Qurbonlik tilining “shakllantiruvchi” ta’sirlarini ko‘rib chiqish zarur bo‘lsa-da, Karen Xvangning “qurbonlar aslida yo‘q yerdan paydo qilinmoqda” kabi tanqidiy ogohlantirishi qanchalik asosli? Feministlar va boshqa ijtimoiy tanqidchilar ayrim amaliyotlarni “qurbonlik” deb ataganda, ular muayyan guruhlarning tajribalari boshqalarnikidan tizimli ravishda ustun qo‘yiladigan kuch munosabatlariga e’tibor qaratishadi.
Qurbonlik haqida gapirishning o‘zi qurbonlikni yaratadi, degan xavotir aslida noxush ijtimoiy sharoitlardan qochishga urinish emasmi? Bu, go‘yoki, agar biror hodisa ko‘rilmasa yoki eshitilmasa, u mavjud emas, degan sodda umidni eslatadi. Linda Martin Alkoff (1997) ta’kidlaganidek, Keti Roife kabi sharhlovchilar quyidagi kabi fikrlarni ilgari surishyapti: “Date rape” diskursi paydo bo‘lishidan oldin bunday tajriba yo mavjud bo‘lmagan yoki hech bo‘lmaganda bugungi kundagidek travmatik oqibatlarga olib kelmagan”.
Garchi poststrukturaviy feminizm va yuqoridagi dalilni ta’minlovchi oddiy determinizm o‘rtasida yuzaki o‘xshashliklar mavjuddek ko‘rinishi mumkin bo‘lsa-da, ular orasida muhim farqlar bor. Poststrukturaviy feminizm o‘zgarmas va qat’iy kimlik (identifikatsiya) tushunchasini shubha ostiga qo‘yadi, ammo bu bizni “bo‘sh sahifa” (tabula rasa) sifatida qoldirishni anglatmaydi. Ya’ni biz shakllanishimizda avvalgi tajribalarimiz yoki madaniy tarix o`rin tutmaydi, desak, noto‘g‘ri bo‘ladi. Bizning shaxsiyatimiz madaniy tarix va o‘zimiz kechirgan tajribalar bilan shakllangan murakkab va dinamik mahsulotdir.
Hozirgi zamonda bir-biriga qarama-qarshi va ko‘p qatlamli diskurslar ichida joylashganmiz va diskurslarning ta’siri bizning axloqiy nuqtayi nazarimizni belgilaydi. Shunday qilib, bunday diskurslar ichida joylashgan shaxs, ehtimol, zo‘rlashning “noto‘g‘riligi” yoki axloqiy jihatdan qabul qilib bo‘lmasligini qandaydir tarzda his qiladi. Shaxsning ijtimoiy va madaniy kontekstlari zo‘rlashni noto‘g‘ri deb ko‘rishga olib keladigan ma’lum axloqiy tuyg‘uni shakllantiradi.
Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/qurbonlik-atamasi-inqirozi-davomi/
#SukutSaqlama
Qurbonlik haqida gapirishning o‘zi qurbonlikni yaratadi, degan xavotir aslida noxush ijtimoiy sharoitlardan qochishga urinish emasmi? Bu, go‘yoki, agar biror hodisa ko‘rilmasa yoki eshitilmasa, u mavjud emas, degan sodda umidni eslatadi. Linda Martin Alkoff (1997) ta’kidlaganidek, Keti Roife kabi sharhlovchilar quyidagi kabi fikrlarni ilgari surishyapti: “Date rape” diskursi paydo bo‘lishidan oldin bunday tajriba yo mavjud bo‘lmagan yoki hech bo‘lmaganda bugungi kundagidek travmatik oqibatlarga olib kelmagan”.
Garchi poststrukturaviy feminizm va yuqoridagi dalilni ta’minlovchi oddiy determinizm o‘rtasida yuzaki o‘xshashliklar mavjuddek ko‘rinishi mumkin bo‘lsa-da, ular orasida muhim farqlar bor. Poststrukturaviy feminizm o‘zgarmas va qat’iy kimlik (identifikatsiya) tushunchasini shubha ostiga qo‘yadi, ammo bu bizni “bo‘sh sahifa” (tabula rasa) sifatida qoldirishni anglatmaydi. Ya’ni biz shakllanishimizda avvalgi tajribalarimiz yoki madaniy tarix o`rin tutmaydi, desak, noto‘g‘ri bo‘ladi. Bizning shaxsiyatimiz madaniy tarix va o‘zimiz kechirgan tajribalar bilan shakllangan murakkab va dinamik mahsulotdir.
Hozirgi zamonda bir-biriga qarama-qarshi va ko‘p qatlamli diskurslar ichida joylashganmiz va diskurslarning ta’siri bizning axloqiy nuqtayi nazarimizni belgilaydi. Shunday qilib, bunday diskurslar ichida joylashgan shaxs, ehtimol, zo‘rlashning “noto‘g‘riligi” yoki axloqiy jihatdan qabul qilib bo‘lmasligini qandaydir tarzda his qiladi. Shaxsning ijtimoiy va madaniy kontekstlari zo‘rlashni noto‘g‘ri deb ko‘rishga olib keladigan ma’lum axloqiy tuyg‘uni shakllantiradi.
Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/qurbonlik-atamasi-inqirozi-davomi/
#SukutSaqlama