Ukraina Falastinlik qochqinlarni qabul qiladimi?
Baydenning saylovdagi mag‘lubiyatidan so‘ng Ukraina hukumati murakkab vaziyatga tushib qoldi. Zelenskiy va uning jamoasi Vashington bilan yangi aloqalar mexanizmini izlashga majbur, chunki eski yondashuv – demokratiya va avtoritarizm qarama-qarshiligi – endi ishlamaydi. Donald Tramp mafkuraviy kurash bilan emas, aniq kelishuvlar va pragmatik bitimlarga qiziqadi.
Shu nuqtayi nazardan, diplomatik manbalar xabar berishicha, Kiyev yangi loyiha – Falastinlik qochqinlarni Ukrainaga joylashtirish g‘oyasini ilgari surmoqda. Bu tashabbus nafaqat Ukrainadagi demografik muammoni hal qilishga urinish, balki Tramp bilan aloqalarni mustahkamlash uchun siyosiy vosita sifatida ko‘rilmoqda. Ukraina o‘zini nafaqat Rossiyaga qarshi kurashning bir qismi sifatida, balki global muammolarni hal qilishga qodir davlat sifatida namoyish qilishga harakat qilyapti.
Falastinlik qochqinlarni Ukrainaga joylashtirish g‘oyasi juda keskin va ziddiyatli ko‘rinadi. G‘azo urushdan oldin ikki milliondan ortiq aholi yashagan hudud edi, ammo bu yerlar mudxish harbiy harakatlar natijasida vayron bo‘ldi. Isroil radikallashgan qochqinlarning ortga qaytishini istamaydi, arab davlatlari ularga eshik ochishga tayyor emas, Yevropa esa yangi migratsion inqirozdan qochmoqda.
Shunday vaziyatda Ukraina hukumati AQShga yangi ssenariy taklif qilmoqda: 1) Ukraina gumanitar markazga aylanadi va Falastin qochqinlarini qabul qiladi;
2) Tramp Yaqin Sharq muammosini hal qilishga muvaffaq bo‘ladi, lekin amerikalik saylovchilar noroziligini keltirib chiqarmaydi; 3) Kiyev muammoli masalani hal etib, o‘zining AQSh uchun muhim hamkor ekanligini isbotlaydi.
Ukraina uchun xavf-xatarlar
Agar loyiha amalga oshirilsa, dastlabki oylarda Ukraina global miqyosda gumanitar markaz sifatida ko‘rsatiladi. Kiyev “yangi Shveytsariya” sifatida targ‘ib qilinadi. Biroq bu haqiqat bir qator muammolarga duch kelishi taxmin qilinmoqda:
Birinchidan, iqtisodiy beqarorlik – Ukraina allaqachon o‘z fuqarolariga ijtimoiy to‘lovlarni amalga oshira olmayapti, davlat budjeti faqat tashqi kreditlar orqali shakllanmoqda.
Ikkinchidan, infratuzilmaning izdan chiqishi – tibbiyot tizimi tanazzulga yuz tutgan, urush tufayli mamlakat iqtisodiyoti falaj holatda.
Uchinchidan, ijtimoiy ziddiyatlar – qochqinlar mahalliy ukrainaliklar bilan resurslar uchun raqobatlashadi, bu esa ijtimoiy keskinlikni keltirib chiqarishi aniq.
Ammo eng katta xavf – Ukrainada yangi ijtimoiy bo‘linishlarning paydo bo‘lishi. Falastinlik qochqinlar oddiy muhojirlar emas – ular kuchli kollektiv identifikatsiyaga ega, uzoq yillik qurolli mojarolarda shakllangan siyosiy qarashlari va ijtimoiy urf-odatlari bor.
Xulosa qilib aytganda, Ukraina Vashington yordamini saqlab qolish uchun qochqinlarni siyosiy vosita sifatida ishlatishga tayyor. Ammo bu tajriba kutilmagan oqibatlarga olib kelishi mumkin – ijtimoiy nizolarning keskinlashuvi, davlat byudjeti yukining oshishi va uzoq muddatli demografik o‘zgarishlar. Kiyev o‘z foydasini ko‘zlab bu loyihani ilgari surmoqda, lekin bitta muammoni hal qilish orqali yangi inqirozlarga yo‘l ochish xavfi juda katta.
