AQShning Xitoy tovarlariga o‘rnatgan tariflari mamlakatimizga qanday ta’sir qiladi?
Xitoy tomoniga o‘rnatilgan tariflar mamlakatimiz iqtisodiyotiga ikki tomonlama ta’sir qiladi. Birinchidan AQShdan talabning pasayish Xitoy tovarlari narxini pasaytiradi bu esa o‘z navbatida mamlakatimizga Xitoydan import qilinayotgan tovarlarni pastroq narxlarda import qilish imkoniyatini yaratadi. Ikkinchidan, Xitoyda o‘sishning sekinlashishi natijasida tovarlarimizga talab pasayishi mumkin.
Importga ta’siri. AQSh Xitoydan import qiladigan 500 ta tovarlar (bojxonaning 4 talik kodi bo‘yicha) importi AQShning Xitoydan importida 2021-2023 yillarda 86-89 foiz ulushni tashkil etgan (2024 yilda tovarlar kesimida konsentratsiya kuchaygan va 100 ta tovarning ulushi 80 foizga yetgan). Ya’ni bu tovarlar AQSh tomonidan qo‘yilgan bojlardan ko‘proq zarar ko‘radi va narxi nisbatan yuqoriroq pasayishga uchraydi.
Bu 500 ta tovar (tovar guruhi) importi esa Xitoydan importimizning 2021 yilda 49,7 foiz, 2022 yilda 48,6 foiz, 2023 yilda esa 54,6 foiz ulushini tashkil etgan. Ya’ni bu tovarlar narxining mintaqada pasayishi (aytaylik bojlar darajasida) o‘z navbatida mamlakatimizga Xitoydan import qilinayotgan tovarlarning qariyb yarmida narxlarning sezilarli pasayishiga olib kelishi mumkin (boshqa tovarlar eksportining AQShga nominal qiymati past bo‘lganligi uchun bojlarning bu tovarlar narxiga ta’siri past bo‘ladi deb o‘yladim). Agar Xitoy valyuta kursini maqsadli qadrsizlantirsa bu narx effektini yanada kuchaytirishi mumkin.
Eksportga ta’siri. Xitoy eng yirik savdo hamkorimiz hisoblanadi. Xususan, 2024 yilda Xitoy bilan tashqi savdo aylanmasi 12,5 mlrd dollarni tashkil etib, umumiy tashqi savdo aylanmasining 18,9 foizini tashkil etgan. Ammo so‘nggi yillarda Xitoyda iqtisodiy o‘sishning sekinlashishi natijasida, bu davlatga eksportimiz qisqarmoqda. Jumladan, 2024 yilda eksport hajmi 2 mlrd dollarni tashkil etib, 2023 yilga nisbatan 17,4 foizga qisqargan. 2023 yilda esa eksportning qisqarishi 5,6 foizni tashkil etgan edi. So‘nggi 2 yilda Xitoydagi nisbatan talabning pasayishi natijasida eksportning qisqarishi davom etayotgan bir vaqtda savdo urushining boshlanishi Xitoyga eksportning qisqarishini yanada tezlashtirishi mumkin.
@Mirkonomika
Xitoy tomoniga o‘rnatilgan tariflar mamlakatimiz iqtisodiyotiga ikki tomonlama ta’sir qiladi. Birinchidan AQShdan talabning pasayish Xitoy tovarlari narxini pasaytiradi bu esa o‘z navbatida mamlakatimizga Xitoydan import qilinayotgan tovarlarni pastroq narxlarda import qilish imkoniyatini yaratadi. Ikkinchidan, Xitoyda o‘sishning sekinlashishi natijasida tovarlarimizga talab pasayishi mumkin.
Importga ta’siri. AQSh Xitoydan import qiladigan 500 ta tovarlar (bojxonaning 4 talik kodi bo‘yicha) importi AQShning Xitoydan importida 2021-2023 yillarda 86-89 foiz ulushni tashkil etgan (2024 yilda tovarlar kesimida konsentratsiya kuchaygan va 100 ta tovarning ulushi 80 foizga yetgan). Ya’ni bu tovarlar AQSh tomonidan qo‘yilgan bojlardan ko‘proq zarar ko‘radi va narxi nisbatan yuqoriroq pasayishga uchraydi.
Bu 500 ta tovar (tovar guruhi) importi esa Xitoydan importimizning 2021 yilda 49,7 foiz, 2022 yilda 48,6 foiz, 2023 yilda esa 54,6 foiz ulushini tashkil etgan. Ya’ni bu tovarlar narxining mintaqada pasayishi (aytaylik bojlar darajasida) o‘z navbatida mamlakatimizga Xitoydan import qilinayotgan tovarlarning qariyb yarmida narxlarning sezilarli pasayishiga olib kelishi mumkin (boshqa tovarlar eksportining AQShga nominal qiymati past bo‘lganligi uchun bojlarning bu tovarlar narxiga ta’siri past bo‘ladi deb o‘yladim). Agar Xitoy valyuta kursini maqsadli qadrsizlantirsa bu narx effektini yanada kuchaytirishi mumkin.
Eksportga ta’siri. Xitoy eng yirik savdo hamkorimiz hisoblanadi. Xususan, 2024 yilda Xitoy bilan tashqi savdo aylanmasi 12,5 mlrd dollarni tashkil etib, umumiy tashqi savdo aylanmasining 18,9 foizini tashkil etgan. Ammo so‘nggi yillarda Xitoyda iqtisodiy o‘sishning sekinlashishi natijasida, bu davlatga eksportimiz qisqarmoqda. Jumladan, 2024 yilda eksport hajmi 2 mlrd dollarni tashkil etib, 2023 yilga nisbatan 17,4 foizga qisqargan. 2023 yilda esa eksportning qisqarishi 5,6 foizni tashkil etgan edi. So‘nggi 2 yilda Xitoydagi nisbatan talabning pasayishi natijasida eksportning qisqarishi davom etayotgan bir vaqtda savdo urushining boshlanishi Xitoyga eksportning qisqarishini yanada tezlashtirishi mumkin.
@Mirkonomika