Jadidlar haqiqatdan ham “oltin avlod” bo‘lgan.
Masalan, biz yaxshi tanimaydigan, Markaziy Osiyodagi eng birinchi universitetlardan biri (Xiva xalq universiteti, 1921-yil) va yuzlab maktablar ochgan, Xorazm XSR Ta’lim vaziri bo‘lgan Mulla Bekjon, hamda yaxshi taniydigan ilk o‘zbek professori, o‘zbek tili grammatikasi, pedagogikasiga asos qo‘ygan, Buxoro XSHJ Taraqqiyot noziri bo‘lgan Abdurauf Fitrat boshqa ishlaridan tashqari o‘zbek musiqachiligini ham saqlab qolgan va rivolantirgan.
Aynan Fitrat keksa ustalar Ota Jalol va Ota G‘iyosdan Shoshmaqom notalarini yozib olish tashabbusini ko‘targan. Bu borada Uspenskiyni dastaklagan. Aynan u orqali Mutal Burhonov Ota G‘iyos Abdug‘aniyev bilan tanishgan va unga shogird tushgan (Mutal Burhonov Fitratning xotini, Fotima Burhonovaning ukasi edi). Fitrat nafaqat, o‘zbek xalqi klassik musiqasining durdonasini saqlab qoldi, balki O‘zbekiston madhiyasi musiqasini yozgan Mutal Burhonov karyerasiga ham tamal toshi qo‘ydi.
Fitrat Buxoroda musiqa maktabi ham ochgan. Hozirda Muxtor Ashrafiy nomi bilan ataluvchi bu maktabdan ushbu o‘zbek operasi asosichisi ham yetishib chiqqan. Va bu maktab hozir ham buxorolik yoshlarga musiqa ilmini tarqatyapti. Fitratning o‘zbek xalqi uchun qilgan ishlari orasida, shubhasiz, musiqa avvalgi qatorlarda turishi kerak.
Ikkinchi qahramon ham jadid ajdodlarga ega. Uning otasi Rahmonbergan mahram Xivaning mashhur bosh vaziri Islomxo‘janing eng yaqin safdoshi bo‘lgan. U Xivaga pochta va telegraf olib kelinishida, rus shifoxonasi qurilishida tashkilotchi bo‘lgan. 1913-yilda Islomxo‘ja o‘ldirilgandan ko‘p o‘tmay, reformator Rahmonbergan mahram ham o‘ldiriladi. Uning o‘g‘li, mulla Bekjon otasi izidan borib, xalqi ozodligi va rivoji uchun kurashgan.
1921-yil Ta’lim vaziri, keyinroq XXSR Markaziy inqilobiy qo‘mitasi raisi bo‘lgan Bekjon Rahmonov Xorazm maqomlari yozib olinishi tashabbuskori bo‘ladi. U bu ishga homiylik qilgan, o‘zi ham o‘zbek folklor musiqasi haqida asarlar yozgan.
@pan_diplomat
Masalan, biz yaxshi tanimaydigan, Markaziy Osiyodagi eng birinchi universitetlardan biri (Xiva xalq universiteti, 1921-yil) va yuzlab maktablar ochgan, Xorazm XSR Ta’lim vaziri bo‘lgan Mulla Bekjon, hamda yaxshi taniydigan ilk o‘zbek professori, o‘zbek tili grammatikasi, pedagogikasiga asos qo‘ygan, Buxoro XSHJ Taraqqiyot noziri bo‘lgan Abdurauf Fitrat boshqa ishlaridan tashqari o‘zbek musiqachiligini ham saqlab qolgan va rivolantirgan.
Aynan Fitrat keksa ustalar Ota Jalol va Ota G‘iyosdan Shoshmaqom notalarini yozib olish tashabbusini ko‘targan. Bu borada Uspenskiyni dastaklagan. Aynan u orqali Mutal Burhonov Ota G‘iyos Abdug‘aniyev bilan tanishgan va unga shogird tushgan (Mutal Burhonov Fitratning xotini, Fotima Burhonovaning ukasi edi). Fitrat nafaqat, o‘zbek xalqi klassik musiqasining durdonasini saqlab qoldi, balki O‘zbekiston madhiyasi musiqasini yozgan Mutal Burhonov karyerasiga ham tamal toshi qo‘ydi.
Fitrat Buxoroda musiqa maktabi ham ochgan. Hozirda Muxtor Ashrafiy nomi bilan ataluvchi bu maktabdan ushbu o‘zbek operasi asosichisi ham yetishib chiqqan. Va bu maktab hozir ham buxorolik yoshlarga musiqa ilmini tarqatyapti. Fitratning o‘zbek xalqi uchun qilgan ishlari orasida, shubhasiz, musiqa avvalgi qatorlarda turishi kerak.
Ikkinchi qahramon ham jadid ajdodlarga ega. Uning otasi Rahmonbergan mahram Xivaning mashhur bosh vaziri Islomxo‘janing eng yaqin safdoshi bo‘lgan. U Xivaga pochta va telegraf olib kelinishida, rus shifoxonasi qurilishida tashkilotchi bo‘lgan. 1913-yilda Islomxo‘ja o‘ldirilgandan ko‘p o‘tmay, reformator Rahmonbergan mahram ham o‘ldiriladi. Uning o‘g‘li, mulla Bekjon otasi izidan borib, xalqi ozodligi va rivoji uchun kurashgan.
1921-yil Ta’lim vaziri, keyinroq XXSR Markaziy inqilobiy qo‘mitasi raisi bo‘lgan Bekjon Rahmonov Xorazm maqomlari yozib olinishi tashabbuskori bo‘ladi. U bu ishga homiylik qilgan, o‘zi ham o‘zbek folklor musiqasi haqida asarlar yozgan.
@pan_diplomat