Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

@SukutSaqlama

Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский

Категория: Образование

18+. Ўзбекистонда зўравонликка қарши лойиҳа.
https://www.facebook.com/SukutSaqlama/
Ҳикоянгизни аноним юборинг:
https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9

Связанные каналы | Похожие каналы

Гео и язык канала

Узбекистан, Узбекский

Категория

Образование

Статистика

Избранное

Фильтр публикаций

Скрывать удаленные

Скрывать репосты

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

21 Dec, 21:13

Давлат болаларни оиладаги зўравонликдан ҳимоя қиладими?
Эшиклар ортидаги оғриқ

Ҳар куни ҳақиқий фожиалар ёпиқ эшиклар ортида содир бўлиши мумкин. Бола учун энг хавфсиз жой бўлиши керак бўлган уй кўпинча оғриқ ва қўрқув манбаи бўлиб қолади. Аммо бундай болаларни ҳимоя қилиш учун давлат нима қилмоқда? Қонунлар қабул қилинмоқда, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар янгиланмоқда, аммо бу зўравонлик доирасини чинакамига синдириш учун улар етарли эмасга ўхшайди.

Қонунчиликдаги ўзгаришлар: зулматдаги қадамларми?

2024 йилда Ўзбекистон болаларга нисбатан зўравонликка қарши курашда муҳим қадам ташлади. Кенг қамровли қонун ҳаётнинг турли жабҳаларида болаларга нисбатан зўравонликни назарда тутади. Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 126-1-моддасига ушбу модданинг 2-қисмидан бошлаб вояга етмаганларга нисбатан жиноятларни оилавий (маиший) зўравонлик тартибига киритувчи ўзгартишлар киритилди. Афтидан, энди оилавий (маиший) зўравонлик қурбонлари доираси кенгайиб, болалар ҳам ҳимоя қилинади.
Бироқ, чуқурроқ таҳлил шуни кўрсатадики, 126-1-модда Жиноят кодексининг 110-моддасини қисман такрорлайди, ваҳоланки унинг мазмуни анча кенгроқ эди:
Жиноят кодексининг 110-моддаси билан зўравонлик, жумладан, руҳий босим ва камситиш учун жавобгарликка тортиш мумкин. Бундан ташқари, 110-моддада соғликка ўхшаш зарар етказганлик учун янада қаттиқроқ жазо назарда тутилган.

Эҳтимол айрим ҳолатларда 110 модда қўлланилиши давом этар. Аммо бошқа саволлар ҳам келиб чиқади.

Давоми карточкаларда

#СукутСақлама #болалар #қонунлар

221 0 2 2

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

21 Dec, 17:15

#Фикр

Ўзбекистонда аёллар ва эркаклар тенгҳуқуқлилиги борасида сўз борар экан, баъзан «Аёллар эркаклар билан шундоқ ҳам тенгҳуқуқли бўлса, қайтанга, аёл бўлгани учун уларга кўпроқ имтиёзлар ҳам бериляпти. Шу ҳолатнинг ўзи жинслар тенгҳуқуқлилиги принципига зид эмасми?» - деган эътирозлар ҳам билдирилади. Шу масалада бироз тўхталиб, фикримни билдиришни лозим топдим.

Ўтган (юз-минг) йиллар давомида инсоният аёлларнинг ҳуқуқсизлигига кўникиб, бу ҳол суяк-суяккача, онг-онгостигача сингиб-суғорилиб бўлди. Энди буни ўзгартириш учун кўп йиллар ва қаттиқ ҳаракат талаб қилинади. Олиб қўйилган ҳуқуқлар давлат томонидан тиклаб берилгани билан, улардан фуқаро (аёл)ларнинг фойдалана олиш имконияти қай даражада эканини ҳам ҳисобга олиш зарур.

