Фарҳоднинг лаблари ўзидан-ўзи титрай бошлади:
— Ақлли она… қасос олмайди фарзанддан. Бу йўл билан ўч олмайди!
— Тушунмадим, нима дединг? Қанақа қасос? Шунчаки… кетишинг билан у пайдо бўлди. Ҳаётимда ўзгариш бўлишини истадим мен ҳам. Биламан, бу сенга ёқмайди!..
— Одамлар нима дейди?
— Ким нима деса, деяверсин! — тутақиб кетди Фарида опа. — Шунча умрим болам деб ўтди. Сени деб! Қадримга етдингми? Жодугарингни дединг! Ҳа, майли. Тушунаман сениям, усиз яшолмайсан. Аммо сен ҳам мени тушун! Ҳар кимга ўз ҳаёти ширин экан. Мен ҳам ўзим учун бир яшай! У сўз берди, умримнинг охиригача хафа қилдириб қўймайман, деб. Илтимос, йўлимга ғов бўлма.
— Ўйлаб иш қиляпсизми ўзи?? — жиғибийрон бўлди Фарҳод. — Тузукми, бузуқми… Кўчадаги бир ўғрими, фирибгарми бўп чиқмасин, тағин? Кейин аттанг қилиб қолманг? Қаерлик экан?
— Болам, унақа эмас. Айтдим-ку, хотиржам бўл, деб. Суриштирдим, таг-тугли, ўзи асли марғилонлик бойвачча!
— Марғилонлик бойвачча?.. — Фарҳод дардли пичирлади-да, чуқур хўрсиниб, бошини сарак-сарак қиларкан «Бойвачча бошига урадими сизни, ойи? Манави уйга кўз олайтирган у расво!» демоқчи бўлди-ю, кўксидаги фарёд қанчалик кучли бўлмасин, тилини тийди.
— Ойижон! — ёш кўринди фарзанднинг кўзида.
— Мен бир тўхтамга келдим, — деворга қаради Фарида опа. Кейин ўғлига шундай қараш қилдики, кўзларидан ҳам худди ўша гапни «Раъйидан қайтараман деб хомтама бўлма!» деган маънони англаш қийин эмасди.
Фарҳод бўшашганича ташқарига чиқди. Чирчиққа қайтди. Лекин хаёли Тошкентда эди. «Онамга нима қилган? У нима қилмоқчи?»
Тўнғичи: «Қачон уйимизга қайтамиз?» — деб тиззасидан қучган эди, бақириб юборди:
— Ўз уйимиздамиз-ку?
— Тошкентга қайтишни хоҳлайман, ада! Бувимни соғиндим…
— Бувингни соғингдингми, жанжалними? Зўрға қутулдиг-у, болажоним? — деди Фарҳод ва кўзларини хотинига қадади:
— Шундаймасми, онажониси?
Сония нигоҳини олиб қочди.
Ҳа, энди Фарҳоднинг қулоғи тинч. Жанжал йўқ… Аммо елкасидан оғир бир юк босгандай ўзини беҳаловат сезар, ичини нимадир кемирарди: «Онам нима қилмоқчи менга қасдма-қасд?!»
Сония ийманибгина:
— Ойимлар яхшими? — деб сўради.
Фарҳоднинг юзига тағин истеҳзо югураркан:
— Салом деб юборди! — дея овозини баландлатди.
Сония ўғилчасини етаклаб ичкари уйга кириб кетди. Фарҳод эгилган бошини қўллари орасига олди. Бир оҳ урдики, елкалари титраб кетди…
Келинда ҳам олдинги шашт йўқ. У секин бошини чангаллаб ўтирган эрининг ёнига келди-да, пойига ўтирди. Тиззаларига бошини қўйиб:
— Мени деб изтироб чекяпсиз, дадаси, — деди титроқ овозда.
— Нима?..
