O’zbekiston-AQSh aloqalari: istiqboldagi rejalar
Vashingtondan kelgan ma’lumotlarga ko’ra, AQSh siyosiy doiralari global geosiyosiy inqiroz fonida (Ukraina, Falastin va ehtimoliy ravishda Tayvan) Oq uyning Markaziy Osiyodagi siyosatini qayta ko’rib chiqish masalasini faol muhokama qilishmoqda. Bu borada Vashington o’z e’tiborini mintaqaning eng yirik davlati - O’zbekistonga qaratayotgani alohida e’tiborga loyiq.
Ta’kidlash joiz, ikki tomonlama savdo hajmi 2018-2023 yillarda $355 mlndan $650 mlnga oshdi. Ammo bu ko’rsatkich Xitoy ($14 mlrd) va Rossiyadan ($10 mlrd) ancha past.
Bu fonda amerikaliklar o’zaro siyosiy, savdo-iqtisodiy va ijtimoiy-gumanitar aloqalarni kengaytirish uchun quyidagilarni amalga oshirishlari mumkin:
Birinchidan, O’zbekistonningy JSTga kirishini tezlashtirishga yordam berish. Xususan, AQShning og’ir vaznli Development Finance Corporation, Export-Import Bank yoki AQSh Savdo va taraqqiyot agentligi kabi tashkilotlari deyarli 30 yil davom etayotgan jarayonni tezlashtirishga kuchli turtki berishi mumkin. Vashington siyosiy doiralari mintaqada o’z ta’sirini kuchaytirish uchun hozir eng qulay vaziyat ekanligini yaxshi tushunishmoqda.
Ikkinchidan, O’zbekistonga nisbatan hanuzgacha qo’llanilayotgan Jekson-Venik tuzatishlarini bekor qilish. Aslida, bu tuzatishlarning bekor qilinishi ikki tomonlama savdoga uncha ta’sir ko’rsatmaydi. Biroq, bu rasmiy Toshkent uchun uning suvereniteti va mustaqilligini baholash ramzi hisoblanadi. Kapitoliy tepaligida, bu tuzatishlarning bekor qilinishi o’zaro ishonchni tiklashga va yangi iqtisodiy imkoniyatlarni ochishga imkon berishi aytilmoqda.
Uchinchidan, GSP dasturi joriy etilishi. Bu loyiha o’z vaqtida O’zbekiston kabi rivojlanayotgan mamlakatlarga AQSh bozoriga bojsiz kirish huquqini bergan. Dastur faoliyati to’xtatilgani va uning yangilanmasligi Vashingtonning O’zbekiston singari davlatlarga qiziqishi yo’q degan yolg’on tasavvurni paydo qilmoqda. O’z navbatida, Xitoy va Rossiya bunda juda manfaatdor, AQSh esa Pekin va Moskvaning pozitsiyalari kuchayishini xohlamaydi.
To’rtinchidan, transport koridorlari. O’zbekiston ikki marta quruqlik bilan o’ralgan holda, Rossiyaga qaramlikdan xalos bo’lish uchun yangi yo’llarni qidirmoqda. Qozog’iston, Ozarbayjon va Turkiya orqali o’tadigan O’rta yo’lak – mustaqillikni kuchaytirishdagi bir vosita sanaladi. AQSh allaqachon ushbu koridorlarni qo’llab-quvvatlashni ko’rib chiqmoqda. O’zbekistonning logistika tizimlarini rivojlantirish Vashington manfaatlariga mos keladi, chunki bu yerda foydali qazilmalarning ulkan zaxiralari mavjud.
Beshinchidan, ikki tomonlama investitsiya shartnomasini imzolash. Bu hujjat kelgusida erkin savdo rejimini joriy qilishga asos bo’lib xizmat qilishi mumkin. Ta’kidlash joiz, ushbu shartnomani ishlab chiqish ma’lum siyosiy sabablarga ko’ra (Andijon voqeasi, Qarshidagi harbiy baza yopilishi) to’xtatilgandi.
Taxminlarga ko’ra, ikki tomonlama aloqalardagi jadallashuvning yangi bosqichi prezident saylovlaridan keyin boshlanadi. Bu kontekstda Oq uyni kim egallashidan qat’iy nazar yuqoridagilarni barchasi asta-sekin amalga oshiriladi, deydi ekspertlar.
