#Ноодатий ҳикоя
Янга
Мафтуна талабаликка қабул қилинганидан буён университет кутубхонасига энди киряпти. Икки ойдан бери шу жойда ўқияпти-ю, бу масканга илк бор мўралаши. Қўлида бир дона фотосурат, аъзолик бадали учун пул ва талабалик гувоҳномаси.
Бир амаллаб маҳобатли кутубхонанинг аъзосига айланиши билан боғлиқ масалалар тугаганидан сўнг керакли китобга буюрма берди. Кутубхоначи қиз ўн беш дақиқа кутиши лозимлигини айтди ва буюртма келгунига қадар бўш столлардан бирида ўтириб туришини таклиф қилди.
Шу ерга яқинроқ столлардан бирига жойлашди. Ундан кейинги столда учта йигит ўтириб олганди, ваҳоланки икки кишига мўлжалланган бўлса ҳам.
Жимгина ўтирибди. Ҳали буюртмаси келмади.
– Чиройли қиз эканми? – деди орқадаги йигитлардан бири паст овозда.
– Бўлади, аммо сен унга кўз олайтира кўрма, мен уриниб кўрмоқчиман, – деди бошқаси.
– Бекорларнинг бештасини айтибсизлар, иккаланг ҳам умидингларни узинглар, бу қизга яқинлашсанглар, мендан кўрасизлар, – дўқ урди яна бири шерикларига.
– Ахир, Али…
– Жим бўл, мен шундай дедимми, демак, бўлади. Истасанглар гаров ўйнаймиз, яқин орада шу қизнинг мен билан етаклашиб юрганини кўрасизлар.
Жуда ҳайратланарли, йигитлар ким ҳақида гапиришаётган экан? У ёқ-бу ёғига қаради. Қизлар кўп, биронтасининг устида баҳслашаётгандирлар-да. Аҳмоқлар, қиз боланинг устида ҳам гаров ўйнаб бўладими? Тўғри, паст овозда пичирлаб гаплашишяпти, лекин у бемалол эшитаяпти-ку!
– Буюртмангиз тайёр. Келиб, китобни олиб кетинг, – кутубхоначи қиз унга юзланди.
Ўрнидан туриб, китобни олиш учун юрди, қайтишда учовлонга яна кўзи тушди. Улар юзсизларча ўзига тикилиб ўтиришар эди. Қайси бири Али экан буларни? Жуда ўзига ишонворди-да шуниси. “Яқин кунларда уни мен билан кўрасизлар” эмиш. Қайсилигини билсайдим, мана шу китоб билан бошига…
Ҳой, тўхта, китобда нима айб? Китоблар мутолаа учун нашр қилинади, бошга уриш учун эмас.
Жойига ўтириб китобни варақлаяпти, баҳс эса ҳануз давом этаяпти. Улар қизларни тузоғига илинтириш учун нималар қилиш кераклиги ҳақида шундай гапларни гапиришардики, борган сари асабийлашиб кетаётганди. Шунда биттаси столи ёнига келди ва:
– Бўшми? – деди ёнидаги стул суянчиғини ушлаб.
– Банд, – деб жавоб берди овозини бироз дағаллаштириб.
– Ҳа, мана энди банд бўлди, – деди ўша йигит курсига жойлашар экан. Сўнг Мафтунанинг юзига қараб қўшимча қилди: – Орқадаги столда учаламиз тиқилиб қолдик, шу ерда жой бор экан, бемалол ўтирайлик-а?
Орқадан “Бўш келма, Али!” деган пичирлашлар ва масхаромуз пиқир-пиқир кулгилар эшитиларди. Али дегани шуниси экан-да. Нима қилсин экан, китоб билан туширсамикин? Яна китоб дейди-я, тавба, ахир китоблар ўқиш учун ёзилади, бошга уриш учун эмас.
– Узр, сиз билан яқинроқ танишсак бўладими? – деди Али.
– Нега, яқин кунларда етаклашиб юришимиз учунми?
– Мен ундай демадим, – деди у елкасини қисиб.
– Ҳозиргина шерикларингизга айтдингиз-ку!
– Нотўғри тушунгандирсиз. Биз ахир…
– Ҳа, айнан шундай дедингиз. Ҳаммасини тўғри эшитдим, нотўғри эмас. Билиб қўйинг, бирон қизнинг сиз билан етаклашиб юрганидан кўра ит билан етаклашиб юргани яхшироқ.
“Вой, мен чидолмасдим, Али! У итни сендан яхши деди, лекин ёмон уятга қолдинг-да ўзингам”, деб мазахлаб кулди орқадагилар.
Али бошқа ҳеч нима демади. Бир уларга, бир Мафтунага тикилиб қараб қолди, холос. Сўнг ўрнидан туриб, кутубхоначининг олдига китобни қўйди-ю, чиқиб кетди.
– Янга, ёмон бопладиз лекин… – деб қийқириб қолишди ортидан йигитлар.
Эртасига биринчи дарс тугаганидан сўнг йўлакда кетаётса, кечаги йигитлардан бири келаётган экан. Ёнига яқинлашганида “Яхшимисиз янга?” деб ўтиб кетди.
Сабрини синаяпти бу ярамаслар.
Буфетга кириб компот ичаётганида эса хушрўйгина бир қиз ёнига келиб, “Ёқимли иштаҳа, янга”, деди кулиб. Майна қилишяптими, Худо жазоингни бергурлар. Шу тариқа кун давомида беш-олти киши унга “янга” деб мурожаат қилиб сўрашиб ўтди.
Нима қилса экан бу Алини! Ўша куни китоб билан туширса бўларкан, эсиз, шундай имкониятни йўқотди-я.
