#qonunbilan Toshkent viloyati Parkent tumanidagi xususiy hayvonot bog‘ida 3 ta sher qafasdan chiqib ketdi. Sherlar qorovulga tashlangan, oqibatda u tan jarohatlari olib, halok bo‘lgan. Hayvonlarning ikkitasi qafasga qaytarildi, biri otib o‘ldirildi.
Mehnat kodeksining 330-moddasiga ko’ra, mehnatda mayib bo‘lganlik yoki kasb kasalligi tufayli boquvchi vafot etganligi munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqaning miqdori jamoa shartnomasida, agar u tuzilmagan bo‘lsa, ish beruvchi va kasaba uyushmasi qo‘mitasi o‘rtasidagi kelishuvga binoan belgilanadi.
Boquvchi vafot etganligi munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqaning miqdori marhumning o‘rtacha yillik ish haqining olti baravaridan kam bo‘lmasligi kerak.
Marhum qorovulning o’rtacha oylik ish haqini taxminan 3 million deb olsak, ish beruvchi marhumning qaramog’idagi shaxslarga taxminan 216 million so'm bir martalik nafaqa to’lab beradi: 3 million * 72 (oy ya’ni 6 yil) = 216 million.
Ish beruvchi faqatgina mana shu 216 million cheklanib qolmaydi.
Bundan tashqari, MK 329-moddasiga ko’ra, boquvchi vafot etganligi munosabati bilan yetkazilgan zararning o‘rnini ish beruvchi tomonidan qoplash boquvchi vafot etganligi munosabati bilan yetkazilgan zararning o‘rni ish beruvchi tomonidan qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan shaxslarga quyidagilarni to‘lashni o‘z ichiga oladi:
bir yo‘la beriladigan nafaqani (yuqorida tahlil qildik buni👆);
boquvchining yo‘qotilgan ish haqi o‘rnini qoplash uchun amalga oshiriladigan har oylik to‘lovlarni;
qo‘shimcha xarajatlarni kompensatsiya qilishni.
Boquvchining yo‘qotilgan ish haqi o‘rnini qoplash uchun amalga oshiriladigan har oylik to‘lovlar👇
MK 331-moddasiga binoan, vafot etgan boquvchining qaramog‘ida bo‘lgan va uning vafoti munosabati bilan yetkazilgan ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga nisbatan ziyonning miqdori marhumning o‘rtacha oylik ish haqi miqdorida, uning o‘ziga tegishli bo‘lgan ulushni va uning qaramog‘ida bo‘lgan, ammo ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lmagan mehnatga qobiliyatli shaxslarning ulushi chegirib tashlangan holda belgilanadi. Ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan shaxslarning har biriga nisbatan ziyonning o‘rnini qoplash miqdorini aniqlash uchun boquvchi ish haqining ushbu shaxslarning barchasiga to‘g‘ri keladigan qismi ularning soniga bo‘linadi.
Misol uchun, agar vafot etgan xodimning ikki nafar farzandi, mehnatga laqoqatsiz turmush o'rtog'i bo’lsa, xodim tirikligida o’rtacha 3 million so’m ish haqi olgan bo’lsa, ana shu summa oila a’zolari soni ya’ni 4 ga bo’linadi. Natija 750 ming so’mni vafot etgan xodimning ulushini chegirgan holda uning oila a’zolari soni 3 ga ko’paytiriladi. Shunda oila a’zolarga har oy 2 million 250 ming so’m to’lab boriladi.
Formula: (3 million / 4 x 3 = 2 million 250 ming so’m). Shunda ish beruvchi marhumning qaramog'idagi shaxslarga har oy 2 million 250 ming so’m to'lab boradi!
Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi
Mehnat kodeksining 330-moddasiga ko’ra, mehnatda mayib bo‘lganlik yoki kasb kasalligi tufayli boquvchi vafot etganligi munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqaning miqdori jamoa shartnomasida, agar u tuzilmagan bo‘lsa, ish beruvchi va kasaba uyushmasi qo‘mitasi o‘rtasidagi kelishuvga binoan belgilanadi.
Boquvchi vafot etganligi munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqaning miqdori marhumning o‘rtacha yillik ish haqining olti baravaridan kam bo‘lmasligi kerak.
Marhum qorovulning o’rtacha oylik ish haqini taxminan 3 million deb olsak, ish beruvchi marhumning qaramog’idagi shaxslarga taxminan 216 million so'm bir martalik nafaqa to’lab beradi: 3 million * 72 (oy ya’ni 6 yil) = 216 million.
Ish beruvchi faqatgina mana shu 216 million cheklanib qolmaydi.
Bundan tashqari, MK 329-moddasiga ko’ra, boquvchi vafot etganligi munosabati bilan yetkazilgan zararning o‘rnini ish beruvchi tomonidan qoplash boquvchi vafot etganligi munosabati bilan yetkazilgan zararning o‘rni ish beruvchi tomonidan qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan shaxslarga quyidagilarni to‘lashni o‘z ichiga oladi:
bir yo‘la beriladigan nafaqani (yuqorida tahlil qildik buni👆);
boquvchining yo‘qotilgan ish haqi o‘rnini qoplash uchun amalga oshiriladigan har oylik to‘lovlarni;
qo‘shimcha xarajatlarni kompensatsiya qilishni.
Boquvchining yo‘qotilgan ish haqi o‘rnini qoplash uchun amalga oshiriladigan har oylik to‘lovlar👇
MK 331-moddasiga binoan, vafot etgan boquvchining qaramog‘ida bo‘lgan va uning vafoti munosabati bilan yetkazilgan ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga nisbatan ziyonning miqdori marhumning o‘rtacha oylik ish haqi miqdorida, uning o‘ziga tegishli bo‘lgan ulushni va uning qaramog‘ida bo‘lgan, ammo ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lmagan mehnatga qobiliyatli shaxslarning ulushi chegirib tashlangan holda belgilanadi. Ziyonning o‘rni qoplanishiga doir huquqqa ega bo‘lgan shaxslarning har biriga nisbatan ziyonning o‘rnini qoplash miqdorini aniqlash uchun boquvchi ish haqining ushbu shaxslarning barchasiga to‘g‘ri keladigan qismi ularning soniga bo‘linadi.
Misol uchun, agar vafot etgan xodimning ikki nafar farzandi, mehnatga laqoqatsiz turmush o'rtog'i bo’lsa, xodim tirikligida o’rtacha 3 million so’m ish haqi olgan bo’lsa, ana shu summa oila a’zolari soni ya’ni 4 ga bo’linadi. Natija 750 ming so’mni vafot etgan xodimning ulushini chegirgan holda uning oila a’zolari soni 3 ga ko’paytiriladi. Shunda oila a’zolarga har oy 2 million 250 ming so’m to’lab boriladi.
Formula: (3 million / 4 x 3 = 2 million 250 ming so’m). Shunda ish beruvchi marhumning qaramog'idagi shaxslarga har oy 2 million 250 ming so’m to'lab boradi!
Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov
Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://t.me/mehnathuquqi