Оддийгина олий таълим олиш учун хотин қизларга ажратилган алоҳида имтиёзли ўринларга тўхталамиз. Таққослаш учун мисол: Ҳеч қайси ота-она ўғил фарзандига «шу йил ўқишга кирмаса, биринчи рози бўлган қизга уйлантириб қўйиш» шартини қўймайди. Қиз фарзанд мактабни битириши билан (баъзан, мактабда ўқиб юрган пайтиёқ) турмушга узатиш ҳаракати бошланади. Баъзан қизнинг маълумоти олий таълим олиш учун етарли бўлмаган ҳолда ҳам тўхтатиб қўйилади. Яъни, 9-синфни битириши билан мактабдан чиқариб олишади. Қизда на тўлиқ ўрта таълим (11-синф), на ўрта-махсус (коллеж) таълим маълумоти бор. (Шу 9-синф маълумоти билан қолиб кетган танишларим вагон-вагон!) Тўлиқ ўрта ёки ўрта-махсус таълим олгани билан олий таълимга рухсат ололмайдиган, рухсат ололмаган қиз-аёллар - алоҳида мавзу. Ўқишга рухсат ололган қизлар 2 турга бўлинади - «оила бюжетига зарар бермай, фақат текинга, яъни, ўқигани учун давлатга пул тўламай ўқий олсагина, ўқийдиган» ва ростдан ҳам оиладагилари қўллаб-қувватлаб, фарзандлари олий маълумот олиши тарафдори бўлган оила қизлари. Бу «кўрсаткич»лар тарозининг енгил посангисига неча ботмон тош босади, деб ўйлайсиз? Тиббий хизматлардан фойдаланиш, туғруқлар ва оналик борасида гапиришга зарурат ҳам йўқ.

Тенглик, тенгҳуқуқлилик - бу фақат ҳуқуқларнинг бир хилда тақсимланишигина эмас, натижада шу ҳуқуқлардан барча тенг равишда фойдалана олиши ҳам демакдир. Давлат нафақат ҳуқуқларни бериш билан тенгҳуқуқлиликни йўлга қўяди, балки, улардан фойдаланиш механизмини ҳам ишлаб чиқиш билан уларни мустаҳкамлайди ҳам. Чунки, ҳуқуқлар берилгани билан, ундан фойдалана олиш имконияти бўлмаса, (бошқа бир фуқаро(лар) ҳуқуқлардан фойдаланишга йўл қўйишмаса!) бундай ҳуқуқлар берилганидан нима фойда?

© Алия ТЕМУРИЙЗОДА
#SukutSaqlama #СукутСақлама #ЖинсларТенгҳуқуқлилиги #ГендерТенглик

326 0 2 2 10

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

20 Dec, 21:28

Аёлларга нисбатан зўравонликнинг олий кўриниши бўлган фемицид ўз жонига қасд қилишга ундаш билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Шундай ҳолатлар мавжудки, тажовузкорлар босим орқали қўрқув ва ноаниқлик муҳитини яратадилар, бу эса аёлларни зўравонликдан қутулишнинг бир усули сифатида ўз жонига қасд қилиш ҳақида ўйлашга ундаши мумкин.

Ҳиндистон, Мексика, Россия каби оиладаги зўравонлик даражаси юқори бўлган мамлакатларда фемицид ва аёлларнинг ўз жонига қасд қилишлари бир-бири билан чамбарчас боғлиқ.

Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, оиладаги зўравонлик қурбони бўлган ҳар бешинчи аёл ўз жонига қасд қилишни вазиятдан чиқиш йўли деб билади. Германия ёки Франция каби зўравонлик қурбонларини ҳимоя қилиш тизими ривожланган мамлакатларда зўравонлик туфайли ўз жонига қасд қилиш ҳолатлари пастроқ бўлиб, бу давлат томонидан кўпроқ қўллаб-қувватланиши ва зўравонликнинг олдини олиш билан боғлиқ.

Давоми карточкаларда

Муаллифлар: Эркинова Амина ва Худайбергенова Нигина

#СукутСақлама #қонунлар #фемицид

496 0 2 1 3

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

20 Dec, 20:31

Ўзбекча феминизм: тараққиёт белгисими ё ижтимоий таҳдид?

Лойиҳамиз томонидан ўтказилган "NeUyat" кўргазмаси доирасида Ўзбекистонда гендер зўравонлигига жамият эътиборини қаратиш мақсад қилинган.

Аёлларга нисбатан адолатсизлик “уят” деб аталадиган умум қадрият ортига беркинаркан, аслида уялиши керак бўлган жиноятчилар жазосиз қолади.

