𝑹𝒆𝒆𝒍𝒔𝒍𝒂𝒓 “𝒇𝒐𝒚𝒅𝒂𝒍𝒂𝒓𝒊”

Asr kasalligiga aylangan, Instagram va Youtube tarmoqlarida qisqa vaqtli reelslar koʻrish vaqti oxirgi paytlarda oʻzimda sal oshib ketganini payqagan edim. Qoʻlim boʻshadi deguncha Instagramga kirib ketish avtomatik boʻlib qolibdi.

Qisqa shakldagi bunday reelslarning zarari haqida bir marta oʻqib qolgan edim. Bunday videolarni insonga 2 xil zarari mavjud (men bilganim):

- agar siz 1 soatda 60 xil video koʻrsangiz va ularning mavzulari turli xil boʻlsa, masalan bittasida ibrat, bittasida drama, bittasida komediya va h.k bu insonga bir soatda 60 xil hissiyot beradi. Bu juda yomon koʻrsatgich boʻlib, keyinchalik bu insonning uncha buncha narsadan ta’sirlanmasligiga sabab boʻladi.

Buni isboti sifatida bir misol keltirsam. Yoshligimda 7-8 sinf ekanimda “Rux 5:13” kinosini koʻrganimda salkam bir oy koʻchaga chiqa olmas edim.
Hozirgi 5-6 sinf qizlarim kino qoʻyib beraman desam bundan besh battar kinolarni koʻraylik deb soʻrashadi va qizigʻi koʻzini chirt yummasdan koʻradi. Bazi sahnalarida oʻzim hattoki qoʻrqib ketaman. Hissiyot yoʻqolishini shundan sezganman. Keyinchalik bu bolalarda mehr shafqat, rahmdillik, xursandchilik kabi tuygʻularni yoʻqolishiga, hayotda nima qilsa ham maza topa olmasligiga olib keladi.



-reelslar koʻrish insonni diqqatini kamaytiradi. Qisqa ma’lumotga oʻrgangan miya uzun infolarni qabul qilgisi kelmaydi. Buni shaxsan oʻzim 2 ta holatda koʻrdim.

1. Hali koʻp boʻlmadi deb mana 4 oydan beri birorta kitob tugatmadim. Birini olsam bu katta, birini olsam bu zerikarli kabi bahonalar bilan yopib qoʻyaverdim. Yaqinda qisqa maqolalar berilgan va oldindan oʻzim qiziqqan kichkina kitob oldim va hatto shuni ham qisqa maqolalarini oʻqishga sabrim yetmayapti

2. Telegramda kuzatib boradigan, oʻzim shaxsan taniydigan insonlarni bloglarini vaqt oʻtgan sari oʻqishni kamaytirdim. Postlar oʻsha oʻsha hajmli, ammo hozir oxirigacha oʻqimasdan zerikib chiqib ketadigan odat chiqaribman.

Yaqinda bir pullik kanalga qoʻshildim va uyerda faqat matnlar bilan ishlashadi, uzun insholar koʻrinishida turli mavzular yoritib boriladi. Bugun ovozli chatda shu haqida gap ketganda miyamda bir narsa BOOM boʻldi. Haaa toʻxta, kitob oʻqimayotganingni, foydali postlarni oxirigacha oʻqimayotganingni hammasiga sabab shu instagram ekandaaa, dedim oʻzimga oʻzim.

Bilardim shuni natijasi shunga olib borishini, nazariy jihatdan. Ammo insonmizki toki boshimiz borib devorga urilmaguncha xatoyimizni birov aytsa ham koʻrmaymiz.

Menku mayli kechroq boʻlsa ham tushunib yetdim, ammo bolalar hali beri tushunib yetishmaydi, biz kattalar ularni bu botqoqdan qutqarishda turtki boʻlishimiz zarur nazarimda. Ammo buni soʻz bilan emas, amal bilan koʻrsatishimiz kerak. Kattalar ham shu kabi reelslarni kamaytirishi, bolalarni koʻz oʻngida imkoni boricha koʻrmasligi yaxshi ta’sir koʻrsatadi.

Xulosa: xato sodir boʻlgandan keyin natija bilan ishlash emas, sabablar bilan kurashish foydaliroq.

@abbosbek_rakhmonov