Янга
Мафтуна талабаликка қабул қилинганидан буён университет кутубхонасига энди киряпти. Икки ойдан бери шу жойда ўқияпти-ю, бу масканга илк бор мўралаши. Қўлида бир дона фотосурат, аъзолик бадали учун пул ва талабалик гувоҳномаси.
Бир амаллаб маҳобатли кутубхонанинг аъзосига айланиши билан боғлиқ масалалар тугаганидан сўнг керакли китобга буюрма берди. Кутубхоначи қиз ўн беш дақиқа кутиши лозимлигини айтди ва буюртма келгунига қадар бўш столлардан бирида ўтириб туришини таклиф қилди.
Шу ерга яқинроқ столлардан бирига жойлашди. Ундан кейинги столда учта йигит ўтириб олганди, ваҳоланки икки кишига мўлжалланган бўлса ҳам.
Жимгина ўтирибди. Ҳали буюртмаси келмади.
– Чиройли қиз эканми? – деди орқадаги йигитлардан бири паст овозда.
– Бўлади, аммо сен унга кўз олайтира кўрма, мен уриниб кўрмоқчиман, – деди бошқаси.
– Бекорларнинг бештасини айтибсизлар, иккаланг ҳам умидингларни узинглар, бу қизга яқинлашсанглар, мендан кўрасизлар, – дўқ урди яна бири шерикларига.
– Ахир, Али…
– Жим бўл, мен шундай дедимми, демак, бўлади. Истасанглар гаров ўйнаймиз, яқин орада шу қизнинг мен билан етаклашиб юрганини кўрасизлар.
Жуда ҳайратланарли, йигитлар ким ҳақида гапиришаётган экан? У ёқ-бу ёғига қаради. Қизлар кўп, биронтасининг устида баҳслашаётгандирлар-да. Аҳмоқлар, қиз боланинг устида ҳам гаров ўйнаб бўладими? Тўғри, паст овозда пичирлаб гаплашишяпти, лекин у бемалол эшитаяпти-ку!
– Буюртмангиз тайёр. Келиб, китобни олиб кетинг, – кутубхоначи қиз унга юзланди.
Ўрнидан туриб, китобни олиш учун юрди, қайтишда учовлонга яна кўзи тушди. Улар юзсизларча ўзига тикилиб ўтиришар эди. Қайси бири Али экан буларни? Жуда ўзига ишонворди-да шуниси. “Яқин кунларда уни мен билан кўрасизлар” эмиш. Қайсилигини билсайдим, мана шу китоб билан бошига…
Ҳой, тўхта, китобда нима айб? Китоблар мутолаа учун нашр қилинади, бошга уриш учун эмас.
Жойига ўтириб китобни варақлаяпти, баҳс эса ҳануз давом этаяпти. Улар қизларни тузоғига илинтириш учун нималар қилиш кераклиги ҳақида шундай гапларни гапиришардики, борган сари асабийлашиб кетаётганди. Шунда биттаси столи ёнига келди ва:
– Бўшми? – деди ёнидаги стул суянчиғини ушлаб.
– Банд, – деб жавоб берди овозини бироз дағаллаштириб.
– Ҳа, мана энди банд бўлди, – деди ўша йигит курсига жойлашар экан. Сўнг Мафтунанинг юзига қараб қўшимча қилди: – Орқадаги столда учаламиз тиқилиб қолдик, шу ерда жой бор экан, бемалол ўтирайлик-а?
Орқадан “Бўш келма, Али!” деган пичирлашлар ва масхаромуз пиқир-пиқир кулгилар эшитиларди. Али дегани шуниси экан-да. Нима қилсин экан, китоб билан туширсамикин? Яна китоб дейди-я, тавба, ахир китоблар ўқиш учун ёзилади, бошга уриш учун эмас.
– Узр, сиз билан яқинроқ танишсак бўладими? – деди Али.
– Нега, яқин кунларда етаклашиб юришимиз учунми?
– Мен ундай демадим, – деди у елкасини қисиб.
– Ҳозиргина шерикларингизга айтдингиз-ку!
– Нотўғри тушунгандирсиз. Биз ахир…
– Ҳа, айнан шундай дедингиз. Ҳаммасини тўғри эшитдим, нотўғри эмас. Билиб қўйинг, бирон қизнинг сиз билан етаклашиб юрганидан кўра ит билан етаклашиб юргани яхшироқ.
“Вой, мен чидолмасдим, Али! У итни сендан яхши деди, лекин ёмон уятга қолдинг-да ўзингам”, деб мазахлаб кулди орқадагилар.
Али бошқа ҳеч нима демади. Бир уларга, бир Мафтунага тикилиб қараб қолди, холос. Сўнг ўрнидан туриб, кутубхоначининг олдига китобни қўйди-ю, чиқиб кетди.
– Янга, ёмон бопладиз лекин… – деб қийқириб қолишди ортидан йигитлар.
Эртасига биринчи дарс тугаганидан сўнг йўлакда кетаётса, кечаги йигитлардан бири келаётган экан. Ёнига яқинлашганида “Яхшимисиз янга?” деб ўтиб кетди.
Сабрини синаяпти бу ярамаслар.
Буфетга кириб компот ичаётганида эса хушрўйгина бир қиз ёнига келиб, “Ёқимли иштаҳа, янга”, деди кулиб. Майна қилишяптими, Худо жазоингни бергурлар. Шу тариқа кун давомида беш-олти киши унга “янга” деб мурожаат қилиб сўрашиб ўтди.
Нима қилса экан бу Алини! Ўша куни китоб билан туширса бўларкан, эсиз, шундай имкониятни йўқотди-я.