Тафсилотлар BBC Uzbek нигоҳида: https://www.bbc.com/uzbek/articles/c0j1q9ywx7wo/lat

#СукутСақлама #NeUyat24

661 0 3 13

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

19 Dec, 20:31

Репост из: Shahnoza Soatova blogi

00:40

Видео недоступно для предпросмотра

Смотреть в Telegram

“Ҳошия” подкастининг янги сони чиқди.

Унда шоиралар Гулжамол Асқарова ва Тилланисо билан адабиёт, адабиётда аёллар, Зулфия мукофоти ва ижодда цензура каби мавзуларда суҳбатлашдик.

Тизер юқорида👆
ҳавола пастда👇

https://youtu.be/4cCsiKQ5maA?si=O4qwVfIm7T4Jr9si

Фикр-мулоҳаза ва таклифлар учун миннатдор бўламиз.

@shahnozxon

634 0 4 1 10

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

18 Dec, 16:49

Ўзини ўзи ўлдириш даражасига етказиш оилавий зўравонлик ва фемицид контекстида жиноят сифатида. Ўзбекистондаги ҳолат.

Биринчи қисмда биз суиқасднинг бошқа мамлакатларда кўриб чиқилишини таҳлил қилдик. Энди бундай вазиятларда мамлакатимиз қонунчилиги нима дейишини кўриб чиқсак.

Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 103 ва 103¹ моддалари ўзини ўзи ўлдиришга ундаш билан боғлиқ жиноятларга бағишланган бўлиб, фуқароларнинг ҳаёти ва руҳий саломатлигини ҳимоя қилишга қаратилган. 103-модда (“Ўзини ўзи ўлдиришга ундаш”) шахсни ўз жонига қасд қилишга ёки ўз жонига қасд қилишга уриниш учун жавобгарликни тавсифлайди.

Бундай ҳаракатларга мунтазам равишда ҳақорат қилиш, таҳдид қилиш, шафқатсиз муносабатда бўлиш ва қалтис қадамга олиб келиши мумкин бўлган бошқа босим шакллари киради. Вазиятга қараб, жазо 5 йилгача қамоқ жазосини ўз ичига олиши мумкин. 103¹ ("Ўзини ўзи ўлдиришга ундаш") бир шахсни бошқа бировни ўз жонига қасд қилишга ундаган ҳолатларни, масалан, манипуляция, мажбурлаш, ўз жонига қасд қилишни тарғиб қилиш ёки Интернет ва бошқа алоқа воситалари орқали таъсир қилиш ҳолатларини қамраб олади.

Бундай ҳаракатлар оғир жиноят ҳисобланади ва жазо чоралари оқибатларининг табиати ва оғирлигига боғлиқ. Ушбу нормалар, айниқса, ўз жонига қасд қилишни тарғиб қилиш билан боғлиқ кибержиноятларнинг кўпайиши шароитида одамларнинг ҳаёти ва руҳий саломатлигига таҳдид солувчи босим ва манипуляциянинг барча шаклларининг олдини олишга қаратилган.

Давоми карточкаларда

Муаллифлар: Эркинова Амина ва Худайбергенова Нигина

#СукутСақлама #қонунлар #фемицид

1.1k 1 7 14

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

17 Dec, 19:49

01:22

Видео недоступно для предпросмотра

Смотреть в Telegram

Бир вайн кўрдимки, унинг сермазмунлигини, кўпқирралилигини ўйлаб, то фикримни ёзмагунча, кўнглим жойига тушмаса керак.
Унда эридан калтак еб, ота уйига қайтиб келган қиз укаси томонидан ҳазил-масхара қилиниши ортидан юмористик манзара чиқаришга уринишни кўриш мумкин. Бир қарашда, оддий ҳолат, енгилгина (тўғрироғи, саёзгина) кулгу. Лекин шу ролик остида яшириниб ётган, ва, катта эҳтимол билан, вайнбознинг ўзи ҳам етти ухлаб туш кўрмаган ғоя, муаммо бор. Бу қандай ғоя? Бу - юмор орқали оиладаги зўравонликни нормаллаштириш, романтизациялаштириш ғояси! (Энг томошабоп, «харидоргир» контент айни пайтда шу мавзу бўлиб қолган, шундоғам.) Аммо, ҳеч ким бундай контент хавфли экани ҳақида ўйлаб кўришни истамайди.

