🌸Имомларининг қовлларидан чиқарилган хулосалар:
1) Улар ўзларидан аввалги салафларнинг йўлида эканликлари;
2) Ҳақ бўлган қовл – АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛАНИНГ САМО ЮҚОРИСИДА эканлигига иқрор бўлиш кераклиги;
3) Аллоҳ азза ва жалланинг бир сифати насс (оят ва хадис) билан келиб исбот бўлгандан кейин, уни рад етиш КУФР эканлиги;
4) Аллоҳнинг исм ва сифатлари ҳақидаги илм ақл билан, ё кўриш билан ё фикрлаш билан пайдо бўлмаслиги;
5) АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛА ЗОТИ БИЛАН САМО ЮҚОРИСИДА бўлиб, ИЛМИ БИЛАН ҲАММА ЖОЙДА эканлиги;
6) ИСТИВАнинг кайфияти ҳақида савол сўраш бидъат эканлиги;
7) АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛАНИ САМО ЮҚОРИСИДА эканлигини қабул қилмаган кишини кофир дейишликка сабаб, Аллоҳ субҳанаҳу ва таъалонинг САМО ЮҚОРИСИДА эканлигига далолат қилувчи оятларни рад қилгани сабабидан бўлганлиги;
Бу келтирилган маълумотлардан яна шу нарса кўринадики: баъзилар ўзларини ушбу Аҳли Суннатнинг тўрт мазҳабларидан бирига мансубмиз деб ҳисоблаган ҳолда, фиқҳий масалаларда эргашиб юрадилар. Аммо ақида масалаларида бўлса, ўша буюк имомларининг, ҳамда Суннатга тобеъларнинг ақидаси ҳисобланган ақидага мухолиф бўлиб, фиқҳий жиҳатдан ўзларини Аҳли Суннатданмиз деб ҳисобласалар ҳам, аслида эса ақида жиҳатидан адашганликлари боис, ундай кимсалар «фирқаи золла» (адашган гуруҳ)га мансубдирлар.
Ушбу сўзимизнинг исботини бир қанча уламоларнинг сўзларидан ҳам кўриш мумкин эди. Аммо биз бир мисол келтириш билан кифояланамиз: Абул-Изз ал-Ҳанафий ўзларининг машҳур «Ақидатут-Таховия»га ёзган шарҳларида, имом Таховийнинг Аллоҳ таъало Ўз Аршида эканлигини баён қилган сўзларини (60-матн) шарҳида айтадилар: «АЛЛОҲ ТАЪАЛОНИНГ АРШИ УСТИДА эканлигини инкор қилувчилар, ўзларини Абу Ҳанифа мазҳабига нисбат беришларига қаралмас. Баъзан Муътазила ва улардан бошқалар ҳам ўзларини Абу Ҳанифа мазҳабига нисбат беришади. Бироқ бундай кимсалар Абу Ҳанифанинг кўпгина эътиқодий масалаларига қаршидирлар».
1) Улар ўзларидан аввалги салафларнинг йўлида эканликлари;
2) Ҳақ бўлган қовл – АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛАНИНГ САМО ЮҚОРИСИДА эканлигига иқрор бўлиш кераклиги;
3) Аллоҳ азза ва жалланинг бир сифати насс (оят ва хадис) билан келиб исбот бўлгандан кейин, уни рад етиш КУФР эканлиги;
4) Аллоҳнинг исм ва сифатлари ҳақидаги илм ақл билан, ё кўриш билан ё фикрлаш билан пайдо бўлмаслиги;
5) АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛА ЗОТИ БИЛАН САМО ЮҚОРИСИДА бўлиб, ИЛМИ БИЛАН ҲАММА ЖОЙДА эканлиги;
6) ИСТИВАнинг кайфияти ҳақида савол сўраш бидъат эканлиги;
7) АЛЛОҲ АЗЗА ВА ЖАЛЛАНИ САМО ЮҚОРИСИДА эканлигини қабул қилмаган кишини кофир дейишликка сабаб, Аллоҳ субҳанаҳу ва таъалонинг САМО ЮҚОРИСИДА эканлигига далолат қилувчи оятларни рад қилгани сабабидан бўлганлиги;
Бу келтирилган маълумотлардан яна шу нарса кўринадики: баъзилар ўзларини ушбу Аҳли Суннатнинг тўрт мазҳабларидан бирига мансубмиз деб ҳисоблаган ҳолда, фиқҳий масалаларда эргашиб юрадилар. Аммо ақида масалаларида бўлса, ўша буюк имомларининг, ҳамда Суннатга тобеъларнинг ақидаси ҳисобланган ақидага мухолиф бўлиб, фиқҳий жиҳатдан ўзларини Аҳли Суннатданмиз деб ҳисобласалар ҳам, аслида эса ақида жиҳатидан адашганликлари боис, ундай кимсалар «фирқаи золла» (адашган гуруҳ)га мансубдирлар.
Ушбу сўзимизнинг исботини бир қанча уламоларнинг сўзларидан ҳам кўриш мумкин эди. Аммо биз бир мисол келтириш билан кифояланамиз: Абул-Изз ал-Ҳанафий ўзларининг машҳур «Ақидатут-Таховия»га ёзган шарҳларида, имом Таховийнинг Аллоҳ таъало Ўз Аршида эканлигини баён қилган сўзларини (60-матн) шарҳида айтадилар: «АЛЛОҲ ТАЪАЛОНИНГ АРШИ УСТИДА эканлигини инкор қилувчилар, ўзларини Абу Ҳанифа мазҳабига нисбат беришларига қаралмас. Баъзан Муътазила ва улардан бошқалар ҳам ўзларини Абу Ҳанифа мазҳабига нисбат беришади. Бироқ бундай кимсалар Абу Ҳанифанинг кўпгина эътиқодий масалаларига қаршидирлар».