Ma’ruza o’qimang
Bolalarga biror narsani o’rgataman desangiz, hech sizni eshtishni istamay, gapingizga quloq solmaganmi?
Ba’zi bolalar egiluvchan bo’ladi.Aytganingizni darrov qiladi. Ba’zilarini yerga ursangiz ko’kka sapchiydi. Ular uchun qoidalar yo’q . Aynan manashunday bolalarga biror nima o’rgatish , tarbiyalash qiyin.
Farzandim bo’lmasada ayni shu ikki turga kiruvchi jiyanlarim va 9 yillik xolalik tajribam bor)
Birinchi jiyanim itoatkor. Unga hech qachon biror narsani o’rgatish qiyinchilik tug’dirmaydi.
Ikkinchisi giperaktiv. Biror narsani o’rgating ataylab aytganingizni teskarisini qiladi. Bir joyda o’tirishga, gaplaringizni tinglashga sabri chidamaydi, istamaydi ham.
Xo’sh bunday bolalarga qanday qilib nimadir o’rgatsa bo’ladi?
1- Yechim dasturxon atrofidagi suhbat
Bolalarni siz unga tinmay qilayotgan va’zlaringiz bilan ishi yo’q. Lekin ularga doim kattalar o’zaro nimalarni muhokama qilayotgani doim qiziq bo’lgan.Beparvodek ko’rinsa ham doim bir qulog’I kattalar bilan bo’ladi. O’rgatmoqchi bo’lgan narsangizni kattalar bilan o’zaro muhokama qiling.Ora orada bolaning ham bu mavzuda fikrini so’rang. O’zini kattalardek his qilish imkoniyatini bering.Katta odamdek e’tibor berilayotganini sezgan bola suhbatga qo’shiladi va aytilganlarni tez yodida saqlab qoladi . Biror savol bersa albatta javob bering. Bilmasangiz Google, Chat gpt sizga muntazir
2- Barchamiz bilgan ertaklar. Ertakning kuchini ayni ikkinchi jiyanim sababli sezdim. Avvallari ovqat yeyishdan avval hech “Bismillah” ni aytishni o’rgata olmas edim. Ataylab aytmasdi.Keyin har kelganida birgalikda uhlashdan avval Erkin Malikning “ Shaytonvachchaning nayranglari” kitobini o’qishni boshladik.Shundan keyin har aytishni istamaganda kitobdagi voqealarni eslatib qo’yish kifoya. Muammo hal. Bu kabi ibratli ertak hikoyalar tarbiyasiga ham ijobiy ta’sir ko’rsatyapdi.
Ertaklar deganda qon qonimizga singib ketgan, “Bo’g’irsoq” kabi hech qissadan hissasini topib bo’lmaydiganlarni nazarda tutmadim. Aslida biror tarixiy voqealarni, buyuk shaxslar biografiyalarini ham ozgina dramatizatsiya orqali qiziqarli qilib aytib bersa ham bo’ladi. Natijda katta bo’lguncha biz endi o’rganayotganlarni suv qilib ichib yuboradi.
Bolalarga biror narsani o’rgataman desangiz, hech sizni eshtishni istamay, gapingizga quloq solmaganmi?
Ba’zi bolalar egiluvchan bo’ladi.Aytganingizni darrov qiladi. Ba’zilarini yerga ursangiz ko’kka sapchiydi. Ular uchun qoidalar yo’q . Aynan manashunday bolalarga biror nima o’rgatish , tarbiyalash qiyin.
Farzandim bo’lmasada ayni shu ikki turga kiruvchi jiyanlarim va 9 yillik xolalik tajribam bor)
Birinchi jiyanim itoatkor. Unga hech qachon biror narsani o’rgatish qiyinchilik tug’dirmaydi.
Ikkinchisi giperaktiv. Biror narsani o’rgating ataylab aytganingizni teskarisini qiladi. Bir joyda o’tirishga, gaplaringizni tinglashga sabri chidamaydi, istamaydi ham.
Xo’sh bunday bolalarga qanday qilib nimadir o’rgatsa bo’ladi?
1- Yechim dasturxon atrofidagi suhbat
Bolalarni siz unga tinmay qilayotgan va’zlaringiz bilan ishi yo’q. Lekin ularga doim kattalar o’zaro nimalarni muhokama qilayotgani doim qiziq bo’lgan.Beparvodek ko’rinsa ham doim bir qulog’I kattalar bilan bo’ladi. O’rgatmoqchi bo’lgan narsangizni kattalar bilan o’zaro muhokama qiling.Ora orada bolaning ham bu mavzuda fikrini so’rang. O’zini kattalardek his qilish imkoniyatini bering.Katta odamdek e’tibor berilayotganini sezgan bola suhbatga qo’shiladi va aytilganlarni tez yodida saqlab qoladi . Biror savol bersa albatta javob bering. Bilmasangiz Google, Chat gpt sizga muntazir
2- Barchamiz bilgan ertaklar. Ertakning kuchini ayni ikkinchi jiyanim sababli sezdim. Avvallari ovqat yeyishdan avval hech “Bismillah” ni aytishni o’rgata olmas edim. Ataylab aytmasdi.Keyin har kelganida birgalikda uhlashdan avval Erkin Malikning “ Shaytonvachchaning nayranglari” kitobini o’qishni boshladik.Shundan keyin har aytishni istamaganda kitobdagi voqealarni eslatib qo’yish kifoya. Muammo hal. Bu kabi ibratli ertak hikoyalar tarbiyasiga ham ijobiy ta’sir ko’rsatyapdi.
Ertaklar deganda qon qonimizga singib ketgan, “Bo’g’irsoq” kabi hech qissadan hissasini topib bo’lmaydiganlarni nazarda tutmadim. Aslida biror tarixiy voqealarni, buyuk shaxslar biografiyalarini ham ozgina dramatizatsiya orqali qiziqarli qilib aytib bersa ham bo’ladi. Natijda katta bo’lguncha biz endi o’rganayotganlarni suv qilib ichib yuboradi.