Халқаро аренадаги қандайдир ютуқ учун спортчиларга давлат ҳисобидан пул бериш менимча нотўғри, хоҳ у боксчи, футболчи ёки шахматчи бўлсин. Бу спортчиларнинг мен учун ягона фарқи мувоффақиятга эришиш учун бошқа-бошқа тана органларидан фойдаланишларида.
Кимдир айтиши мумкин, шахмат каби фақат ақл ишлатиладиган спортда муваффақият қозонганларга давлат пул бериши керак, бокс каби жисмоний компентенция талаб қиладиган спорт учун пул бермаган маъқул деб. Бу энг кўп тарқалган аргументлардан бири. Улардан нимага давлат шахматчиларга мукофот бериши керак деб сўралса, шахматчилар Ўзбекистонни бутун дунёга танитди, ёки ақл талаб қиладиган спорт билан шуғулланишга оммада мотивация уйғотиш учун давлат пул бериши керак дейишлари мумкин. Лекин, боксда ҳам шундай, улар ҳам Ўзбекистонни дунёга танитди, ёшларга мотивация берди дейиш мумкин. Ундан ташқари, одамлар кўпроқ шахмат билан шуғулланишлари жисмоний спорт билан шуғулланишдан кўра яхшироқлиги жуда субъектив фикр. Чунки бу фикр — ақлий спорт билан кўпроқ шуғулланадиган жамиятлар жисмоний спорт билан кўпроқ шуғулланадиган жамиятлардан яхшироқ деган аргументга тенг. Бу эса тасдиқланмаган, ва тасдиқлаш жуда қийин бўлган аргумент. Агар бир гуруҳ инсонлар чин дилдан шахматчиларга пул беришни хоҳласалар ва одамларни шахматга қизиқтиришни ният қилган бўлсалар, биргаликда йиғилиб шахмат фондлари ёки ассоциацияларини ташкил қилиб, ўз маблағлари ҳисобидан ҳомийлик қилишлари энг мақбул ечим бўларди. Мен ўйлайманки, ҳозир шахматчиларга пул беришни йўқлаб чиқаётганларга ўзлари тўлаган солиқлари қайтариб берилса ва бу маблағларни ихтиёрий равишда шаҳматда ютган спортчиларга "EQUINOX" ва 600 млн. сўм совға қилишга йўналтиришлари сўралса, бу одамларнинг ўндан бири ҳам ўз маблағлари ҳисобидан ҳомийлик қилишларига шубҳам бор.
Энди асосий аргументларга ўтаман. Биринчиси, шахмат ёки бошқа ҳар қандай спорт турида ғалаба қозонганлик учун бюждет ҳисобидан пул ажратилишининг фалсафаси бу инсонларни мувоффақият учун рағбатлантириш ва бошқаларни ҳам шундай мувоффақиятга эришиш учун мотивация бериш. Қисқа қилиб айтганда, шахсий мувоффақиятларни субсидиялаш. Агар мувоффақиятларни субсидиялаш биз учун муҳим бўлса, нима учун айтайлик бир беморнинг ҳаётини сақлаб қолинишига сабаб бўлган жаррохга ҳам шахматчилар каби субсидия бермаймиз. Ахир бундай мувоффақиятли жаррохлик амалиёти нафақат докторнинг шахсий мувоффақияти, балки айни вақтда ижтимоий фаровонликни оширишга ҳисса қўшадиган воқеа ҳамдир. Хўш нега жаррохга "EQUINOX" ва 600 млн. сўм берилмайди десангиз, сабаби у доктор ва беморларни ҳаётини сақлаб қолиш бу унинг касбий вазифаси, ҳудди шахматчининг касбий вазифаси шахмат ўйнаш ва ютиш каби.
Иккинчидан, ҳар бир нарсанинг муқобил нархи бор. Масалан, шу шахматчиларга ажратилган маблағлар эвазига бир неча минг ўқувчи учун мактаблар қуриш, чекка қишлоқни ичимлик суви билан таъминлаш ёки қайсидир шифохонага замонавий диагноз ускуналарини ўрнатиш мумкин эди.
