Tezis – bu muayyan mavzu yoki masala bo‘yicha qisqa, aniq va mazmunli ifoda etilgan asosiy fikr yoki g‘oya. Tezis ko‘pincha ilmiy maqolalar, taqdimotlar, tadqiqot ishlari yoki nutqlarning asosiy g‘oyasini qisqacha ifodalash uchun ishlatiladi. U tinglovchi yoki o‘quvchiga asosiy fikrni anglash imkonini beradi va ishning mantiqiy asosini ta’minlaydi.
Tezis yozishning asosiy qoidalari:
1. Asosiy fikrni aniqlash:
Tezis yozishda avvalo mavzuning asosiy maqsadini belgilab olish kerak. Bu fikrni o‘quvchi qisqa va aniq tushunishi lozim.
2. Qisqalik va aniqlik:
Tezis odatda 1-2 jumladan iborat bo‘lib, murakkab iboralar yoki keraksiz so‘zlardan qochiladi. Fikrni sodda va aniq ifodalash muhim.
3. Dalillar bilan mustahkamlash:
Tezisni yozganda, unga qo‘llab-quvvatlovchi dalillar va mantiqiy xulosalar asos bo‘lishi kerak. Tezis asosiy tadqiqot ishingizni boshqarishi lozim.
4. Savollarga javob berishi:
Tezis yozilayotgan mavzu bo‘yicha "Nima?", "Nega?", "Qanday?" kabi savollarga javob berishi kerak.
5. O‘rganish natijasini ko‘rsatish:
Tezis yozishda, sizning yondashuvingiz va olib borilgan tahlil natijasida qanday xulosa chiqarilganligini ko‘rsatish lozim.
Tezis yozishning bosqichlari:
1. Mavzuni tanlash:
Tezis mavzusini to‘g‘ri tanlash va uni qisqa ifodalash kerak.
2. Tadqiqot olib borish:
Mavzuga oid ma’lumotlarni yig‘ib, tahlil qilish kerak.
3. Asosiy fikrlarni ajratish:
Mavzudagi asosiy g‘oyalar va dalillarni tanlab, ularni mantiqiy tartibga keltirish lozim.
4. Tezisni yozish:
Tezisni qisqa, lo‘nda va ravshan qilib yozing. Masalan:
Mavzu: "Ilm-fan taraqqiyotining ahamiyati"
Tezis: "Ilm-fan taraqqiyoti jamiyatni rivojlantirish va global muammolarni hal etishda asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi."
5. Tahrir qilish:
Tezisni yozgandan so‘ng, uni tekshirib, aniq va tushunarli ekanligiga ishonch hosil qiling.
Tezisni muvaffaqiyatli yozish uchun mavzuni chuqur tushunish va o‘z fikrlaringizni tartib bilan ifoda eta olish juda muhimdir.
Tezis yozishning asosiy qoidalari:
1. Asosiy fikrni aniqlash:
Tezis yozishda avvalo mavzuning asosiy maqsadini belgilab olish kerak. Bu fikrni o‘quvchi qisqa va aniq tushunishi lozim.
2. Qisqalik va aniqlik:
Tezis odatda 1-2 jumladan iborat bo‘lib, murakkab iboralar yoki keraksiz so‘zlardan qochiladi. Fikrni sodda va aniq ifodalash muhim.
3. Dalillar bilan mustahkamlash:
Tezisni yozganda, unga qo‘llab-quvvatlovchi dalillar va mantiqiy xulosalar asos bo‘lishi kerak. Tezis asosiy tadqiqot ishingizni boshqarishi lozim.
4. Savollarga javob berishi:
Tezis yozilayotgan mavzu bo‘yicha "Nima?", "Nega?", "Qanday?" kabi savollarga javob berishi kerak.
5. O‘rganish natijasini ko‘rsatish:
Tezis yozishda, sizning yondashuvingiz va olib borilgan tahlil natijasida qanday xulosa chiqarilganligini ko‘rsatish lozim.
Tezis yozishning bosqichlari:
1. Mavzuni tanlash:
Tezis mavzusini to‘g‘ri tanlash va uni qisqa ifodalash kerak.
2. Tadqiqot olib borish:
Mavzuga oid ma’lumotlarni yig‘ib, tahlil qilish kerak.
3. Asosiy fikrlarni ajratish:
Mavzudagi asosiy g‘oyalar va dalillarni tanlab, ularni mantiqiy tartibga keltirish lozim.
4. Tezisni yozish:
Tezisni qisqa, lo‘nda va ravshan qilib yozing. Masalan:
Mavzu: "Ilm-fan taraqqiyotining ahamiyati"
Tezis: "Ilm-fan taraqqiyoti jamiyatni rivojlantirish va global muammolarni hal etishda asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi."
5. Tahrir qilish:
Tezisni yozgandan so‘ng, uni tekshirib, aniq va tushunarli ekanligiga ishonch hosil qiling.
Tezisni muvaffaqiyatli yozish uchun mavzuni chuqur tushunish va o‘z fikrlaringizni tartib bilan ifoda eta olish juda muhimdir.