Оилавий зўравонлик қурбонини масхара қилувчи контент яратиш нимаси билан хавфли?
- Психологик жароҳатни чуқурлаштириш: Оилавий зўравонлик қурбонлари аллақачон чуқур руҳий босимни, оғриқни бошидан кечираётган пайтда, бундай контент уларда айбдорлик, ўз аҳволи ва (зўравондан кетиш) қароридан уят ва умидсизлик ҳиссини кучайтириши мумкин. Бу унинг психологик тикланиш жараёнига қаттиқ тўсқинлик қилади.
- Зўравонликни меъёрлаштириш: Зўравонликни масхара ёки кўнгил очар вазият яратиш объект сифатида тақдим этиш жамиятда уни меъёрлаштиришга олиб келади. Бу одамлар зўравонликни жиддий қабул қилмаслиги ва ёрдам сўрашга камроқ мойил бўлишига олиб келиши мумкин. Яъни, зўравонликка тоқатсизликни секин-аста «ўтмаслаштириш, занг бостириш, нуратиш»га, кўз ўрганишига замин яратади.
- Қурбонни унинг бошига тушган нарсада айблаш ёки зўравонликка бўлган реакциясини масхара қилиш виктимблеймингга ёрдам беради – яъни бўлиб ўтган воқеа учун жавобгарликни ўзига ўтказиш.
- Қурбонларга бўлган ишончни пасайтириш: Бундай контент зўравонлик қурбонларига бўлган ишончни сусайтириши мумкин ва одамлар уларнинг самимияти ва оғриқларига шубҳа қилишига олиб келади.
- Зўравонликни романтизациялаштириш - Қурбонни хорлагувчи тарзда тасвирлаш бундай контент зўравон образини романтизациялаштириши мумкин, у гўёки қурбонини «тарбиялаётган» ёки «ўрнини кўрсатиб қўяётган» каби. Аслида, бу қурбоннинг янада ўз қобиғига ўралишига, атрофдан ёрдам олишига умидини йўқотишига, ҳатто, суицидга олиб келиши мумкин.

Айтишингиз мумкин - бу ерда зўравонлик тарғиботи йўқ-ку? Негадир, оиладаги зўравонлик дейилса, золим эр, мазлума аёл тушуниладиган бўлиб қолган. Бу вайнда эса, айтсам ишонмассиз, аммо - шу «ҳазилкаш» уканинг ўзи! У ўз сўзлари ва ҳаракатлари билан опасига ҳамдард бўлиш ўрнига, эмоционал оғриқ етказиш, унинг қадр-қимматини ерга уриш ва масхаралаш билан банд. «Йиртиқ пакетингиз дарвоза олдида!» - деб гўё ҳазиллашяпти-ю, лекин борар жойинг ўша зўравоннинг уйи» деган қарашни илгари суряпти. Бу вайн якунидаги иккиюзламачилик билан яққол исботини топган.
У бу билан:
- Опасининг ўзини хавфсиз муҳитда, ишончли одамлар даврасида ҳис қилишига тўсқинлик қиляпти;
- Опасининг ҳаракатланиш эркинлигига даҳл қиляпти (боринг, поччамнинг ортидан етволинг!)
- Опасининг бошдан ўткизган дардларини қадрсизлантиряпти.
Бу психологик зўравонликнинг типик белгилари бўлиб, у қурбоннинг психик саломатлигига узоқ муддатли салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Шуни унутмаслик керакки - оиладаги зўравонлик қурбонлари қўллаб-қувватлашга муҳтож, масхаралашга эмас!

