchun foizlarni to‘lab, muddatni uzaytirish mumkin.

7-qadam. Kreditni o‘z vaqtida to‘lamasa, nima bo‘ladi?
❕ Mijoz pulni qaytarmasa, lombard garovga qo‘yilgan mulkni sotish huquqiga ega. Dastlab mijozga to‘lovni amalga oshirish uchun qo‘shimcha vaqt berishlari yoki shartnomani uzaytirishni taklif qilishlari mumkin. Qarz to‘lanmasa, garov sotuvga qo‘yiladi. Agar buyum qarz summasidan qimmatroqqa sotilgan bo‘lsa, lombard mijozga farqni qaytarmaydi.

Maslahat: Lombardga murojaat qilishdan oldin moliyaviy imkoniyatingizni baholang va muqobil variantlar (bank mikroqarzlari, kredit kartalari) bilan tanishib chiqing.

Xulosa: Lombardlar - bu mol-mulkni garovga qo‘yish orqali pul olishning tezkor, ammo qimmat usuli. Ushbu variant faqat shoshilinch holatlarda, mablag‘lar zudlik bilan zarur bo‘lganda va boshqa imkoniyatlar mavjud bo‘lmaganda qo‘l keladi. Garovga qo‘yilgan mol-mulkni yo‘qotmaslik uchun ishonchli lombardlarni tanlash, shartnomani diqqat bilan o‘qish va qarzni qaytarishni rejalashtirish muhimdir.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Kredit olish jarayoni lombardni tanlashdan tortib, kreditni to‘lash yoki garovni amalga oshirishgacha bo‘lgan bir necha bosqichda amalga oshiriladi. Finlit.uz buni bosqichma-bosqich tushuntirib beradi.

1 qadam. Lombard tanlash
❕ Lombardga murojaat qilishdan oldin, lombardning qonuniyligini tekshiring - Tashkilotning O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki litsenziyasiga ega ekanligiga ishonch hosil qiling. Qonuniy lombardlar Vazirlar Mahkamasining 2019 yildagi 146-son qaroriga muvofiq ishlashi kerak.

Kreditning minimal va maksimal miqdori, kredit muddati (odatda 3 oygacha), foiz stavkasi va jarima sanksiyalari kabi shartlar bilan tanishib chiqing. Bir nechta lombardlarning takliflarini taqqoslang, chunki shartlar sezilarli darajada farq qilishi mumkin.


2-qadam. Mol-mulkni garovga tayyorlash
Lombardlar oltin va zargarlik buyumlari, maishiy texnika (noutbuklar, smartfonlar, televizorlar), gadjetlar (soatlar, planshetlar, o‘yin pristavkalari) va avtomobillar kabi turli xil qimmatbaho mulklarni qabul qiladi.

Garovga berilayotgan mol-mulk ishga yaroqli va shikastlanmagan bo‘lishi kerak. Avtomobilni garovga qo‘yadigan bo‘lsangiz, texnik pasport va boshqa hujjatlar kerak bo‘ladi.


3-qadam. Garovni baholash tartibi
Lombardda mutaxassis garovga qo‘yilgan mulkni ekspertizadan o‘tkazadi, buyumning bozor qiymatini, texnik holatini, dolzarbligi va likvidligini baholaydi (masalan, zamonaviy smartfonlar eski modellarga qaraganda qimmatroq baholanadi).

Garov qanchalik likvidli bo‘lsa, katta miqdordagi mablag‘ni olish ehtimoli shuncha yuqori bo‘ladi. Baholash valyuta kurslariga bog‘liq bo‘lishi mumkin (masalan, oltin garovida). Baholashdan so‘ng mijozga kreditning summasi va foiz stavkasi ma’lum qilinadi. Agar sharoitlar qoniqarli bo‘lsa, rasmiylashtirish jarayoni boshlanadi.


4-qadam. Hujjatlarni rasmiylashtirish va shartnomani imzolash
O‘zbekistondagi lombardda kredit olish uchun O‘zbekiston fuqarosining pasporti yoki ID-kartasi, ba’zi hollarda oldi-sotdi shartnomasi yoki chek (masalan, texnika uchun), agar garov avtomobil bo‘lsa, qo‘shimcha hujjatlar talab qilinishi mumkin.

Shartnomada qarz summasi va foiz stavkasi, kreditlash muddati, pulni qaytarish tartibi, qarz muddatini uzaytirish shartlari (agar mumkin bo‘lsa) va tomonlarning javobgarligi (jarimalar, fors-major holatlari va boshqalar) aniq ko‘rsatilishi kerak. Shartnoma imzolashdan oldin shartlarni diqqat bilan o‘qib chiqing.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


O‘zbekistondagi lombardlar fuqarolarga shaxsiy foydalanish uchun mo‘ljallangan ko‘char mol-mulkni garovga qo‘yish orqali qisqa muddatli kreditlar beradi. Bunday qarzlarning muddati odatda uch oydan oshmaydi.