— Хотинингизнинг гапига кириб, шу бўлдими аҳволингиз? Шуми алоҳида яшаш? — Сониянинг ғамгин ва хижолатомуз нигоҳи ерда эди. У бошини пастроқ эгиб йиғламсираган кўйи давом этди:
— Тушунишга ҳаракат қилмадим ойимни! Бир гапдан қолмадим… Болаларниям кўряпсиз. Қачон қайтамиз, деявериб… Дадаси, кетайлик?
— Қаёққа?..
— Кўнглингиздан нималар кечаётганини билиб турибман, Фарҳод ака. Қай юз билан остона ҳатлаймиз, деб азобдасиз.
Фарҳод ўтирган жойида бир қимирлади: «Кўнглимдан нималар кечаётганини билмайсан, Сония. Янгиликдан хабаринг йўқ!»
— Кетамиз. Кетамиз ўз уйимизга, Фарҳод ака!
— Бунинг иложи йўқ!
— Наҳот?!
— Қаёққа кетамиз?! У уйнинг эшиги энди берк. Биз учун эшиклар ёпилган, Сония!
— Гуноҳим шунчалик оғирми? — Сония йиғлаб юборди.
— Айбдор — эринг, — таъсирланган Фарҳод Сониянинг кўз ёшини артди-да, унинг ёнига чўкка тушди. — Ҳаммасига сабабчи онасини ёлғиз ташлаб кетган худбин ўғил!
Фарҳоднинг қўл телефони жиринглади.
— Болам…
Ғалати эшитилган овоз Фарҳодни довдиратиб қўйди.
— Ҳа, ойи? Тинчликми? Тузукмисиз?
— Тузукман, хавотирланма… — зўрға пичирлади Фарида опа.
— Яширманг, нима бўлди? Ким хафа қилди?
— Болам, ҳақ бўлиб чиқдинг!
— Нима?..
Фарида опа кўрпа-тушак қилиб ётар, аъзои-бадани қалтирарди.
— Ким келди, дедингиз?
— Икки милиционер ва бир аёл.
— Аёл? Хотини эканми? — ғазаби жунбушга келарди Фарҳоднинг.
— Ақлли она… қасос олмайди фарзанддан. Бу йўл билан ўч олмайди!
— Тушунмадим, нима дединг? Қанақа қасос? Шунчаки… кетишинг билан у пайдо бўлди. Ҳаётимда ўзгариш бўлишини истадим мен ҳам. Биламан, бу сенга ёқмайди!..
— Одамлар нима дейди?
— Ким нима деса, деяверсин! — тутақиб кетди Фарида опа. — Шунча умрим болам деб ўтди. Сени деб! Қадримга етдингми? Жодугарингни дединг! Ҳа, майли. Тушунаман сениям, усиз яшолмайсан. Аммо сен ҳам мени тушун! Ҳар кимга ўз ҳаёти ширин экан. Мен ҳам ўзим учун бир яшай! У сўз берди, умримнинг охиригача хафа қилдириб қўймайман, деб. Илтимос, йўлимга ғов бўлма.
— Ўйлаб иш қиляпсизми ўзи?? — жиғибийрон бўлди Фарҳод. — Тузукми, бузуқми… Кўчадаги бир ўғрими, фирибгарми бўп чиқмасин, тағин? Кейин аттанг қилиб қолманг? Қаерлик экан?
— Болам, унақа эмас. Айтдим-ку, хотиржам бўл, деб. Суриштирдим, таг-тугли, ўзи асли марғилонлик бойвачча!
— Марғилонлик бойвачча?.. — Фарҳод дардли пичирлади-да, чуқур хўрсиниб, бошини сарак-сарак қиларкан «Бойвачча бошига урадими сизни, ойи? Манави уйга кўз олайтирган у расво!» демоқчи бўлди-ю, кўксидаги фарёд қанчалик кучли бўлмасин, тилини тийди.
— Ойижон! — ёш кўринди фарзанднинг кўзида.