Кимдир айтиши мумкин, шахмат каби фақат ақл ишлатиладиган спортда муваффақият қозонганларга давлат пул бериши керак, бокс каби жисмоний компентенция талаб қиладиган спорт учун пул бермаган маъқул деб. Бу энг кўп тарқалган аргументлардан бири. Улардан нимага давлат шахматчиларга мукофот бериши керак деб сўралса, шахматчилар Ўзбекистонни бутун дунёга танитди, ёки ақл талаб қиладиган спорт билан шуғулланишга оммада мотивация уйғотиш учун давлат пул бериши керак дейишлари мумкин. Лекин, боксда ҳам шундай, улар ҳам Ўзбекистонни дунёга танитди, ёшларга мотивация берди дейиш мумкин. Ундан ташқари, одамлар кўпроқ шахмат билан шуғулланишлари жисмоний спорт билан шуғулланишдан кўра яхшироқлиги жуда субъектив фикр. Чунки бу фикр — ақлий спорт билан кўпроқ шуғулланадиган жамиятлар жисмоний спорт билан кўпроқ шуғулланадиган жамиятлардан яхшироқ деган аргументга тенг. Бу эса тасдиқланмаган, ва тасдиқлаш жуда қийин бўлган аргумент. Агар бир гуруҳ инсонлар чин дилдан шахматчиларга пул беришни хоҳласалар ва одамларни шахматга қизиқтиришни ният қилган бўлсалар, биргаликда йиғилиб шахмат фондлари ёки ассоциацияларини ташкил қилиб, ўз маблағлари ҳисобидан ҳомийлик қилишлари энг мақбул ечим бўларди. Мен ўйлайманки, ҳозир шахматчиларга пул беришни йўқлаб чиқаётганларга ўзлари тўлаган солиқлари қайтариб берилса ва бу маблағларни ихтиёрий равишда шаҳматда ютган спортчиларга "EQUINOX" ва 600 млн. сўм совға қилишга йўналтиришлари сўралса, бу одамларнинг ўндан бири ҳам ўз маблағлари ҳисобидан ҳомийлик қилишларига шубҳам бор.
Энди асосий аргументларга ўтаман. Биринчиси, шахмат ёки бошқа ҳар қандай спорт турида ғалаба қозонганлик учун бюждет ҳисобидан пул ажратилишининг фалсафаси бу инсонларни мувоффақият учун рағбатлантириш ва бошқаларни ҳам шундай мувоффақиятга эришиш учун мотивация бериш. Қисқа қилиб айтганда, шахсий мувоффақиятларни субсидиялаш. Агар мувоффақиятларни субсидиялаш биз учун муҳим бўлса, нима учун айтайлик бир беморнинг ҳаётини сақлаб қолинишига сабаб бўлган жаррохга ҳам шахматчилар каби субсидия бермаймиз. Ахир бундай мувоффақиятли жаррохлик амалиёти нафақат докторнинг шахсий мувоффақияти, балки айни вақтда ижтимоий фаровонликни оширишга ҳисса қўшадиган воқеа ҳамдир. Хўш нега жаррохга "EQUINOX" ва 600 млн. сўм берилмайди десангиз, сабаби у доктор ва беморларни ҳаётини сақлаб қолиш бу унинг касбий вазифаси, ҳудди шахматчининг касбий вазифаси шахмат ўйнаш ва ютиш каби.
Иккинчидан, ҳар бир нарсанинг муқобил нархи бор. Масалан, шу шахматчиларга ажратилган маблағлар эвазига бир неча минг ўқувчи учун мактаблар қуриш, чекка қишлоқни ичимлик суви билан таъминлаш ёки қайсидир шифохонага замонавий диагноз ускуналарини ўрнатиш мумкин эди.