"Бухоро шифокори" газетаси таҳририяти

ФУРСАТ КЕТИБ ҚОЛМАСДАН ЯРАШМОҚҚА УЛГУРИБ ҚОЛИНГ...

Ассалому алайкум, қадрдонлар. Омонмисизлар?
Бугун жума - Муқаддас Рамазон ойининг 21-куни. Тағин, Наврўз айёми эшик қоқиб келган кун. Наврўз 3000 ёшдан улуғроқ, ҳатто ундан ҳам кўпроқ бўлиши мумкин.

Бу кунни айримлар диний байрам дейди, айримлар уни нишонлаш куфр дейди. Лекин ислом гуллаб-яшнаган даврларда ҳам бу заминда Наврўз нишонланган. Чунки, муқаддас динимиз ва уламоларимиз ҳам эзгулик чақирувчи эзгу амаллар ва байрамларни ёқлаган. Фақат улар олов билан боғлиқ маросимларни бажаришнигина чеклаб қўйганлар холос. Бир-бирини ранжитганлар, нифоқлашганлар айнан Наврўзда ярашганлар, ўтган дилхираликларни унутиб, бағирлашганлар. Урушлар тўхтатилган. Душман томон ярашиб, қиличлар қинларга, ўқлар садоқларга қайтариб солинган.

Очиғини айтаман, ҳозирги кунда Наврўзнинг моҳиятини ҳамма ҳам тушунавермайди. Шунчаки еб-ичиладиган, базми жамшид қилинадиган кун деб ўйлашади. Эзгу мақсад сари қадам ташлашдан кўра, юрагида тўпланган гина-кудуратга ёпишиб оладиганлар ҳам кўп. Ислом Наврўзни қоралайди, деб қовоғини солиб оладиганлар ҳам бор. Бу нотўғри. Бу билимсизлик. Тарихни билмаслик. Юқорида айтганимдек, Марказий Осиёда бу айём нафақат исломдан олдин, балки ислом тараққиёт чўққисига чиққан даврларда ҳам нишонланган. Сомонийлар, қорахонийлар, хоразмшоҳлар, мўғуллар, темурийлар, шайбонийлар... каби сулолалар ҳукмронлик қилган асрларда ҳам Наврўз истеъмолдан қолган эмас.

Хом сут эмган бандамиз. Баъзан ишда, ўқишда, шахсий ҳаётда тушунмовчиликлар сабаб кимлар биландир тортишамиз. Ҳатто, илмий баҳсларда фикримизга қўшилмаган инсонларга душмандек қараб, улардан юз буриб кетамиз. Чунки, ҳар биримиз ўзимизча ҳақмиз. Кибримиз бўйимиздан-да бийик. Ким ҳақу ким ноҳақ бу фақат Аллоҳга аён.
Мана шундай кунда тафаккурли инсон кўнгил ойнасига ёпишган гина-кудуратлар ғуборини сидириб ташлайди. Қалб ойнасини чиннидек қилиб, атрофга эзгу нигоҳлар ила боқади. Ўзи биринчилардан бўлиб хафалашган кишисига қўнғироқ қилади ёки икки оғиз самимий сўзларини аямай, смс ёзади. Аразни қўлтиқлаб кўтариб юрган, кек сақлаган ва сизнинг ҳаракатларингизни жавобсиз қолдирганларнинг эса ажрини ҳам Аллоҳ беражак.

Мен кимдандир ранжиган бўлсам, кечирдим. Мен кимнидир хафа қилиб қўйган бўлсам, у ҳам кечирсин. Наврўз айёмингиз яна бир карра муборак бўлсин, азизлар!

Ҳурмат билан Ҳамзабек Турдиев

https://t.me/buxoroshifokori

Никоҳланувчиларни молекуляр-генетик диагностика текширувидан ўтказишнинг аҳамияти

Президентнинг 2022 йил 25 апрелдаги “Спинал мушак атрофияси ташхиси қўйилган бемор болаларга тиббий-ижтимоий ёрдам кўрсатиш ва дори воситаларини бепул етказиб бериш тизимини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-217-сонли қарори асосида Соғлиқни сақлаш вазирлигининг “Спинал мушак атрофияси касаллиги бўйича никоҳланувчи шахслар ҳамда ҳомиладор аёлларни молекуляр-генетик диагностика текширувидан ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги буйруғи ишлаб чиқилган. Ушбу буйруқ асосида мамлакатимизда
бу борадаги ишлар тартибга солинмоқда.
Эндиликда никоҳланувчи ёшлар қуйидаги тартибда молекуляр-генетик тестдан ўтказилиши мумкин.
1-босқич - никоҳланувчи шахсларга ФХДЁ томонидан доимий ёки вақтинча яшаш манзилидаги кўп тармоқли марказий поликлиникага тиббий кўрикдан ўтиш учун йўлланма берилади.
2 – босқич - туман (шаҳар) кўп тармоқли марказий поликлиникаси масъул ходими томонидан никоҳланувчи шахслар тақдим этилган тиббий кўрикдан ўтиш йўлланмаси асосида рўйхатга олинади.
Никоҳланувчи шахсларни тиббий кўриги жараёнида спинал мушак атрофияси ташувчилиги бўйича хавф гуруҳини аниқлаш учун махсус сўровнома асосида суҳбат ўтказилади. Хавф ҳолати аниқланган тақдирда никоҳланувчи шахслар (розилигига асосан) поликлиника лабораториясида ўз ҳисобидан молекуляр-генетик тестдан ўтишга йўналтирилади.
3-босқич - Республика ихтисослаштирилган гематология илмий-амалий тиббиёт маркази молекуляр-генетик текширувидан олинган жавобларни (имзоланган ва муҳрланган тартибда белгиланган шаклдаги тиббий ҳужжат кўринишида) Ҳудудий аҳоли репродуктив саломатлик марказларига юборади.
4-босқич - Ҳудудий аҳоли репродуктив саломатлик маркази олинган таҳлилларни ўрганиб чиқади ва уларни туман (шаҳар) кўп тармоқли марказий поликлиникасига юборади.
Никоҳланувчи шахсларда тест натижаси мусбат бўлганда ҳудудий марказнинг генетик-шифокори уларни рўйхат олиш китобида қайд этади ва касалликнинг оқибатлари тўғрисида суҳбатлашади. Ушбу жуфтликда оила қуриб, ҳомиладорлик рўй берган тақдирда, скрининг марказига мурожаат қилиши кераклиги, шунингдек, эътиборсизлик қилинса, фарзанд спинал мушак атрофияси билан туғилиши мумкинлиги тўғрисида огоҳлантиради.
5-босқич - Республика аҳоли репродуктив марказига ҳудудий марказлар томонидан спинал мушак атрофияси касаллиги ташувчанлиги аниқланган никоҳланувчилар Ягона миллий регистрга киритилади.

Зилола ШАРИПОВА,
РИО ва БСИАТМ ДМ Бухоро филиали репродуктив саломатлик маркази акушер-гинекологи

https://t.me/buxoroshifokori