AKADEMIK BURCHAK

💠 Сунъий интеллект инсондаги миллионлаб вирусларни аниқлайди

✅ The New York Times газетаси маълум қилишича, махсус тадқиқот дастури доирасида сунъий интеллект (AI) танадаги вирусларнинг соғлиққа қандай таъсир қилишини тушуниш учун кўнгиллилардан олинган намуналарни таҳлил қилди.

💡Ҳар бир инсоннинг ичакларида юзлаб ёки ҳатто минглаб турдаги бактериофаглар яшайди. Бир организмдаги бундай бактериялар бошқаларда қайтарилмаслиги ҳам мумкин. Олимлар шу вақтгача ичимизда яшайдиган ўнлаб триллион вирусларнинг фақат бир қисмини аниқлаганлар, холос. Бу заррачаларнинг кўпчилиги фойдали бўлиши мумкин, лекин бунга ишонч ҳосил қилишнинг ҳозирча иложи йўқ.

💡АҚШ, Буюк Британия ва Ирландиянинг бир неча университети ушбу вирусларни биргаликда аниқлаш учун бел боғлашган. Улар минглаб кўнгиллилардан сўлак, қон, сут ва бошқа намуналарни тўпламоқда. АҚШ давлат бюджетидан 171 млн доллар миқдорида молиялаштириладиган “Инсон вируси дастури” номли лойиҳа эндиликда AI билан ҳамкорликда намуналарни текширади.

💡Британиядаги Қуадрам институти биологи Эвелиен Адрианссенс фикрича, лойиҳа ўн миллионлаб турларни аниқлаб бериши кутилмоқда.

💡Инсон ҳужайраларини зарарлайдиган вируслар кутилмаганда хилма-хил бўлиб чиқмоқда. 1997 йилда япониялик тадқиқотчилар беморнинг қонини текшириб, анелловирус деб номланувчи мутлақо янги вируслар оиласини топгандилар. 2025 йилнинг ўтган ойида эса тадқиқот анелловирусларнинг 800 дан ортиқ янги турларини аниқлади, натижада маълум турларнинг умумий сони 6,800 дан ошиб кетди.

✅ Вируслар аксарияти шунчалик кичикки, улар кўринмас ҳужайралар ичида яшириниши мумкин. Бу – олимлар ҳали ҳам инсон вирусининг кўп қисмини тадқиқ қила олишмаётганлигининг сабаблардан бири. Ҳарвард университети тиббиёт факультети профессори Пардис Сабети ва унинг ҳамкасблари инсондаги вирусли генлар нозик хусусиятларини аниқлаш учун сунъий интеллект тизимини ишлаб чиқмоқдалар.

📍@akademik_burchak да бўлинг🛋

#patent #intellektualmulk #ilm #phd #dsc

‼️Mazkur havolalar orqali o‘zingizga kerakli patent ma’lumotlarini topishingiz mumkin

1. Espacenet (Yevropa patent idorasi)
https://www.epo.org/searching-for-patents/technical/espacenet.html#tab1

2. WIPO (Jahon intellektual mulk tashkiloti)
https://patentscope.wipo.int/search/en/search.jsf

3. USPTO (AQSh Patent va savdo belgilari idorasi)
https://www.uspto.gov/patents

4. Patent lens portali
https://www.lens.org/lens/

5. SciFinder (faqat kimyoga oid patentlar)
https://www.cas.org/cas-data/cas-patents

6. Scopus - tegishli kalit so'zlar bo'yicha hujjatni qidirish; qidiruv natijalari ro'yxatida siz hujjat natijalaridan patent natijalariga o'tishingiz mumkin.
https://www.scopus.com/home.uri

7. Google patentlari
https://www.google.com/?tbm=pts

8. Patent tahlili
https://www.google.com/?tbm=pts

Ps: Ushbu postni maksimal darajada do‘stlaringizga hamda ilmiy doiralarga ulashing va kanalga taklif qiling

📍@akademik_burchak da bo‘ling🛋

Фарзандингизга доимо айтиб туришингиз керак бўлган 9 та гаплар

1. Сен кучлисан, енгилма!
2. Мен доим сен биланман.
3. Ҳаммасини уддалайсан!
4. Мен сенга ишонаман.
5. Мен сен билан фахрланаман.
6. Менга ёрдам бераётганинг учун рахмат.
7. Мен сени яхши кўраман.
8. Кунинг қандай ўтди?
9. Бундай вазиятда сен қандай йўл тутган бўлар эдинг?

Меҳр ва эътиборингизни аяманг. Кўпроқ бағрингизга босиб қучоқлаб туринг, эркаланг, у болалигини ҳис қилсин.

Каналга уланиш
@akademik_burchak

Falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan dissertatsiya
kirish qismi, kamida uchta bob, asosiy xulosalar va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat bo‘lgan shaklda rasmiylashtiriladi.

Dissertatsiyaning matni 60 varaqdan (varaqning oldi va orqa tomoniga matn tushiriladi) oshmasligi kerak (foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati va ilovalar ko‘rsatilgan hajmga kirmaydi).

