Misantropiya | Ekzistensializm

Grafologiya – bu qo‘l yozuvi orqali shaxsning xulq-atvori, xarakteri va ruhiy holatini o‘rganadigan ilmiy-nazariy yo‘nalish. U insonning yozuv uslubi, harflarning shakli, o‘lchami, bosim darajasi, so‘zlar orasidagi masofa va boshqa xususiyatlarni tahlil qilib, uning ichki dunyosi haqida xulosalar chiqarishga harakat qiladi.

Grafologiya asosan quyidagi maqsadlarda qo‘llaniladi:

1. Shaxsiyatni aniqlash: Insonning ichki fazilatlarini va xulq-atvorini tushunish uchun.

2. Professional diagnostika: Muayyan kasblar uchun moslikni baholashda.

3. Kriminologiya va huquqshunoslik: Soxta hujjatlarni aniqlash yoki jinoyatchini qidirishda.

4. Psixologik maslahat: Ruhiy holatni aniqlash va muammolarni aniqlash uchun.

Lekin grafologiya ko‘pincha mantiqiy asos va ilmiy dalillarga asoslangan psixologik yoki nevrologik tadqiqotlar bilan farq qiladi, shuning uchun ba’zi olimlar tomonidan unga skeptik qaraladi.

Yashash paradoksi – bu inson hayotining mohiyatiga oid ichki qarama-qarshilik yoki ziddiyatli holatlarni ifodalovchi tushuncha. U turli falsafiy, psixologik yoki ekzistensial muammolar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Yashash paradoksining ayrim shakllari:

1. O‘lim va hayot paradoksi – Inson hayotining muqarrar yakuni borligini bilsa-da, yashashni davom ettirishga intiladi va mazmun izlaydi.

2. Baxt va iztirob paradoksi – Ko‘p odamlar baxt izlashadi, lekin uni quvib yetishga harakat qilgan sari undan uzoqlashayotganday tuyuladi.

3. Erkinlik va cheklovlar paradoksi – Inson erkin bo‘lishni xohlaydi, lekin jamiyat qoidalari, biologik cheklovlar yoki o‘z tanlovlarining oqibatlari tufayli har doim ham to‘liq erkin emas.

4. Bilim va jaholat paradoksi – Qanchalik ko‘p bilsang, shunchalik bilmagan narsalaring ko‘payayotgandek tuyuladi.

Bu paradokslar inson tafakkurining tabiiy qismi bo‘lib, hayot mazmuni va mohiyatini chuqurroq anglashga undaydi.

Ex oriente lux – lotincha ibora bo'lib, ma'nosi "Nur Sharqdan porlamoqda" deganidir. Bu ibora odatda Sharqning donolik, ma'naviyat yoki madaniyat o'chog'i sifatidagi o'rnini ifodalash uchun ishlatiladi. Shu bilan birga, u tarixda bilim va ma'rifatning Sharqdan tarqalganiga ishora qilishi mumkin.

Alluziya – bu adabiy yoki nutqiy usul bo‘lib, u orqali muallif boshqa bir asar, tarixiy voqea, madaniy hodisa, diniy manba yoki shaxsga ishora qiladi. Alluziya ma'nosi odatda bilvosita bo‘ladi va uni tushunish uchun ishora qilingan hodisa yoki matnni bilish talab etiladi. Bu usul matnning ma'nosini chuqurlashtiradi va o‘quvchi yoki tinglovchiga kengroq kontekstni tushunishga yordam beradi.

Masalan: "Hamma narsadan voz kechib, u Ibrohim kabi o‘z sinovini qabul qildi."
Bu Ibrohim payg‘ambarning Qur’onda va Injilda eslatilgan sinoviga ishora qiladi.