— Мен бир тўхтамга келдим, — деворга қаради Фарида опа. Кейин ўғлига шундай қараш қилдики, кўзларидан ҳам худди ўша гапни «Раъйидан қайтараман деб хомтама бўлма!» деган маънони англаш қийин эмасди.
Фарҳод бўшашганича ташқарига чиқди. Чирчиққа қайтди. Лекин хаёли Тошкентда эди. «Онамга нима қилган? У нима қилмоқчи?»
Тўнғичи: «Қачон уйимизга қайтамиз?» — деб тиззасидан қучган эди, бақириб юборди:
— Ўз уйимиздамиз-ку?
— Тошкентга қайтишни хоҳлайман, ада! Бувимни соғиндим…
— Бувингни соғингдингми, жанжалними? Зўрға қутулдиг-у, болажоним? — деди Фарҳод ва кўзларини хотинига қадади:
— Шундаймасми, онажониси?
Сония нигоҳини олиб қочди.
Ҳа, энди Фарҳоднинг қулоғи тинч. Жанжал йўқ… Аммо елкасидан оғир бир юк босгандай ўзини беҳаловат сезар, ичини нимадир кемирарди: «Онам нима қилмоқчи менга қасдма-қасд?!»
Сония ийманибгина:
— Ойимлар яхшими? — деб сўради.
Фарҳоднинг юзига тағин истеҳзо югураркан:
— Салом деб юборди! — дея овозини баландлатди.
Сония ўғилчасини етаклаб ичкари уйга кириб кетди. Фарҳод эгилган бошини қўллари орасига олди. Бир оҳ урдики, елкалари титраб кетди…
Келинда ҳам олдинги шашт йўқ. У секин бошини чангаллаб ўтирган эрининг ёнига келди-да, пойига ўтирди. Тиззаларига бошини қўйиб:
— Мени деб изтироб чекяпсиз, дадаси, — деди титроқ овозда.
— Нима?..
— Хотинингизнинг гапига кириб, шу бўлдими аҳволингиз? Шуми алоҳида яшаш? — Сониянинг ғамгин ва хижолатомуз нигоҳи ерда эди. У бошини пастроқ эгиб йиғламсираган кўйи давом этди:
— Тушунишга ҳаракат қилмадим ойимни! Бир гапдан қолмадим… Болаларниям кўряпсиз. Қачон қайтамиз, деявериб… Дадаси, кетайлик?
— Қаёққа?..
— Кўнглингиздан нималар кечаётганини билиб турибман, Фарҳод ака. Қай юз билан остона ҳатлаймиз, деб азобдасиз.
Фарҳод ўтирган жойида бир қимирлади: «Кўнглимдан нималар кечаётганини билмайсан, Сония. Янгиликдан хабаринг йўқ!»
— Кетамиз. Кетамиз ўз уйимизга, Фарҳод ака!
— Бунинг иложи йўқ!
— Наҳот?!
— Қаёққа кетамиз?! У уйнинг эшиги энди берк. Биз учун эшиклар ёпилган, Сония!
— Гуноҳим шунчалик оғирми? — Сония йиғлаб юборди.
— Айбдор — эринг, — таъсирланган Фарҳод Сониянинг кўз ёшини артди-да, унинг ёнига чўкка тушди. — Ҳаммасига сабабчи онасини ёлғиз ташлаб кетган худбин ўғил!
Фарҳоднинг қўл телефони жиринглади.
— Болам…
Ғалати эшитилган овоз Фарҳодни довдиратиб қўйди.
— Ҳа, ойи? Тинчликми? Тузукмисиз?
— Тузукман, хавотирланма… — зўрға пичирлади Фарида опа.
— Яширманг, нима бўлди? Ким хафа қилди?
— Болам, ҳақ бўлиб чиқдинг!
— Нима?..
Фарида опа кўрпа-тушак қилиб ётар, аъзои-бадани қалтирарди.
— Ким келди, дедингиз?
— Икки милиционер ва бир аёл.
— Аёл? Хотини эканми? — ғазаби жунбушга келарди Фарҳоднинг.