Ijtimoiy-gumanitar fanlar sohasidagi dissertatsiya hajmi ko‘pi bilan 30 foizga oshirilishi mumkin.

📍@akademik_burchak da bo'ling 🛋

Миршакар минглаб томошабинга, шу жумладан менга ҳам янги гап айтади: Агар орзуингизнинг нархи бўлса, уни харажатини қила олсангиз, бу ўзи орзу дейишга муносиб орзумикин? Орзу қандайдир улкан ўзгаришларга сабаб бўладиган ғоямасми?

Масалан, “битта болани ўқитасан, оқ ювиб-оқ тарайсан, едирасан-ичирасан, у эса нари борса, қора Жентрани орзу қилиб турибди-де!” Дунё ҳозир қай нуқтада ўзи, дунё одамлари нималар қиляпти ўзи?

Миршакар бутун залга хабар йўллайди: “каттароқ, миссияси улкан орзулар қилинг”. Ҳамма бунга бир овоздан қўшилади.

Кулгилар, қарсаклар... Яна қандайдир воқеаларни айтиб кулдиради. Сиз кулиш билан оввора бўп турганингизда айтади:
“Келинг энди, бу концерт эсингизда қолсин, сизга сюрпризимиз бор, ҳаммангиз ўзингизнинг билетингизга, ўз жойингизда ўтирибсиз-а?” “Ҳааа” деймиз бир овоздан. “Прожекторни туширинг!”

Прожектор Ҳумонинг партеридаги бурчакка тушади. Мато кўтарилади ва “котта боллани орзуси” - қоп-қора Жентра кўринади.
Ҳамма ваууувв дейди.

Ўша пайт миямда тезкор хаёллар кетади: аниқ биламан, шу машина мани билетимга чиқади, бу ерга келишим бежизмас, чунки келмасликка сабабим кўп эди, бунинг устида шу кунларда машина олмоқчиман, уррее”

Миршакар ҳамманинг хаёлларини ўқиб, яна савол беради:
“Шу машинани олишни орзу қиласизми, қўлингизни кўтаринг”
Яна ҳамма “ҳааааа!”
Ва шу пайт Миршакар: “шунча гапни нимага гапирдим ахир?!”

Ана энди ҳамма қаҳқаҳа отиб кулади. Энди ҳамма ўзининг устидан кулади. Ахир ҳозиргина майда орзучалар қилишимизни, темир-терсакка эга бўлиш учун умримизни тикиб юборишимизни мантиқсиз деб тургандик, лекин барчамиз яна оддий, ўртастастистик қатлам эканимизни, қора Жентрани орзу қилаверишимиз ва оқимда доимгидек сузишимизни кўрсатиб қўйди у.

Миршакар “мен бугун шу стереотипларга чек қўймоқчиман, сиз каттароқ орзу қилишингиз учун” дейди ва кейинги матони очишни буюради. Экскаватор қора Жентра томига тишини теккизади...
Ҳаммамиз кранга қараганча, кўзимизга ишонмаяпмиз ва шу алфозда Миршакар қандай қилиб концертни тугатганини билмай қолдик.

***
Ғафур Ғуломнинг “Шуҳрат қолдирмоққа Геростратдек, Диана маъбадин ёқмоқ шарт эмас” деган сатри бор.

Ёмон иш билан Герострат мақсадига эришган ва ҳатто ўзбек шоирининг шеърига кирган.

Ҳақиқат шуки, Миршакар ёмон иш қилмади, хайп учун қилдими, йўқми, у ўша куни Жентранимас, одамларнинг мешчанлик кайфиятини, жуда тор фикр доирасини ёқишга, чегараларни очишга уринди.

Ўша куни Миршакарни тинглашга асосан ёшлар, талабалар келганини кўрдим. Бу бошқача авлод. Уларга катта нарсаларни ўйлаб, катта нарсаларни орзу қилиш кераклигини такрор ва такрор айтавериш керак.

Биз яшаётган ҳаётни маънолироқ, кучлироқ, сифатлироқ қилиш учун аввало мақсади баланд ёшлар керак.

Миршакар шу ишни қилди. Аслида унга Нобель бўлмасаям, сумалак беришимиз ва раҳмат дейишимиз керак.

Ўша куни кулги ва қаҳқаҳалар орасида нима қилишини билмай қолган соатим "бу жуда шовқин жой, 90 децибел, сенга зарар" деб роса огоҳлантирди. Мен бу 90 децибелли концерт учун Миршакарни чемпион дейман.

Тамом.

Aziza Qurbonova

каналга уланиш👇
@akademik_burchak

Миршакарнинг Жентра мажақланган концертида нима бўлганди?

Мен ҳам тўйда бор эдим
Бўза ичдим, бол едим
Сал ҳўлланди мўйлабим))

Эпиграфни жиддийга олмайсизлар. Бу Пушкиннинг "Царь Салтан"идан парча)

Стендап комик Миршакар Файзуллоевнинг 15 феврал куни "Чемпион" номли концерти бўлиб ўтди. Концертдан фақат "қора Жентрани экскаватор мажақлаётгани" кўрсатилган видео-фото тарқалди. Жуда кўпчилик буни хайп, исроф, бемаънилик ва ҳоказо таърифлар билан тармоқда тамсил қилаётганига кўзим тушди. Ҳамманинг фикри ўзи билан қолса қолаверсин, мен ҳам концертда бўлган томошабин сифатида нимани ҳис қилганимни ёзгим келди.

Огоҳлантираман, кўп спойлер бўлади. Ёзганларимни тасдиқлашга фото ва видеоим йўқ, чунки концертда телефонимни сааал кўтарсам, ернинг тагиданми ёки осмоннинг устиданми топиб, телефон экранимга лазер тушириб, одамни уялтириб қўйишди)) Назоратчилар ўша куни минглаб одамларга муаллифлик ҳуқуқига амал қилишни ўргатишди. Шляпамни ечаман, бунақасини биринчи марта кўришим. Миршакар маладес.

Стендапернинг чиқиши битта тугал сценарий асосига қурилганини концертнинг якунига бориб ҳис қилдим. Миршакар концертни ўзининг орзуларини санашдан бошлади. Масалан, у туғилганидан бери Ҳумо аренада концерт беришни орзу қилади, концертида ҳаммага ўхшаб онасига гул беришни эриш деб билади, лекин балки бу онасининг орзуси бўлиши мумкин, унинг принципи онасининг орзусидан устун эмас, демак онасигаям, отасигаям гул беришга тайёр. Миршакарнинг бу лирик чекиниши панд-насиҳатли, йиғи-сиғили, эзилган мусиқали эмас, юмор ва ҳазил билан гул берди-қўйди. Кейин Миршакар концерт нима учун “Чемпион” деб номланишини урғулади.

Масалан, у чемпион дада, чемпион эр, чемпион ўғил, чемпион стендапер бўлмоқчи ва шунга ҳаракат қиляпти: унинг бу йўлдаги омадсизликлари-ю қувончлари, кулгили вазиятлари сизни тўхтовсиз кулдиради. Чунки, бу воқеалар фақат Миршакарнинг уйида, ишида, ёки туғилиб ўсган Бухоросида бўлмайди, у худди сизнинг уйингизда яшаяпти-ю яширин камера қўйиб, ёзиб олган: сизнинг турмуш ўртоғингиз билан суҳбатларингизни, болангиз билан муносабатларингизни бира бир фош қилади-қўяди. Сиз аслида оддий кузатувлар бўлган бу гап-сўзларга қотиб куласиз ва ёмон алам қилади. Нега бизлар бунчалик ҳар хил ва аслида бир хилмиз деб? Ўзи уйда ким бошлиқ, ўзгараётган замонда боласининг ўзидан кўра яхшироқ фикрлаши, Миршакар қарорларни ўзи қабул қиладими ёки атрофдагилар уни бошқарадими, отасининг “ҳай, қилиб кўр” номли энг кучли мотивацияси, “ҳақиқий эркинлик бу - хато қилишга берилган имконият” иқтибосли миниҳикоялари мана 5 кундан бери эсимда турибди.

Бир қараганда маиший, икир-чикирлар устидан кулаётганга ўхшайсиз. Ҳа, сезасиз, Миршакарнинг репертуарида бу сафар сиёсий ҳазиллар деярли йўқ, у ҳаммамиз яшаётган ҳаётнинг майда-чуйдалари орқали контекст бераётганга ўхшайди. Ўзи ҳаётнинг турган битгани майда қарорлар ва майда масалаларни ҳал этишга исроф бўлади, у шу жойда туриб кулмоқчи ва кулдирмоқчи.
Ўтган сафарги концертда Миршакар менга жамоатчилик фаоли сифатида кўринган бўлса, бу сафар у психоаналитик комик сифатида кўринди. Масалан, ҳаммамиз тармоқларда охиригача томоша қиладиган “яғири чиқиб кетган гиламнинг тоза бўлиш жараёни” ҳақидаги рилсни эслатди у. Смартфони бор одам борки, шунақа видеони кўргандир) Нега кўрамиз ўзи? Миршакар ҳам, биз ҳам буни билмаймиз)

Менга яна Миршакарнинг “закладка” воқеаси жуда маъқул бўлди. У бир парча этни кўмиш учун қилган ишлари ва шу сабаб тунги рейдда бошидан кечирганларини ҳикоя қилиб беради ва бу ҳикояни номини айтмай туриб, жамиятнинг энг катта муаммоларидан бири - наркотиклар закладкасига муқояса қилади.

Бундай топилмалар жуда кўп. У “чемпион ота (ўғил, эр) бўлмоқчийдим, бўлмади” деб бошлаб, ҳар бир бўлимни алоҳида ҳазиллар билан боғлаб чиққан.

Концертнинг кульминациясида стендапернинг чемпион бўлиш орзуси ҳақидаги мулоҳазалари яна бошланади. У яна ўша Ҳумо аренада концерт бериш орзусини гапиради. Лекин кутилмаганда унинг орзуси орзу эмаслиги маълум бўлади. Чунки, унинг орзусининг нархи бор: светга, овозга, арендага тўлай олса, марҳамат!