Islomni "yevrota'mirlash" – bu qashshoq va be'mani ishdir. Xuddi shuningdek, islomiy sivilizatsiyani Bell va Edison G'arb sivilizatsiyasi doirasida telefon va elektr chirog'ini ixtiro qilgan, musulmonlar esa hech narsa ixtiro qilmagan – faqat foydalanishyapti, deb ayblash ham be'manilikdir!
Bugungi kunda bu kabi da'volar islomning "sivilizatsion orqada qolganligidan" norozi bo‘lgan, islomni qo‘llab-quvvatlayotgan "vatanparvarlar" partiyasi tomonidan aytilmoqda. Bu to‘lqin sobiq Malayziya bosh vaziri Mahathirdan kelib chiqdi, u musulmonlarga global tanqid bilan murojaat qildi: ular orasida Nobel mukofoti laureatlari kam, universitetlari Garvard yoki Iton kabi ilg‘or emas, texnologiyalarni esa islomiy davlatlar o‘ylab topmayapti...
Bu shuni anglatadiki, Mahathir va bugun unga taqlid qilayotganlarning fikrlash tarzi mutlaqo boshqa tomonga burilgan! Islom ilgari moddiy-texnologik farovonlik, liberal ideallarga mos ravishda erkin ravishda odamlar, g‘oyalar va tovarlar aylanishini ta'minlagan gullab-yashnagan makonni yaratgan edi. Bu Abbosiylar xalifaligi edi — butun ma'lum tarixda haqiqiy raqiblari bo‘lmagan yagona superdavlat. Mo‘g‘ullar bu xalifalikni bir necha yil ichida yo‘q qildilar...
Islomning maqsadi lampochkalar va velosipedlar ixtiro qilish emas. Doim yangi-yangi texnologiyalarni ishlab chiqadigan tizimda, milliardlab yo‘qolgan odamlar mavjud bo‘lib, ular uchun ma'no muammosi shunchalik entropiyalashganki*, ular endi hatto ma'no haqida savol ko‘tarishni ham marginallik deb bilishadi.
Islomiy ong doimiy ravishda inson mavjudligining "oliy motiv", "oliy turtki" sifatida bir ma'noni yaratish ustida ishlaydi. Bugungi G‘arbda atom bombasi bor, lekin Platon yo‘q. Kimdir hozirgi islomda Farobiy yoki Avitsenna ham yo‘q deydi. Ha, lekin butun islom Platonga va Farobiyga ham tegishli bo‘lgan ma'lumot maydonida ulkan jamoaviy harakatdir.
Islomiy ong ulkan ruhiy portlash, "o‘ta yangi" tug‘ilish arafasida turibdi. Bu, 14 asrlik insoniy cho‘ldagi "Musoning sayohati"dan keyin Qur'oni Karimning haqiqiy ma'nosiga qaytish bo‘ladi. Buning oldida G‘arbning texnologik yutuqlari yaxshi o‘rgatilgan maymunning fokuslari kabi ko‘rinadi.
©️Haydar Jamol
* - oʻz holiga qoʻyilgan (tashqi kuch taʼsir etmayotgan) berk tizimda jarayon qaysi yoʻnalishda sodir boʻlishini ifodalaydi.
@Tafakkur_chizgilari
Bugungi kunda bu kabi da'volar islomning "sivilizatsion orqada qolganligidan" norozi bo‘lgan, islomni qo‘llab-quvvatlayotgan "vatanparvarlar" partiyasi tomonidan aytilmoqda. Bu to‘lqin sobiq Malayziya bosh vaziri Mahathirdan kelib chiqdi, u musulmonlarga global tanqid bilan murojaat qildi: ular orasida Nobel mukofoti laureatlari kam, universitetlari Garvard yoki Iton kabi ilg‘or emas, texnologiyalarni esa islomiy davlatlar o‘ylab topmayapti...
Bu shuni anglatadiki, Mahathir va bugun unga taqlid qilayotganlarning fikrlash tarzi mutlaqo boshqa tomonga burilgan! Islom ilgari moddiy-texnologik farovonlik, liberal ideallarga mos ravishda erkin ravishda odamlar, g‘oyalar va tovarlar aylanishini ta'minlagan gullab-yashnagan makonni yaratgan edi. Bu Abbosiylar xalifaligi edi — butun ma'lum tarixda haqiqiy raqiblari bo‘lmagan yagona superdavlat. Mo‘g‘ullar bu xalifalikni bir necha yil ichida yo‘q qildilar...
Islomning maqsadi lampochkalar va velosipedlar ixtiro qilish emas. Doim yangi-yangi texnologiyalarni ishlab chiqadigan tizimda, milliardlab yo‘qolgan odamlar mavjud bo‘lib, ular uchun ma'no muammosi shunchalik entropiyalashganki*, ular endi hatto ma'no haqida savol ko‘tarishni ham marginallik deb bilishadi.
Islomiy ong doimiy ravishda inson mavjudligining "oliy motiv", "oliy turtki" sifatida bir ma'noni yaratish ustida ishlaydi. Bugungi G‘arbda atom bombasi bor, lekin Platon yo‘q. Kimdir hozirgi islomda Farobiy yoki Avitsenna ham yo‘q deydi. Ha, lekin butun islom Platonga va Farobiyga ham tegishli bo‘lgan ma'lumot maydonida ulkan jamoaviy harakatdir.
Islomiy ong ulkan ruhiy portlash, "o‘ta yangi" tug‘ilish arafasida turibdi. Bu, 14 asrlik insoniy cho‘ldagi "Musoning sayohati"dan keyin Qur'oni Karimning haqiqiy ma'nosiga qaytish bo‘ladi. Buning oldida G‘arbning texnologik yutuqlari yaxshi o‘rgatilgan maymunning fokuslari kabi ko‘rinadi.
©️Haydar Jamol
* - oʻz holiga qoʻyilgan (tashqi kuch taʼsir etmayotgan) berk tizimda jarayon qaysi yoʻnalishda sodir boʻlishini ifodalaydi.
@Tafakkur_chizgilari