Vaziyatni tasavvur qiling: sizga zudlik bilan pul kerak bo‘ldi va boshqa muqobil variantlar yo‘q. Bank kreditni rasmiylashtirish uchun vaqt talab qiladi, do‘stlardan qarz olish noqulay, oylikga esa hali ancha bor. Bunday holatda lombardga murojaat qilish mumkin.

Siz o‘zingiz bilan qimmatbaho buyum - masalan, oltin taqinchoqni olib, eng yaqin lombardga kelasiz. Mutaxassis buyumni baholaydi, qarzning summasini va qaytarish shartlarini aytadi. Agar shartlar sizni qoniqtirsa, shartnomani imzolaysiz va naqd pul yoki kartaga pul olasiz.

☄️ Shuni tushunish kerakki, lombarddagi kreditning qaytarish muddati qisqa va foiz stavkalari bankdagiga qaraganda yuqori bo‘lishi mumkin. Agar pulni o‘z vaqtida qaytara olmasangiz, garov lombardda qoladi va sotiladi.
Shuning uchun bunday qarzlar faqat favqulodda vaziyatlarda mos keladi va puxta o‘ylangan qarorni talab qiladi.

Qonuniy tartibga solish:

O‘zbekistonda lombardlar faoliyati O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan nazorat qilinadi. Bank ularning faoliyatini litsenziyalaydi, tartibga soladi va nazorat qiladi.

Garov munosabatlarini tartibga soluvchi asosiy qonunchilik hujjati O‘zbekiston Respublikasining "Garov to‘g‘risida"gi Qonuni hisoblanadi. Ushbu qonunga ko‘ra, garov majburiyatlarning bajarilishini ta’minlash usuli bo‘lib, bunda kreditor qarzdor o‘z majburiyatlarini bajarmagan yoki lozim darajada bajarmagan taqdirda garovga qo‘yilgan mol-mulk qiymatidan o‘z talablarini qondirish huquqiga ega bo‘ladi.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Qanday asosiy sabablar sizni lombarddan kredit olishga undashi mumkin?
Опрос
  •   zudlik bilan pul kerak, bankda rasmiylashtirishga vaqt yo‘q.
  •   Kredit tarixi yomoligi yoki banklar bilan muammolar mavjudligi
  •   Qulaylik va minimal hujjatlar to‘plami
  •   Boshqa sabablar (izohlarda ko‘rsating)
546 голосов


Aktivlarni qanday to‘g‘ri taqsimlash kerak? Xavf darajasiga qarab uchta strategiyani ko‘rib chiqamiz.

Konservativ strategiya (eng kam xavf)
1️⃣ Bank omonatlari (45-55%)
2️⃣ Ko‘chmas mulk (25-35%)
3️⃣ Qimmatbaho metallar (10-15%)
4️⃣ Chet el valyutasi (10-15%)

Tavsiya: Valyuta va oltinning bir qismini naqd shaklda saqlang, ijaraga talabi yuqori bo‘lgan ko‘chmas mulkni tanlang.


Muvozanatli portfel (maqbul variant)
1️⃣ Bank omonatlari (35-40%)
2️⃣ Ko‘chmas mulk (30-35%)
3️⃣ Qimmatbaho metallar (15-20%)
4️⃣ Chet el valyutasi (10-15%)

Tavsiya: Bozor sharoitlariga qarab tarkibni muntazam ravishda qayta ko‘rib chiqing. Likvid aktivlarni tanlang (yaxshi hududlardagi kvartirallar, ishonchli kompaniyalarning aksiyalari kabi).


Agressiv portfel (kapitalning maksimal o‘sishi)
1️⃣ Bank omonatlari (10-15%)
2️⃣ Ko‘chmas mulk (35-40%)
3️⃣ Qimmatbaho metallar (20-25%)
4️⃣ Chet el valyutasi (20-25%)

Tavsiya: Bozor tendensiyalarini inobatga olgan holda portfelingizni tez-tez qayta muvozanatlashtirib turing.


💬 Portfelning qaysi varianti sizga ko‘proq mos keladi? Javoblaringizni izohlarda kutamiz.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Diversifikatsiya nima va u nima uchun kerak?

Diversifikatsiya - bu risklarni kamaytirish uchun kapitalni turli aktivlar o‘rtasida taqsimlash. Masalan, agar siz barcha pullaringizni bitta biznesga (masalan, ko‘chmas mulkka yoki faqat aksiyalarga) tiksangiz, u bankrot bo‘lganda hamma narsangizni yo‘qotishingiz mumkin. Ammo investitsiyalar aksiyalar, obligatsiyalar, ko‘chmas mulk, qimmatbaho metallar va valyutalar o‘rtasida taqsimlangan bo‘lsa, bir aktivning pasayishi boshqasining o‘sishi bilan qoplanadi.


Diversifikatsiyaning afzalliklari:
🔗 xavflarni kamayishi
🔗 daromadlarning barqarorligi
🔗 moliyani boshqarishdagi moslashuvchanlik
🔗 inqiroz va inflyatsiyadan himoya qilinishi

O‘zbekistonda aktivlarni qanday to‘g‘ri taqsimlash mumkin?