@Mudofauz1
Vashingtondan kelgan ma’lumotlarga ko’ra, AQSh siyosiy doiralari global geosiyosiy inqiroz fonida (Ukraina, Falastin va ehtimoliy ravishda Tayvan) Oq uyning Markaziy Osiyodagi siyosatini qayta ko’rib chiqish masalasini faol muhokama qilishmoqda. Bu borada Vashington o’z e’tiborini mintaqaning eng yirik davlati - O’zbekistonga qaratayotgani alohida e’tiborga loyiq.
Ta’kidlash joiz, ikki tomonlama savdo hajmi 2018-2023 yillarda $355 mlndan $650 mlnga oshdi. Ammo bu ko’rsatkich Xitoy ($14 mlrd) va Rossiyadan ($10 mlrd) ancha past.
Bu fonda amerikaliklar o’zaro siyosiy, savdo-iqtisodiy va ijtimoiy-gumanitar aloqalarni kengaytirish uchun quyidagilarni amalga oshirishlari mumkin:
Birinchidan, O’zbekistonningy JSTga kirishini tezlashtirishga yordam berish. Xususan, AQShning og’ir vaznli Development Finance Corporation, Export-Import Bank yoki AQSh Savdo va taraqqiyot agentligi kabi tashkilotlari deyarli 30 yil davom etayotgan jarayonni tezlashtirishga kuchli turtki berishi mumkin. Vashington siyosiy doiralari mintaqada o’z ta’sirini kuchaytirish uchun hozir eng qulay vaziyat ekanligini yaxshi tushunishmoqda.
Ikkinchidan, O’zbekistonga nisbatan hanuzgacha qo’llanilayotgan Jekson-Venik tuzatishlarini bekor qilish. Aslida, bu tuzatishlarning bekor qilinishi ikki tomonlama savdoga uncha ta’sir ko’rsatmaydi. Biroq, bu rasmiy Toshkent uchun uning suvereniteti va mustaqilligini baholash ramzi hisoblanadi. Kapitoliy tepaligida, bu tuzatishlarning bekor qilinishi o’zaro ishonchni tiklashga va yangi iqtisodiy imkoniyatlarni ochishga imkon berishi aytilmoqda.
Uchinchidan, GSP dasturi joriy etilishi. Bu loyiha o’z vaqtida O’zbekiston kabi rivojlanayotgan mamlakatlarga AQSh bozoriga bojsiz kirish huquqini bergan. Dastur faoliyati to’xtatilgani va uning yangilanmasligi Vashingtonning O’zbekiston singari davlatlarga qiziqishi yo’q degan yolg’on tasavvurni paydo qilmoqda. O’z navbatida, Xitoy va Rossiya bunda juda manfaatdor, AQSh esa Pekin va Moskvaning pozitsiyalari kuchayishini xohlamaydi.
To’rtinchidan, transport koridorlari. O’zbekiston ikki marta quruqlik bilan o’ralgan holda, Rossiyaga qaramlikdan xalos bo’lish uchun yangi yo’llarni qidirmoqda. Qozog’iston, Ozarbayjon va Turkiya orqali o’tadigan O’rta yo’lak – mustaqillikni kuchaytirishdagi bir vosita sanaladi. AQSh allaqachon ushbu koridorlarni qo’llab-quvvatlashni ko’rib chiqmoqda. O’zbekistonning logistika tizimlarini rivojlantirish Vashington manfaatlariga mos keladi, chunki bu yerda foydali qazilmalarning ulkan zaxiralari mavjud.
Beshinchidan, ikki tomonlama investitsiya shartnomasini imzolash. Bu hujjat kelgusida erkin savdo rejimini joriy qilishga asos bo’lib xizmat qilishi mumkin. Ta’kidlash joiz, ushbu shartnomani ishlab chiqish ma’lum siyosiy sabablarga ko’ra (Andijon voqeasi, Qarshidagi harbiy baza yopilishi) to’xtatilgandi.
Taxminlarga ko’ra, ikki tomonlama aloqalardagi jadallashuvning yangi bosqichi prezident saylovlaridan keyin boshlanadi. Bu kontekstda Oq uyni kim egallashidan qat’iy nazar yuqoridagilarni barchasi asta-sekin amalga oshiriladi, deydi ekspertlar.
@Mudofauz1