📖 Fentezi (inglizcha: fantasy — „fantaziya“) sehrli elementlarni qambrab olgan janrdir. Odatda, fantastik (xayoliy) olamda mavjud boʻlgan (baʼzida mifologiya va folklorlardan) ilhomlanadi. Uning ildizlari ogʻzaki anʼanalarga borib tarqaladi, keyinchalik fentezi adabiyot va dramaga aylandi.

Fentezi janri ilmiy fantastika va horror janrlaridan ilmiy va qo‘rqinchli mavzular yo‘qligi bilan farqlanadi, biroq qaysidir ma’noda bularni bir-biriga o‘xshash janrlar desak ham bo‘ladi. Ommaviy madaniyatda, fentezi janri asosan O‘rta asrlarga doir tabiat muhitini o‘z ichiga oladi. Keng ma’noda esa fentezi janri qadimgi mif va afsonalardan tortib, ko‘plab yozuvchilar, musavvirlar, kinoijodkorlar va musiqachilar asarlarini o‘z ichiga oladi.

🔹 Asosiy xususiyatlari:

✅ Sehr va g‘ayritabiiy hodisalar
✅ O‘ziga xos dunyo va qoidalar
✅ Afsonaviy mavjudotlar (elflar, ajdarlar, orklar)
✅ Yaxshilik va yomonlik o‘rtasidagi kurash

🔹 Fentezi janrining ham turlari mavjud:

📌 Epik fentezi – Katta urushlar, qahramonlik sarguzashtlari (Tolkin. “Uzuklar hukmdori”)
📌 Qora fentezi (Dark fantasy) – Zulmat, qo‘rquv va sirli kuchlar Jorj Martin. “Muz va olov qo‘shig‘i”)
📌 Shahar fentezisi – Sehr real dunyo bilan aralashgan (Nil Geyman. “Amerika ilohlari”)
📌 Yoshlar fentezisi – O‘smirlar uchun mo‘ljallangan, sodda, ammo qiziqarli (Bunga esa Roulingning “Garri Potter”ini kiritishimiz mumkin)

@marufjonblogi