🇦🇫 - Afg‘oniston
🇦🇱 - Albaniya
🇩🇿 - Jazoir
🇦🇩 - Andorra
🇦🇴 - Angola
🇦🇬 - Antigua va Barbuda
🇦🇷 - Argentina
🇦🇲 - Armaniston
🇦🇺 - Avstraliya
🇦🇹 - Avstriya
🇦🇿 - Ozarbayjon
🇧🇸 - Bagama orollari
🇧🇭 - Bahrayn
🇧🇩 - Bangladesh
🇧🇧 - Barbados
🇧🇾 - Belarus
🇧🇪 - Belgiya
🇧🇿 - Beliz
🇧🇯 - Benin
🇧🇹 - Butan
🇧🇴 - Boliviya
🇧🇦 - Bosniya va Gersegovina
🇧🇼 - Botsvana
🇧🇷 - Braziliya
🇧🇳 - Bruney
🇧🇬 - Bolgariya
🇧🇫 - Burkina-Faso
🇧🇮 - Burundi
🇰🇭 - Kambodja
🇨🇲 - Kamerun
🇨🇦 - Kanada
🇨🇻 - Kabo-Verde
🇨🇫 - Markaziy Afrika Respublikasi
🇹🇩 - Chad
🇨🇱 - Chili
🇨🇳 - Xitoy
🇨🇴 - Kolumbiya
🇰🇲 - Komor orollari
🇨🇬 - Kongo Respublikasi
🇨🇩 - Kongo Demokratik Respublikasi
🇨🇷 - Kosta-Rika
🇭🇷 - Xorvatiya
🇨🇺 - Kuba
🇨🇾 - Kipr
🇨🇿 - Chexiya
🇩🇰 - Daniya
🇩🇯 - Jibuti
🇩🇲 - Dominika
🇩🇴 - Dominikan Respublikasi
🇪🇨 - Ekvador
🇪🇬 - Misr
🇸🇻 - Salvador
🇬🇶 - Ekvatorial Gvineya
🇪🇷 - Eritreya
🇪🇪 - Estoniya
🇸🇿 - Esvatini
🇪🇹 - Efiopiya
🇫🇯 - Fiji
🇫🇮 - Finlyandiya
🇫🇷 - Fransiya
🇬🇦 - Gabon
🇬🇲 - Gambiya
🇬🇪 - Gruziya
🇩🇪 - Germaniya
🇬🇭 - Gana
🇬🇷 - Gretsiya
🇬🇩 - Grenada
🇬🇹 - Gvatemala
🇬🇳 - Gvineya
🇬🇼 - Gvineya-Bisau
🇬🇾 - Gayana
🇭🇹 - Gaiti
🇭🇳 - Gonduras
🇭🇺 - Vengriya
🇮🇸 - Islandiya
🇮🇳 - Hindiston
🇮🇩 - Indoneziya
🇮🇷 - Eron
🇮🇶 - Iroq
🇮🇪 - Irlandiya
🇮🇱 - Isroil
🇮🇹 - Italiya
🇨🇮 - Kot-d’Ivuar
🇯🇲 - Yamayka
🇯🇵 - Yaponiya
🇯🇴 - Iordaniya
🇰🇿 - Qozog‘iston
🇰🇪 - Keniya
🇰🇮 - Kiribati
🇰🇵 - Shimoliy Koreya
🇰🇷 - Janubiy Koreya
🇽🇰 - Kosovo
🇰🇼 - Quvayt
🇰🇬 - Qirg‘iziston
🇱🇦 - Laos
🇱🇻 - Latviya
🇱🇧 - Livan
🇱🇸 - Lesoto
