Репост из: ECON101
Россиядан пул ўтказмалари мавзусига нуқта.
Юқоридаги постда Ўзбекистонга келган россияликлар сонининг ўсгани, рубль долларга нисбатан мустаҳкамлангани ва юқори инфляция натижасида мигрантларнинг номинал иш ҳақилари кўпайгани Россиядан пул ўтказмаларининг кескин ортишида асосий омиллар деб қайд этгандим. Бунга марказий банкирлар эътирозлар билдиришмоқда. Уларга кўра, юқорида саналганлар фундаментал макроиқтисодий омиллар бўлиб, улардан ташқари, иқтисодий рағбатлар билан боғлиқ омиллар ҳам пул ўтказмаларининг кескин ортишига сабаб бўлмоқда.
Бундай омиллардан биринчиси, Россияда нақд ва нақдсиз доллар ўртасида 10 фоиз атрофида фарқ шаклланганлиги билан боғлиқ. Бундай фарқнинг мавжудлиги, гарчи Ўзбекистонда спекуляцияни юзага келтирадиган даражадаги омил бўлмасада, мигрантлар томонидан нақдсиз доллар юборишга асосий стимул бўляпти экан. Санкциялардан олдин бундай фарқ бўлмаган. Ўша даврда, мигрантлар Ўзбекистонга қайтаётган танишлари орқали нақд доллар бериб юборишни афзал кўришган чунки банклар орқали юборилган ўтказмалардан нақд ёки нақдсиз бўлишидан қатъи назар транзакция учун комиссия ундирилган. Натижада пул жўнатмалари банк орқали амалга оширилимаган ва расмий статистикага киритилмаган. Бугунги кунда эса нақд юборишдан кўра нақдсиз доллар юбориш арзонроқ тушмоқда. Шу сабабли, мигрантлар энди бу пулларни банклар орқали юборишмоқда ва бу ўз навбатида статистикада намоён бўлмоқда.
Иккинчидан, санкциялардан олдинги даврда кичик тадбиркорлик субъектлари томонидан жўнатилган яширин экспорт товарлари учун ҳам ҳисоб-китоблар нақд долларда амалга оширилган ва бу ҳеч қайси статистикада кўринмаган. Бугунги кунда, Россиядан нақдсиз доллар юбориш арзонлиги сабабли, хуфиёна сектордаги россиялик импортёрлар ҳам тўловларни жисмоний шахслар номига банклар орқали юборишмоқда, дейишяпти.
Ўтган ой давомида долларга талабнинг кўпайгани асосан йирик корхоналар ярим йиллик якуни бўйича ташқи қарзларини сўндириш учун валюта сотиб олганлари ва ҳаж мавсуми бошлангани сабабли нақд валютага талаб ортгани билан боғлиқ бўлган.
Шунингдек, нақд долларга бўлган талабни қондириш мақсадида, юқоридаги постда қайд этганимдек, ҳеч қандай муаммоларсиз, хорижий банклардан нақд валюта келтириш бўйича авиарейслар амалга оширилмоқда. Ҳозирги кунда нақд валюта етарли даражада таъминланган ва валюта бозори барқарор сақланмоқда экан.
Юқоридаги постда Ўзбекистонга келган россияликлар сонининг ўсгани, рубль долларга нисбатан мустаҳкамлангани ва юқори инфляция натижасида мигрантларнинг номинал иш ҳақилари кўпайгани Россиядан пул ўтказмаларининг кескин ортишида асосий омиллар деб қайд этгандим. Бунга марказий банкирлар эътирозлар билдиришмоқда. Уларга кўра, юқорида саналганлар фундаментал макроиқтисодий омиллар бўлиб, улардан ташқари, иқтисодий рағбатлар билан боғлиқ омиллар ҳам пул ўтказмаларининг кескин ортишига сабаб бўлмоқда.
Бундай омиллардан биринчиси, Россияда нақд ва нақдсиз доллар ўртасида 10 фоиз атрофида фарқ шаклланганлиги билан боғлиқ. Бундай фарқнинг мавжудлиги, гарчи Ўзбекистонда спекуляцияни юзага келтирадиган даражадаги омил бўлмасада, мигрантлар томонидан нақдсиз доллар юборишга асосий стимул бўляпти экан. Санкциялардан олдин бундай фарқ бўлмаган. Ўша даврда, мигрантлар Ўзбекистонга қайтаётган танишлари орқали нақд доллар бериб юборишни афзал кўришган чунки банклар орқали юборилган ўтказмалардан нақд ёки нақдсиз бўлишидан қатъи назар транзакция учун комиссия ундирилган. Натижада пул жўнатмалари банк орқали амалга оширилимаган ва расмий статистикага киритилмаган. Бугунги кунда эса нақд юборишдан кўра нақдсиз доллар юбориш арзонроқ тушмоқда. Шу сабабли, мигрантлар энди бу пулларни банклар орқали юборишмоқда ва бу ўз навбатида статистикада намоён бўлмоқда.
Иккинчидан, санкциялардан олдинги даврда кичик тадбиркорлик субъектлари томонидан жўнатилган яширин экспорт товарлари учун ҳам ҳисоб-китоблар нақд долларда амалга оширилган ва бу ҳеч қайси статистикада кўринмаган. Бугунги кунда, Россиядан нақдсиз доллар юбориш арзонлиги сабабли, хуфиёна сектордаги россиялик импортёрлар ҳам тўловларни жисмоний шахслар номига банклар орқали юборишмоқда, дейишяпти.
Ўтган ой давомида долларга талабнинг кўпайгани асосан йирик корхоналар ярим йиллик якуни бўйича ташқи қарзларини сўндириш учун валюта сотиб олганлари ва ҳаж мавсуми бошлангани сабабли нақд валютага талаб ортгани билан боғлиқ бўлган.
Шунингдек, нақд долларга бўлган талабни қондириш мақсадида, юқоридаги постда қайд этганимдек, ҳеч қандай муаммоларсиз, хорижий банклардан нақд валюта келтириш бўйича авиарейслар амалга оширилмоқда. Ҳозирги кунда нақд валюта етарли даражада таъминланган ва валюта бозори барқарор сақланмоқда экан.