Toza kod yozish qoidalari: Tajribamdan kelib chiqibDasturlash jarayonida nafaqat kodni yozish, balki uni
tushunarli, soddalashtirilgan va qo‘llab-quvvatlanadigan qilish ham muhim. Tajribamdan kelib chiqib, toza kod yozish bo‘yicha asosiy qoidalarga amal qilish dasturchi sifatida o‘sishimga katta yordam bergan. Quyida
o‘zim qo‘llaydigan asosiy tamoyillar bilan bo‘lishaman.
✅
1. Kodning o‘zi tushunarli bo‘lishi kerakShunday kod yozish kerakki, uni tushunish uchun ortiqcha izoh yoki sharhlarga ehtiyoj bo‘lmasin. Murakkab va chalkash kod o‘rniga lo‘nda va mantiqiy ifodalardan foydalanaman.
✅
2. Nomlashga jiddiy yondashishO‘zgaruvchilar, funksiyalar va sinflarga aniq va vazifasiga mos nom berish muhim. Ilgarilari shunchaki x, y kabi nomlar bilan ishlagan bo‘lsam, hozir
mantiqiy va tushunarli nomlar berishga harakat qilaman.
❌ let x = 10;
✅ let userAge = 10;
✅
3. Funksiyalar ixcham bo‘lishi kerakBir funksiyaga ortiqcha yuklamasdan, bitta vazifani bajaradigan qilib yozishga harakat qilaman. Agar funksiyaning kodlari uzayib ketsa, uni kichikroq bo‘laklarga ajratib chiqaman.
✅
4. DRY tamoyiliga rioya qilishKodimda
takrorlanishlardan qochishga harakat qilaman. Agar bir xil kod bir necha joyda ishlatilayotgan bo‘lsa, uni alohida funksiya yoki modulga ajrataman.
✅
5. Keraksiz izohlar yozmaslikOldin kodni tushuntirish uchun ko‘p izoh yozishga harakat qilardim, lekin hozir
izoh o‘rniga tushunarli kod yozishga intilaman. Kod shundoq ham tushunarli bo‘lsa, qo‘shimcha sharh qo‘shishning hojati yo‘q.
✅
6. Formatlash va kod standartlariga amal qilishKodning
o‘qilishi qulay bo‘lishi uchun har doim formatlash qoidalariga amal qilaman. Masalan,
PHP da PSR-12, Python’da PEP-8, JavaScript’da esa
Airbnb style guide ga rioya qilaman.
✅
7. Kamroq global o‘zgaruvchilar ishlatishDasturdagi
global o‘zgaruvchilar sonini kamaytirishga harakat qilaman. Chunki ular
kodni murakkablashtiradi va
debugging (nosozliklarni tuzatish)
jarayonini qiyinlashtiradi.
✅
8. Yagona kod uslubiga rioya qilishKod jamoada ishlash uchun
yagona uslubda yozilishi kerak. Shu sababli,
ESLint, Prettier, PHP-CS-Fixer kabi vositalardan foydalanaman.
✅
9. Test yozish odatiOldin kodimni test qilmasdan ishlab chiqarardim va xatoliklar ko‘p chiqardi. Hozir esa
unit-testlar va avtomatlashtirilgan testlar yozishni odat qilganman. Bu xatoliklarni oldindan aniqlashga yordam beradi.
✅
10. Kamroq bog‘liqlik (dependency) yaratishKodning mustaqilligini saqlashga harakat qilaman. Modullar bir-biriga bog‘liq bo‘lsa, kelajakda kodni
o‘zgartirish va kengaytirish qiyinlashadi. Shu sababli, ortiqcha bog‘liqliklardan qochishga intilaman.
📌 Xulosa
Mening tajribam shuni ko‘rsatdiki, toza kod — bu nafaqat chiroyli formatlangan kod, balki tushunarli, soddalashtirilgan va kengaytirishga qulay bo‘lgan kod. Agar yuqoridagi tamoyillarga amal qilsak, kod nafaqat o‘zimiz, balki boshqalar uchun ham tushunarli va samarali bo‘ladi.
Siz qanday qoidalarga amal qilasiz? Fikrlaringizni kutib qolaman! 😊
#TozaKod #Dasturlash #KodSifati
💻
@jonibek_turapov