🇱🇷 - Liberiya
🇱🇾 - Liviya
🇱🇮 - Lixtenshteyn
🇱🇹 - Litva
🇱🇺 - Lyuksemburg
🇲🇬 - Madagaskar
🇲🇼 - Malavi
🇲🇾 - Malayziya
🇲🇻 - Maldiv orollari
🇲🇱 - Mali
🇲🇹 - Malta
🇲🇭 - Marshall orollari
🇲🇷 - Mavritaniya
🇲🇺 - Mavrikiy
🇲🇽 - Meksika
🇫🇲 - Mikroneziya
🇲🇩 - Moldova
🇲🇨 - Monako
🇲🇳 - Mo‘g‘uliston
🇲🇪 - Chernogoriya
🇲🇦 - Marokash
🇲🇿 - Mozambik
🇲🇲 - Myanma
🇳🇦 - Namibiya
🇳🇷 - Nauru
🇳🇵 - Nepal
🇳🇱 - Niderlandiya
🇳🇿 - Yangi Zelandiya
🇳🇮 - Nikaragua
🇳🇪 - Niger
🇳🇬 - Nigeriya
🇲🇰 - Shimoliy Makedoniya
🇳🇴 - Norvegiya
🇴🇲 - Ummon
🇵🇰 - Pokiston
🇵🇼 - Palau
🇵🇦 - Panama
🇵🇬 - Papua-Yangi Gvineya
🇵🇾 - Paragvay
🇵🇪 - Peru
🇵🇭 - Filippin
🇵🇱 - Polsha
🇵🇹 - Portugaliya
🇶🇦 - Qatar
🇷🇴 - Ruminiya
🇷🇺 - Rossiya
🇷🇼 - Ruanda
🇼🇸 - Samoa
🇸🇲 - San-Marino
🇸🇹 - San-Tome va Prinsipi
🇸🇦 - Saudiya Arabistoni
🇸🇳 - Senegal
🇷🇸 - Serbiya
🇸🇨 - Seyshel orollari
🇸🇱 - Syerra-Leone
🇸🇬 - Singapur
🇸🇰 - Slovakiya
🇸🇮 - Sloveniya
🇸🇧 - Solomon orollari
🇸🇴 - Somali
🇿🇦 - Janubiy Afrika
🇸🇸 - Janubiy Sudan
🇪🇸 - Ispaniya
🇱🇰 - Shri-Lanka
🇸🇩 - Sudan
🇸🇷 - Surinam
🇸🇪 - Shvetsiya
🇨🇭 - Shveytsariya
🇸🇾 - Suriya
🇹🇼 - Tayvan
🇹🇯 - Tojikiston
🇹🇿 - Tanzaniya
🇹🇭 - Tailand
🇹🇱 - Sharqiy Timor
🇹🇬 - Togo
🇹🇴 - Tonga
🇹🇹 - Trinidad va Tobago
🇹🇳 - Tunis
🇹🇷 - Turkiya
🇹🇲 - Turkmaniston
🇹🇻 - Tuvalu
🇺🇬 - Uganda
🇺🇦 - Ukraina
🇦🇪 - Birlashgan Arab Amirliklari
🇬🇧 - Buyuk Britaniya
🇺🇸 - Amerika Qo‘shma Shtatlari
🇺🇾 - Urugvay
🇺🇿 - O‘zbekiston
🇻🇺 - Vanuatu
🇻🇦 - Vatikan
🇻🇪 - Venesuela
🇻🇳 - Vetnam
🇾🇪 - Yaman
🇿🇲 - Zambiya
🇿🇼 - Zimbabve

