BRICS: yangi dunyo tartibotini shakllantiradigan geosiyosiy platforma?
M.Imomov, mustaqil tadqiqotchi
Qozondagi BRICS sammiti Rossiyaga o’z mustaqilligini namoyish etish va dunyo tartibini o’zgartirishga intilishini ko’rsatishga xizmat qiladigan tadbir bo’ladi, deydi tahlilchilar. G’arb sanksiyalari va izolyatsiyasi sharoitida Kreml Rossiya nafaqat xalqaro maydonda o’z ahamiyatini saqlab qolibgina qolmay, balki BRICS kabi tuzilmalar orqali yangi iqtisodiy va siyosiy aloqalarni rivojlantirayotganini ko’rsatmoqchi. Rossiya davlat OAVlari “
dollar gegemonligining yakuni keldi”, “
g'arbiy gegemonni buzamiz" kabi haqiqatdan uzoq tezislarni faol ravishda ilgari surmoqda va ittifoq G’arbga alternativa ekanligini ta’kidlamoqda.
Biroq, baland ovozli bayonotlarga qaramay, sammitda aniq natijalarga erishilishi hali noma’lum.
BRICS mamlakatlarining har biri o’z manfaatlariga ega va har doim ham G’arbga nisbatan yagona pozitsiyada turmaydilar. Bu kontekstda,
Braziliya prezidenti,
Saudiya Arabistoni taxt vorislarining Qozondagi sammitda ishtirok etmasligi, hamda
Qozog’istonning BRICSga qo’shilishdan bosh tortishi Putin uchun kutilmagan “sovg’a” bo’ldi.
Rossiya o’zini ushbu ittifoqda yetakchi kuch sifatida ko’rsatayotgan bo’lsa-da,
real dominant kuch Xitoy hisoblanadi, u BRICSni yangi dunyo tartibi uchun kurashish vositasi deb biladi.
Moskva o’zini teng huquqli ishtirokchi sifatida ko’rsatishga urinishlariga qaramay,
Pekinning kichik hamkori bo’lib qolmoqda.
Bo’lajak sammitdagi
Rossiyaning ustuvor maqsadi -
BRICS Bridge to’lov tizimini yaratish. Avvalroq, Mosvka Swift tizimidan mahrum etilgandi. Ushbu qadam Moskvaning G’arb sanksiyalari sharoitida yangi iqtisodiy yo’nalishlarni rivojlantirishga yordam beradi, deydi tahlilchilar.
Bu fonda O’zbekiston prezidentining Qozonga borishi qanday ahamiyatga ega?Birinchidan, O’zbekiston xalqaro mavqeini mustahkamlash. Mirziyoyevning sammitdagi ishtiroki rasmiy Toshkent yangi dunyo tartibotini shakllantirishga tayyorligidan dalolat beradi. Shuningdek, O’zbekiston bu platformadan o’z tashabbuslarini ilgari surishda va xalqaro pozitsiyasini kuchaytirishdan foydalanishi mumkin. BRICS sammitida qatnashish Toshkentga G’arb va Global Janub o’rtasida muvozanatni saqlashga xizmat qiladi, deydi tahlilchilar.
Ikkinchidan, xalqaro iqtisodiy aloqalarni kengaytirish. Ma’lumotlarga ko’ra, sammitda 30 dan ortiq mamlakat rahbarlari va BMT Bosh kotibi ishtirok etadi. Shubhasiz, bu sammit bizga mavjud iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish va yangi sheriklarni topishga katta yordam beradi.
Uchinchidan, muqobil to’lov tizimlari. Yangi BRICS Bridge tiziming joriy etilishi va unga O’zbekistonning qo’shilishi mamlakatimizga pul oqimlarni diversifikatsiyalashga va G’arb to’lov tizimlariga qaramligini pasaytiradi.
Shunday qilib
Shavkat Mirziyoyevning BRICSning Qozon sammiti
dagi ishtiroki O’zbekistonning tashqi siyosiy va iqtisodiy pozitsiyalarini mustahkamlab, o’zgaruvchan dunyo tartibotida yangi o’yinchilar bilan faol hamkorlikni olib borishga asos bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia