A-Z ACADEMY | KANAL

A-Z Academy o‘quv markazida yangi "ARAB TILI" GURUHLARI BOSHLANDI!

SIZ UCHUN!

1-SMENA ( 12:00gacha ) UCHUN YANGI GURUHLARGA CHEGIRMALAR BELGILANDI!

Joylar cheklangan! Hoziroq ro‘yxatdan o‘ting!
https://alizamzam.edutizim.uz/order/entry/?survey=s24

📞 Bog‘lanish uchun: +998939241191
🗺 Manzil: Toʻraqoʻrgʻon sh. TRZ binosi ("shahar petak")

✅ https://t.me/alizamzamedu

📢 2 OYLIK UY HAMSHIRALIGI KURSI BOSHLANDI!

💉 Darslar boshlandi, ammo siz hali ham ulgurishingiz mumkin!

🔍 Nimani o'rganasiz?
- Uy sharoitida birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish
- Bemorlarni parvarishlash va ularga to‘g‘ri yondashish
- Dori-darmonlarni qo‘llash tartibi
- Gigiyena va sog‘lom turmush tarzi bo‘yicha ko‘nikmalar

🗓 Kurs davomiyligi: 2 oy
🗺 Manzil: To'raqo'rg'on Sh. TRZ binosi
📞 Qo‘shimcha ma’lumot va ro‘yxatdan o‘tish uchun: +998939241191

🌟 O‘qishni tugatgandan so‘ng sertifikat bilan taqdirlanadi!


Online ro'yxatdan o'tish uchun:
https://alizamzam.edutizim.uz/order/entry/?survey=s24

Mavzu:Beshlik fe'llarning erobi

Arab tilida ba'zi fe'llar maxsus grammatik qoidalarga bo'ysunadi. Ular "الأفعال الخمسة" (beshlik fe'llar) deb ataladi. Bu fe'llar quyidagi uch holatdan birida bo'lishi kerak:

1️⃣ Ikki kishiga nisbatan (مثال: يكتبان – "ikkisi yozmoqda")
2️⃣ Ko‘plik shaklida (مثال: يكتبون – "ular yozmoqda")
3️⃣ Xitob shaklida "sen" murojaati bilan (مثال: تكتبين – "sen (ayol) yozyapsan")

🔹 Erob qoidalari:
Rof holat – oxiriga domma( ُ ) yoki و (vov) qo‘shiladi.

Nasb holat – oxiriga fatha ( َ ) yoki ن tushirilishi bilan ifodalanadi.

Jazm holat – oxiridan ن (nun) tushiriladi.

📝Misollar:
Hozirgi zamonda:
🔹Rof holatda:
-يكتبان

- تكتبون

-تكتبين

🔹Jazm holatda: "لم" orqali yasaladi:
-لم يكتبا

-لم يكتبوا

-لم يكتبي

🔹Nasb holatda:
-كَي يَكتُبا

-كي تكتبوا

-كي تكتبي

🔹Bu qoidalar arab tilining muhim jihatlaridan biri bo‘lib, to‘g‘ri gap tuzishda katta ahamiyatga ega. Biz bilan arab tilini o‘rganishda davom eting😊✊

Mavzu:Noqis fe’lning erobi

⏺Agar muzoriy fe’lning oxiri alif(ا), vov(و) yoki yo(ي) bilan tugasa, u noqis fe’l deyiladi. Masalan: سعى (sayr qildi), رضي (rozi bo‘ldi), يرمي (u otadi).

Jazm holati (hozirgi zamonda bo‘lishsizlik shakli)

Muzoriy fe’l jazm qilinganda, uning oxiridagi harf tushiriladi va jazm alomati oldingi harfda aks etadi. Masalan:

لم يرمِ (u otmadi),

لم يسعَ (u yurib ketmadi),

لم يرضَ (u rozi bo‘lmadi).


Bu yerda jazm alomati:

رمي fe’lida yo tushib ketadi va kasra harakat bilan ifodalanadi.

سعىfe’lida alif tushib ketadi va fath harakati bilan ifodalanadi.

رضي fe’lida ya tushib ketadi va kasra harakati bilan ifodalanadi.


Raf holati (hozirgi zamonning oddiy shakli)

Muzoriy fe’l raf (hozirgi zamon shakli) bo‘lganda, fe’l oxiri asl holicha saqlanadi:

يرمي (u otadi),

يسعى (u yuradi),

يرضى (u rozi bo‘ladi).


Bu holatda:

Vov(و) va yo (ي)aniq ko‘rinadi.

Alif (ا)esa taqdiran mavjud deb hisoblanadi (ya’ni yozuvda ko‘rinmasa ham, mavjudligi tushuniladi).


Nasb holati (hozirgi zamonda bo‘lishsizlik yoki maqsad bildiruvchi shakl)

Muzoriy fe’l nasb (mansub) bo‘lganda ham oxiridagi harf tushib ketadi:

لن يرمِيَ (u otmaydi),

لن يسعَى (u yurmaydi),

لن يرضَى (u rozi bo‘lmaydi).


Bu holatda:

Kasra va fath harakatlari bilan nasb ko‘rsatiladi.

Alif(ا), vov (و)va yo(ي) fe’l oxirida yo‘q bo‘lib ketadi.


📝Xulosa

Noqis fe’llar alif(ا), vov(و) yoki yo(ي) bilan tugaganligi sababli, ularning jazm va nasb holatlarida oxirgi harfi tushib ketadi. Lekin bu holat harakat belgilar orqali ifodalanadi. Raf holatida esa fe’lning oxiri o‘zgarishsiz qoladi.

🔹Siz ham o'zingiz bilgan noqis fe'llardan izohlarda yozib qoldiring❗️

Mavzu:Mufrad va Salim Jam’ning erobi

⏺Arab tilida ismlar uch xil shaklda keladi:

1⃣. Mufrad (yakka, birlikdagi so‘zlar)


2⃣. Jam muzakkar salim (erkak jinsiga oid ko‘plik shakli)


3⃣. Jam muannas salim (ayol jinsiga oid ko‘plik shakli)


Ularning erobi (ya’ni, gapda qanday o‘zgarishi) muayyan qoidalarga asoslanadi. Quyida har birining grammatik jihatdan qanday o‘zgarishini batafsil tushuntiramiz.


1⃣. Mufrad (Yakka) so‘zlarning erobi

Mufrad ismlar uch xil holatda keladi:

Raf (ko‘tarilgan holat - ega yoki sifat vazifasida kelganda) → Alif bilan

Nasb (tushum kelishigi - to‘ldiruvchi vazifasida kelganda) → Fatha bilan

Jarr (jo‘nalish kelishigi - predloglardan keyin yoki izofa tarkibida kelganda) → Kasra bilan


Misollar:

هذا الطالبُ مجتهدٌ (Bu talaba tirishqoqdir.) → "talaba" so‘zi raf’ holatda, domma bilan kelgan.

رأيتُ الطالبَ في المدرسة (Men talabani maktabda ko‘rdim.) → "talaba" so‘zi nasb holatda, fathali bo‘lgan.

ذهبتُ إلى الطالبِ (Men talabaga bordim.) → "talaba" so‘zi jarr holatda, kasrali bo‘lgan.


2⃣. Jam Muzakkar Salim (Erkak jinsli ko‘plikning erobi)

Jam muzakkar salim o‘ziga xos grammatik qoidalarga ega:

Raf holatida vov bilan keladi.

Nasb va jarr holatlarida esa ya’ bilan keladi.


Misollar:

جاءَ المهندسونَ إلى المدرسة (Muhandislar maktabga keldi.) → "Muhandislar" so‘zi raf’ holatda va vov bilan kelgan.

رأيتُ المهندسينَ في المدرسة (Men muhandislarni maktabda ko‘rdim.) → "Muhandislar" so‘zi nasb holatda ya(ي) bilan kelgan.

ذهبتُ إلى المهندسينَ (Men muhandislarga bordim.) → "Muhandislar" so‘zi jarr holatda va ya(ي) bilan kelgan.


3⃣. Jam Muannas Salim (Ayol jinsli ko‘plikning erabi)

Jam muannas salimning o‘ziga xosligi shundaki:

Raf’ holatda "و" yoki boshqa o‘zgarishsiz bo‘lishi mumkin.

Nasb va jarr holatlarida esa kasra bilan keladi (bu mufrad ismlarning odatiy kasrasidan farqli).


Misollar:

حَضَرَتْ المعلماتُ إلى الفصل (O‘qituvchilar sinfga keldi.) → "O‘qituvchilar" so‘zi raf’ holatda.

رأيتُ المعلماتِ في المدرسة (Men o‘qituvchilarni maktabda ko‘rdim.) → "O‘qituvchilar" so‘zi nasb holatda va kasra bilan kelgan.

ذهبتُ إلى المعلماتِ (Men o‘qituvchilarga bordim.) → "O‘qituvchilar" so‘zi jarr holatda va kasra bilan kelgan.


🔹Xulosa

Arab tilida birlik va ko‘plikdagi so‘zlar har xil eroblanadi. Ayniqsa, jam muzakkar salim va jam muannas salimning o‘ziga xos grammatik qoidalarini bilish muhimdir. Ushbu qoidalarga amal qilish arab tilida to‘g‘ri gap tuzishda yordam beradi.

Bu qoidalar arab tili grammatikasini o‘rganayotganlar uchun muhim va foydalidir. Fikrlaringiz bo‘lsa, izohlarda qoldiring❗️


Sizningcha, bu mavzu qiziqarlimi🧐? Yana qaysi mavzular haqida post yozishimizni xohlaysiz❓

Mavzu: Erob turlari

⏺Arab tilida "erob" so'zi so'zlarning oxirida sodir bo'ladigan o'zgarishlarni anglatadi. Bu o'zgarishlar jumladagi so'zning turiga va uning sintaktik (grammatik) mavqeiga bog'liq holda yuz beradi. Matnda erobning asosiy turlari va belgilariga oid ma'lumotlar keltirilgan.

Erobning asosiy turlari:

Erob turlari quyidagilarga ajratiladi:

1⃣. Raf' (رفع): So'z oxirining "رفع" holatiga o'zgarishi. Bu odatda so'zning biror gapda asosiy mavqega ega bo'lishi bilan bog'liq. Raf'ning belgisi ko'pincha ضمة bo'ladi.


2⃣. Nasb (نصب): So'z oxirining "فتح" holatiga o'zgarishi. Bu odatda so'zning to'ldiruvchi (maf'ul) yoki boshqa vazifada ishlatilishida yuz beradi. Nasbning asosiy belgisi فتحة hisoblanadi.


3⃣. Jar (جر): Bu faqat ismlar uchun bo'lib, so'zning كسرة bilan o'zgarishini anglatadi. Bu ko'pincha izofat yoki predloglar bilan bog'liq bo'ladi.


4⃣. Jazm (جزم): Bu faqat fe'llar uchun qo'llaniladi. Jazmning asosiy belgisi so'z oxiridagi harakatning yo'qolishi yoki harakatning سكون bilan ifodalanishidir.


Asosiy belgilar (علامات الإعراب الأصلية):

Har bir erobning o'ziga xos belgisi bor:

Raf': ضمة

Nasb: فتحة

Jarr: كسرة

Jazm: سكون


Ushbu belgilar asli (asl) belgilar deb ataladi, chunki ular i'rob holatlarini aniqlashda eng oddiy va keng tarqalgan ko'rsatkichlar hisoblanadi.


⏺Muhim izohlar:

1⃣. Fe'llar va ismlar o'rtasidagi farq: Jazm holati faqat fe'llar uchun amal qiladi va ismlarga tatbiq qilinmaydi. Shu bilan birga, Jarr holati faqat ismlarda bo'ladi va fe'llarda kuzatilmaydi.


2⃣. O'zgarish turlari: Erob so'zning oxiridagi harflarning turli grammatik holatlarga qarab o'zgarishini anglatadi.


📝Masalan, "كتاب" so'zi turli gap tuzilmalarida:

"كِتابٌ" (رفع holati)

"كِتابًا" (نصب holati)

"كِتابٍ" (جر holati) kabi o'zgarishi mumkin.


🔹Arab tili grammatikasini o'rganayotganlar uchun erob turlari va ularning belgilarini yaxshi tushunish juda muhimdir, chunki bu tilda so'zning ma'nosi va mavqeini aniqlashda hal qiluvchi ahamiyatga ega.

Sizni ushbu mavzuga oid savollaringiz bo'lsa izohlarda qoldiring❗️

Mavzu: Binolik so‘z turlari

🔹Arab tili grammatikasida binolik (mabniy) so‘zlar alohida o‘rin tutadi. Bu so‘zlar o‘z oxiri har qanday holatda ham o‘zgarmaydi, ya’ni irrob (so‘z oxiri o‘zgarishi) qoidalariga bo‘ysunmaydi. Ushbu mavzuda binolik so‘zlar turlari va ularning grammatik xususiyatlari haqida tushunchalar keltirilgan.

Binolik so‘zlar (Mabniy so‘zlar)

⏺Arab tilida barcha so‘zlar ikki turga bo‘linadi: mabniy (binolik) va mu’rob (o‘zgaruvchan). Mabniy so‘zlar oxiri qat’iy bo‘lib, jumladagi boshqa so‘zlar bilan munosabatda ham shaklan o‘zgarmaydi. Bu so‘zlarga quyidagilar kiradi:

1⃣ Fe’llar (أفعال):

Fe’llardan faqat o‘tgan zamon fe’li (الماضي) va buyruq fe’li (الأمر) mabniy hisoblanadi.
Misollar:

كتبَ (yozdi)

اكتبْ (yoz!).

Hozirgi zamon fe’li (المضارع), agar u "nuni takid" yoki "nuni nisva" bilan birikmagan bo‘lsa, o‘zgaruvchan (mu’rob) hisoblanadi.

2⃣Ismlar (أسماء):

Arab tilida barcha ismlar mabniy emas, faqat ayrimlari qat’iy shaklda qoladi. Mabniy ismlar quyidagilardan iborat:

Zamirlar (الضمائر):
Zamirlar qat’iy shaklda ishlatiladi va jumlada o‘rnini almashtiradi.

Munfasil zamirlar: أنا (men), نحن (biz), أنتَ (sen), هو (u - erkak), هي (u - ayol).

Muttasil zamirlar: كتابي (kitobim), كتابك (sening kitobing).

Ismi mavsul (الأسماء الموصولة):
Bog‘lovchi ismlar. Misollar:

الذي (kimki - erkak uchun)

التي (kimki - ayol uchun).

Ismi ishora (أسماء الإشارة):
Ko‘rsatuvchi so‘zlar. Misollar:

هذا (bu - erkak uchun)

هذه (bu - ayol uchun).

Shart ismlari (أسماء الشرط):
Shartli holatlar uchun ishlatiladi. Misollar:

من (kim)

ما (nima)

متى (qachon).

3⃣ Harflar (حروف):

Har qanday harflar (حروف) mabniy bo‘lib, ular o‘z shaklini o‘zgartirmaydi. Misollar:

إنَّ (albatta)

على (ustida)

هل (mi)

قد (darhaqiqat).

🔹Xulosa

Mabniy so‘zlar arab tilida alohida o‘ringa ega bo‘lib, ularni o‘rganish orqali jumlalarning to‘g‘ri tuzilishini ta’minlash mumkin. Mabniy so‘zlar qat’iy shaklda qoladi va grammatik vazifasi o‘zgarishidan qat’i nazar, oxiri o‘zgarmaydi.
Arab tilini o‘rganayotgan bo‘lsangiz, mabniy va mu’rob so‘zlarni ajrata olish grammatik qoidalarni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Savollaringiz bo‘lsa, izohlarda yozib qoldiring❗️

Mazvu:Bino turlari

Arab tilida so‘zlarning bino turlari va ularning grammatik ahamiyati

⏺Arab tili grammatikasida so‘zlarning bino turlari alohida ahamiyatga ega. "Bino" so‘zning grammatik holatini va uning oxirida qanday harakat mavjudligini belgilaydi. Ushbu tushuncha so‘z tuzilmasining qat’iyligi va grammatik ma’noni anglash uchun muhim hisoblanadi.

Arab tilida so‘zlar grammatik jihatdan quyidagi bino turlariga bo‘linadi:

1⃣. Sukun (السكون)

Bu holatda so‘zning oxirida hech qanday harakat yo‘q, ya’ni so‘z oxiri “sokin” (tinch) bo‘ladi.
Misollar:

"لَمْ" (yordamchi fe’l)

"مِنْ" (old ko‘makchi)


Bu holat odatda yordamchi so‘zlar va ba’zi bir murakkab birikmalarda uchraydi.

2⃣. Zamma (الضم)

Bu holatda so‘zning oxiri "u" tovushi bilan tugaydi.
Misollar:

"حَيْثُ" (qaerda, qayerdan)


Zamma so‘zning quvvatli va yakunlanganligini bildiradi.

3⃣. Fatha (الفتح)

Bu holatda so‘zning oxiri "a" tovushi bilan tugaydi.
Misollar:

"أنَّ" (shubhasiz)

"رأيتَ" (ko‘rding)


Fatha ko‘pincha fe’llar yoki undovlarda uchraydi va ma’noga urg‘u beradi.

4⃣. Kasra (الكسر)

Bu holatda so‘zning oxiri "i" tovushi bilan tugaydi.
Misollar:

"باسم الله" (Alloh nomi bilan)


Kasra ko‘pincha izohlovchi yoki to‘ldiruvchi ma’noni anglatadi.


Bino turlarini qo‘llashning grammatik qoidalari

Arab tilida so‘zlarning bino turlarini aniqlash ularning grammatik rolini to‘g‘ri tushunish uchun zarur. Har bir bino turi so‘zning qat’iy tuzilishini belgilaydi. Masalan:

"لَمْ" so‘zining bino turi sukun, chunki u yordamchi so‘z va oxirida harakat yo‘q.

"حَيْثُ" so‘zining bino turi zamma, chunki uning oxirida "u" tovushi mavjud.

"أنَّ" so‘zining bino turi fatha, chunki oxirida "a" tovushi mavjud.

"باسم الله" birikmasida "باسم" so‘zi kasra bino turiga mansub.


Grammatik jihatdan noto‘g‘ri bino ishlatilishi gap ma’nosini buzishi yoki noaniqlikka olib kelishi mumkin. Shu sababli, so‘zlarning bino turini to‘g‘ri aniqlash arab tili grammatikasini o‘rganishda asosiy qadamdir.


Nima uchun bino turlarini bilish muhim🧐?

Arab tili qadimiy va boy til bo‘lib, har bir so‘zning grammatik roli uning o‘rniga bog‘liq. Bino turlari:

So‘zlarning vazifasini aniqlashga yordam beradi.

Nutqda to‘g‘ri talaffuzni ta’minlaydi.

Yozuvda grammatik xatolarni kamaytiradi.


Masalan, "ْلَم" so‘zi faqat sukun bilan ishlatilishi kerak, boshqa harakat bilan emas. Bu qat’iy qoida bo‘lib, arab tilining murakkabliklarini tushunishga yordam beradi.

⏺Arab tili grammatikasi o‘zining qoidalarga asoslangan tizimi bilan ajralib turadi. Agar siz arab tilini o‘rganishni boshlagan bo‘lsangiz, bino turlarini tushunish va qo‘llashga alohida e’tibor qarating. Bu bilim sizga o‘zaro muloqotda va matnlarni to‘g‘ri tushunishda katta yordam beradi.

🔹Savollar yoki qo‘shimcha izohlaringiz bo'lsa izohlarda qoldiring❗️

A-Z Academy o‘quv markazida yangi "ARAB TILI" KURSLARI BOSHLANDI!

SIZ UCHUN!

1-SMENA ( 12:00gacha ) UCHUN YANGI GURUHLARGA CHEGIRMALAR BELGILANDI!

Joylar cheklangan! Hoziroq ro‘yxatdan o‘ting!
https://alizamzam.edutizim.uz/order/entry/?survey=s24

📞 Bog‘lanish uchun: +998939241191
🗺 Manzil: Toʻraqoʻrgʻon sh. TRZ binosi ("shahar petak")

✅ https://t.me/alizamzamedu

1, 2, 3-o'rinlarni olgan ishtirokchilarimiz @alizamzamedu_admin bilan bog'laninglar!

Qatnashgan barcha ishtirokchilarimizga kattakon rahmat😊Yutgan ishtirokchilarimizni chin qalbimizdan muborakbod etamiz🥳
O'qishlaringizga omad!

Tugatdik

20:17da tugatamiz

🎲 “"KIM KO'P SO'Z TOPADI"” testi
🖊 30 ta savol · ⏱ 10 soniya