Dehumanizatsiya – bu insonni insoniy sifatlaridan mahrum qilib, uni ob’ekt, hayvon yoki pastroq darajadagi mavjudot sifatida ko‘rsatish jarayoni. Bu jarayon jamiyatda, siyosatda yoki kundalik hayotda sodir bo‘lishi mumkin. Dehumanizatsiya odatda kamsitish, zo‘ravonlik yoki g‘arazli maqsadlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi.

Misollar:

• Urush propaganda: Dushman taraf askarlarini hayvon yoki zararli mavjudot sifatida tasvirlash (masalan, ularni "hasharot" yoki "yirtqich" deb atash).

• Qullarni shaxs emas, balki mulk sifatida ko‘rish va ularga shunday munosabatda bo‘lish.

Bu jarayon ko‘pincha insonlararo munosabatlarda ham empatiyani yo‘qotishga olib keladi.

Palindrom – bu matn yoki son bo‘lib, uni orqadan oldinga o‘qiganda ham bir xil ma’no yoki shaklni saqlaydi. Masalan:

• Matnda: "alla", "non", "ikki".

• Sonda: 121, 1331, 12321.

Palindromlarda belgilar ketma-ketligi teskari o‘qilganda o‘zgarmaydi.

Kannibalizm – odamning odam go‘shtini iste’mol qilishi. Bu hodisa tarixda turli sabablarga ko‘ra sodir bo‘lgan: ocharchilik, diniy yoki marosimiy urf-odatlar, urush sharoitlari va ba’zan psixologik buzilishlar natijasida.

Shuningdek, hayvonot olamida ham kannibalizm uchraydi. Masalan, ba’zi hayvonlar (o'rgimchaklar, baliqlar, kemiruvchilar) o‘z turlaridagi boshqa jonzotlarni yeyishi mumkin.

Novella – bu hajman qissadan kichik, lekin hikoyadan uzunroq bo‘lgan nasriy asar turi. U odatda bitta asosiy syujet atrofida quriladi va chuqur psixologik tahlil yoki keskin dramatik voqealar bilan ajralib turadi. Novellalar ko‘pincha favqulodda yakun (kutilmagan final) bilan tugaydi.

D'oh! – bu "The Simpsons" animatsion serialidagi Homer Simpsonning mashhur iborasi. U odatda nimadir noto‘g‘ri ketganda yoki kutilmagan xatolik sodir bo‘lganda aytiladi. Bu so‘z shu qadar mashhur bo‘lib ketganki, Oksford lug‘atiga ham kiritilgan!

Pick-me girl – bu atama o'zini boshqalardan ajratish va erkaklarga yoqish uchun ataylab "boshqa qizlar kabi emasman" degan obraz yaratishga harakat qiladigan qizlarga nisbatan ishlatiladi. Ular ko'pincha boshqa qizlarni yomon ko'rsatishga yoki an'anaviy ayollik stereotiplaridan chetlashishga harakat qilishadi. Masalan:

• "Men boshqa qizlar kabi bo'yanmayman, futbolni yaxshi ko'raman!"
• "Qizlar juda dramali, men faqat yigitlar bilan yaxshi chiqishaman."

Bu atama ko'pincha salbiy yoki kinoya bilan ishlatiladi. Aslida esa har kimning o'z xohishi bor va shaxsiyati turlicha bo'lishi tabiiy.

Litota – bu badiiy tasvir vositalaridan biri bo‘lib, ma’no jihatdan mubolag‘aning teskarisi hisoblanadi. Ya’ni, biror narsani, hodisani yoki sifatlni ataylab kamaytirib, kichraytirib ko‘rsatish san’ati. Bu usul adabiyotda ta’sirchanlikni oshirish, istehzoli yoki yumshoqroq ifoda berish uchun ishlatiladi.

Litotaga misollar:

• "Sen menga mayda-chuyda narsa beribsan-da!" (Aslida, juda qimmatbaho narsa berilgan bo‘lishi mumkin.)

• "Bu shunchaki bitta chiziq-ku!" (Aslida, bu katta san’at asari bo‘lishi mumkin.)

• "U bir chimdimgina ovqat yedi." (Aslida, yetarlicha ovqatlangan bo‘lishi mumkin.)

Litota ko‘pincha xalq maqollari, she’riyat va nasrda uchraydi. Masalan, A. S. Pushkinning "Kapitan qizi" asarida shunday misol bor:
“Jasoratli odam emas – unchalik ham qo‘rqoq emas” (ya’ni, juda jasoratli emas, lekin mutlaqo qo‘rqoq ham emas).

Meni jannatdagi hurlardan rashk qilmaysanmi🌚

.