© Жайра

907 0 14 27 22

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

16 Dec, 19:31

Зўравонликка қарши медиа-кампаниялар: учта энг кўп учрайдиган хатолар

1️⃣ Зўравонлик саҳналари намойиши. Кўпинча бундай материалларда зўравонлик вазиятида яшаб, сўнг ундан чиқа олган ва энди бахтли яшаётган аёл тасвирланади. Зўравонлик саҳналарини намойиш қилиш зўравонлик қурбонларига ғамхўрлик қилиш тамойилига зиддир. Бундан ташқари, кўплаб видео контент яратувчилари ҳамма ҳам видеони охиригача кўрмаслигини билишади - шунинг учун зўравонлик саҳналари бошида бўлиб, кейин бахтли ҳаёт намойиш этилса, унда фақат зўравонлик саҳналарини кўрганлар фоизи уни охиригача кўрганлардан юқори бўлади. Ва баъзи одамлар учун фақат зўравонлик саҳналарини томоша қилиш буни норма сифатида кучайтириши мумкин.

2️⃣ Зўравонликдан чиқишни гўёки фақат аёл масъуллигида экандай кўрсатиш (қарор қилди-эшикни қарс ёпди-кетди). Тўғри, зўравонлик ҳолатидан чиқиш — бу жабрланувчининг ташаббуси ва вазифаси. Лекин бунда зўравонликдан давлат ҳимояси тизими муҳим рол ўйнайди. Бу жабрланувчига ёрдам кўрсатиш, жазонинг муқаррарлиги, реабилитация дастурлари. Статистикага кўра, аёллар зўравонлик ҳолатидан чиқишлари учун 7 мартагача уринишади. Аммо медиада аёл бир дейишда зўравонлик ҳолатидан чиқиши мумкинлиги намойиш этилса, жабрланувчи шундай ҳолатдан чиқа олмаётганидан гўёки у ожиз ва бундай шароитда яшашга маҳкумдай бўлиб қолади.

3️⃣ Зўравонликни калтаклаш ва жисмоний тазйиқлар сифатида намойиш этиш. Оилада зўравонлик рухий ва иқтисодий зўравонликдан бошланади. Лекин биз зўравонлик деганда фақат жисмоний ҳаракатларни намойиш этаверсак, аёл зўравонликнинг бошқа шаклларини фарқлай олмаслиги мумкин. Зўравонлик – назорат ва ҳукмронлик масаласи. Одатда зўравонликнинг илк кўринишлари ўша назоратдан бошланади, лекин медиада фақат жисмоний зўравонликка урғу берилаверганидан зўравонликнинг бошқа шакллари инкор этилади. Аёл зўравонликка учраганини жисмоний зўравонликка учраганидан кейингина тушуниб етади. Лекин у молиявий қарам ва ички "мен"и ўлдирилгани учун зўравонлик ҳолатидан чиқа олмайди. Ва энди у кетиши учун эшикни қарс этиб ёпишнинг ўзи етарли эмас.

Қуйидаги қоидаларга риоя қилиш мумкин:
📍Жабрланувчилар ҳақида ўйланг. Сизнинг контентингиз зўравонлик ҳолатларида аёллар томонидан кўрилиши мумкинлигини ёдда тутиш муҳимдир. Улар орасида болалар ҳам бўлиши мумкин. Шуни эсда тутиш керакки, зўравонлик саҳналари бундай вазиятда яшаган ёки яшаётган одамларда қайта травматизацияга олиб келиши мумкин ва зўравонликнинг бевосита намойишига йўл қўймаслик керак.
📍Зўравонликдан жабрланганларни қўллаб-қувватлаш механизмларини намойиш этинг: муваффақиятли ҳикоялар, жамият томонидан зўравонлик қораланиши, долзарб алоқа ва ишонч телефонлари.
📍Оиладаги зўравонлик фақат жисмоний зўравонлик билан чекланмаслигини ёдда тутинг. Зўравонликнинг бошқа шакллари инсоннинг ўзига ишончини сўндиради, ваҳоланки уларни аниқлаш қийин. Қанча кўп аёллар бошидан уларга босим ўтказилаётганини англаб етса, улар зўравонликдан чиқишлари шунча осон бўлади.

Ирина Матвиенко

#СукутСақлама

1k 0 9 1 16

Показано 8 последних публикаций.

2 753

подписчиков

Статистика канала

Язык сайта

Доход с телеграм-канала

Postal

Чистая Энергия ӏ Sof Energiya

Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

Гео и язык канала

Категория

2 753

Популярное в канале