Agar siz diversifikatsiyalangan investitsiya portfelini yaratmoqchi bo‘lsangiz, aktivlarni ishonchli vositalar o‘rtasida oqilona taqsimlash muhimdir. Ushbu maqolada O‘zbekistonda mavjud imkoniyatlarni hisobga olgan holda buni qanday amalga oshirishni ko‘rib chiqamiz.


O‘zbekistonda sarmoya kiritish uchun mavjud vositalar
Bank depozitlari:

🔗 kafolatlangan daromadlilikka ega ishonchli vosita.
🔗 past risklar, chunki omonatlar davlat tomonidan sug‘urtalanadi.
🔗 daromadlilik: yillik 18-23%.

O‘zbekiston kompaniyalarining aksiyalari:
🔗 Dividend olish imkoniyati.

Ko‘chmas mulk:
🔗 Ijaraga talab yuqori.
🔗 Ijaradan yillik 8-12% daromad + ko‘chmas mulk qiymatining o‘sishi.
🔗 Uzoq muddatli investitsiyalar uchun mos keladi.

Valyuta investitsiyalari
🔗 Dollar va yevro inflyatsiyadan himoya qiladi.
🔗 Naqd pulda, valyuta depozitlarida yoki obligatsiyalarda saqlash mumkin.

Qimmatbaho metallar
🔗 qadrsizlanmaydigan ishonchli aktiv.
🔗 bankda yoki uyda saqlash imkoniyati mavjud.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Diversifikatsiyaning asosiy maqsadi nima?
Опрос
  •   Qisqa muddatda foydani ko`paytirish
  •   Xatarlarni kamaytirish va daromadni barqarorlashtirish
  •   Soliq to‘lashdan qochish
862 голосов


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Bunday holatlarning oldini olish bo‘yicha tavsiyalar:

🗣️ Hushyorlik: Hech qachon uchinchi shaxslarning iltimosiga ko‘ra o‘z nomingizga kredit rasmiylashtirishga rozi bo‘lmang, hatto sizga mukofot va’da qilinsa yoki xavf-xatarlar yo‘qligi kafolatlansa ham.

🗣️ Axborotni tekshirish: Moliyaviy xizmatlar yoki bitimlarni taklif qiluvchi kompaniyalarning qonuniyligini doimo tekshiring. Haqiqiy kompaniyalar o‘zlari haqida to‘liq ma’lumot beradilar va mijozlardan shubhali sxemalarda ishtirok etishni so‘ramaydilar.

🗣️ Mutaxassislar bilan maslahatlashish: Har qanday moliyaviy hujjatlarni imzolashdan oldin huquqshunoslar bilan maslahatlashing.

🗣️ Shubhali faoliyat haqida xabar berish: Agar sizga bunday sxemalarda ishtirok etish taklif qilinsa, darhol huquqni muhofaza qilish organlariga xabar bering.

Haqiqat bo‘lishi uchun juda yaxshi ko‘rinadigan moliyaviy takliflarga e’tiborli va ehtiyotkor bo‘ling.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


O‘zbekistonda bir guruh tadbirkorlar xorijdan avtomobillar olib kelib sotish bilan shug‘ullanuvchi kompaniya tashkil etdi. Ular fuqarolarga o‘z nomiga avtokredit rasmiylashtirish uchun qulay imkoniyat taklif qilib, buning uchun pul mukofoti va’da qilgan.


Mijozlarni kompaniya kreditlar bo‘yicha to‘lovlarni mustaqil ravishda o‘z zimmasiga olishiga, bitim ishtirokchilarining o‘zlari esa hech qanday moliyaviy majburiyatlarni o‘z zimmalariga olmasliklariga ishontirishdi.

Ko‘pchilik bitimning ishonchliligiga ishonib, avtokredit rasmiylashtirgan va olingan mablag‘ni kompaniya vakillariga topshirgan. Biroq, bir muncha vaqt o‘tgach, kompaniya o‘z faoliyatini to‘xtatdi va barcha moliyaviy majburiyatlar kreditlarni rasmiylashtiruvchilar zimmasida qoldi.

Oqibatda 203 kishi qiyin ahvolga tushib qolgan, umumiy zarar 62 milliard so‘mni tashkil etgan. Keyinchalik ma’lum bo‘lishicha, butun sxema puxta rejalashtirilgan firibgarlik bo‘lgan. Firibgarlik tashkilotchilari banklarga katta miqdorda qarzi bo‘lgan odamlarni qoldirib, pul bilan qochib ketishgan. Shundan so‘ng, jinoyatchilar qo‘lga olinib, javobgarlikka tortilgan.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Agar sizga pul mukofoti taklif qilishsa va qarzni siz uchun to‘lashga va’da berishsa, o‘z nomingizga avtokredit rasmiylashtirishga rozi bo‘larmidingiz?
Опрос
  •   ha, agar kompaniya rasmiy bo‘lsa
  •   yo‘q, hech qachon.
  •   vaziyatga bog‘liq
1004 голосов

Показано 20 последних публикаций.