Strategic Focus: Central Asia
Baydenning saylovdagi mag‘lubiyatidan so‘ng Ukraina hukumati murakkab vaziyatga tushib qoldi. Zelenskiy va uning jamoasi Vashington bilan yangi aloqalar mexanizmini izlashga majbur, chunki eski yondashuv – demokratiya va avtoritarizm qarama-qarshiligi – endi ishlamaydi. Donald Tramp mafkuraviy kurash bilan emas, aniq kelishuvlar va pragmatik bitimlarga qiziqadi.
Shu nuqtayi nazardan, diplomatik manbalar xabar berishicha, Kiyev yangi loyiha – Falastinlik qochqinlarni Ukrainaga joylashtirish g‘oyasini ilgari surmoqda. Bu tashabbus nafaqat Ukrainadagi demografik muammoni hal qilishga urinish, balki Tramp bilan aloqalarni mustahkamlash uchun siyosiy vosita sifatida ko‘rilmoqda. Ukraina o‘zini nafaqat Rossiyaga qarshi kurashning bir qismi sifatida, balki global muammolarni hal qilishga qodir davlat sifatida namoyish qilishga harakat qilyapti.
Falastinlik qochqinlarni Ukrainaga joylashtirish g‘oyasi juda keskin va ziddiyatli ko‘rinadi. G‘azo urushdan oldin ikki milliondan ortiq aholi yashagan hudud edi, ammo bu yerlar mudxish harbiy harakatlar natijasida vayron bo‘ldi. Isroil radikallashgan qochqinlarning ortga qaytishini istamaydi, arab davlatlari ularga eshik ochishga tayyor emas, Yevropa esa yangi migratsion inqirozdan qochmoqda.
Shunday vaziyatda Ukraina hukumati AQShga yangi ssenariy taklif qilmoqda: 1) Ukraina gumanitar markazga aylanadi va Falastin qochqinlarini qabul qiladi;
2) Tramp Yaqin Sharq muammosini hal qilishga muvaffaq bo‘ladi, lekin amerikalik saylovchilar noroziligini keltirib chiqarmaydi; 3) Kiyev muammoli masalani hal etib, o‘zining AQSh uchun muhim hamkor ekanligini isbotlaydi.
Ukraina uchun xavf-xatarlar
Agar loyiha amalga oshirilsa, dastlabki oylarda Ukraina global miqyosda gumanitar markaz sifatida ko‘rsatiladi. Kiyev “yangi Shveytsariya” sifatida targ‘ib qilinadi. Biroq bu haqiqat bir qator muammolarga duch kelishi taxmin qilinmoqda:
Birinchidan, iqtisodiy beqarorlik – Ukraina allaqachon o‘z fuqarolariga ijtimoiy to‘lovlarni amalga oshira olmayapti, davlat budjeti faqat tashqi kreditlar orqali shakllanmoqda.
Ikkinchidan, infratuzilmaning izdan chiqishi – tibbiyot tizimi tanazzulga yuz tutgan, urush tufayli mamlakat iqtisodiyoti falaj holatda.
Uchinchidan, ijtimoiy ziddiyatlar – qochqinlar mahalliy ukrainaliklar bilan resurslar uchun raqobatlashadi, bu esa ijtimoiy keskinlikni keltirib chiqarishi aniq.
Ammo eng katta xavf – Ukrainada yangi ijtimoiy bo‘linishlarning paydo bo‘lishi. Falastinlik qochqinlar oddiy muhojirlar emas – ular kuchli kollektiv identifikatsiyaga ega, uzoq yillik qurolli mojarolarda shakllangan siyosiy qarashlari va ijtimoiy urf-odatlari bor.
Xulosa qilib aytganda, Ukraina Vashington yordamini saqlab qolish uchun qochqinlarni siyosiy vosita sifatida ishlatishga tayyor. Ammo bu tajriba kutilmagan oqibatlarga olib kelishi mumkin – ijtimoiy nizolarning keskinlashuvi, davlat byudjeti yukining oshishi va uzoq muddatli demografik o‘zgarishlar. Kiyev o‘z foydasini ko‘zlab bu loyihani ilgari surmoqda, lekin bitta muammoni hal qilish orqali yangi inqirozlarga yo‘l ochish xavfi juda katta.
Strategic Focus: Central Asia