Islom ta'limotlariga ko‘ra, jannat Alloh taolo tomonidan mo‘min-musulmonlarga tayyorlangan mukofot joyidir. Qur'on va hadislar jannatning ne'matlari va undagi baxt haqida ko‘plab ma’lumotlar beradi. Quyida jannatda erkak va ayollarga beriladigan ne'matlar haqida batafsil izoh beriladi:

Jannatning umumiy ne’matlari:

1. Abadiy hayot: Jannat ahli hech qachon o‘lmaydi, og‘riq yoki qiyinchilik ko‘rmaydi. (Qur'on, 56:23-24)

2. Cheksiz ne'matlar: Har qanday istaklar qondiriladi. Inson qalbi xohlagan narsalar jannatda mavjud bo‘ladi. (Qur'on, 41:31)

3. Oltin va javohirlar: Jannat ahli oltin taqinchoqlar taqib, ipak liboslarda yuradi. (Qur'on, 18:31)

4. Ovqat va ichimliklar: Sof, pokiza ichimliklar va turli xil lazzatli taomlar beriladi. Jannatdagi ichimliklar mast qilmaydi va zarari bo‘lmaydi. (Qur'on, 37:45-47)

5. Muqaddas salomatlik: Jannatda kasallik, qarilik yoki boshqa g‘am-tashvish bo‘lmaydi.


Ayollar uchun ne'matlar:

• Ayollarga erkaklar kabi jannatdagi barcha ne’matlar taqdim etiladi. Ular jannatda go‘zallik, yoshlik va abadiy baxtga erishadi.

• Qur'onda ayollarga oid maxsus va'dalar haqida ko‘p hollarda umumiy mazmun berilgan, lekin ularning mukofoti adolatli bo‘lishi ta’kidlangan.

• Ayol o‘z erini sevsa va unga sodiq bo‘lsa, jannatda ham o‘z eriga sherik bo‘ladi.


Erkaklarga hur qizlar berilishi:

1. Hur ul-‘ayn: Jannatda erkaklarga beriladigan "hur qizlar" haqida Qur’onda bir necha joyda eslatib o‘tiladi. Ular juda chiroyli, pokiza va nozik tabiatli bo‘ladi. (Qur'on, 56:22-23)

2. Son-sanoqsiz hur qizlar: Ularning soni haqida aniq miqdor belgilanmagan, lekin erkakning maqomiga qarab berilishi mumkin.

3. Hur ul-‘aynning sifati: Ular hech kim tomonidan teginilmagan, sof va erkaklariga mukammal darajada sherik bo‘ladigan go‘zal qizlar bo‘ladi. (Qur'on, 55:56)


Hadislarda kelgan ba'zi ma’lumotlar:

• Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v) aytganlar: "Jannatda mo‘minlar uchun ko‘z ko‘rmagan, quloq eshitmagan va inson qalbiga kelmagan ne’matlar tayyorlab qo‘yilgan." (Imom Buxoriy va Muslim rivoyati)

• Erkaklar uchun jannatda hur qizlar berilishi haqida alohida ta’kidlangan. Biroq bu ayollarga nisbatan kamlik degani emas. Har bir kishi o‘z maqomiga yarasha ne’matga ega bo‘ladi.


Jannatda erkak va ayollar o‘rtasidagi tenglik:

• Islomda jannat mukofoti faqat erkaklarga xos qilinmagan. Qur’onda aytiladi:
"Erkak bo‘lsin, ayol bo‘lsin, kim mo‘min holida yaxshi ish qilsa, ular jannatga kiradi va ularga biron zulm qilinmaydi." (Qur'on, 4:124)

Xulosa:

Jannatda har bir inson o‘z amallariga qarab mukofotlanadi. Erkak va ayollar uchun farqlanish ularning dunyoviy maqomi bilan emas, balki ularning e’tiqodi va Allohga bo‘lgan itoati bilan bog‘liq. Ayollar ham erkaklar kabi jannatdagi cheksiz ne’matlardan bahramand bo‘ladi. Erkaklarga hur qizlar berilishi ham Allohning mukofotidan biridir. Jannat Allohning fazli bo‘lib, har kim o‘z amali va niyatiga qarab mukofotlanadi.