Jahon Kitoblar Olami

​​#bookreview

Anna Dostoyevskaya - Xotiralar

"Hech kim, hatto eng yaqin doʻstimiz ham bizni tuzata olmaydi, lekin hayotda butunlay boshqacha tuzilish va feʼl-atvorga ega, hammaga boshqacha qarashdagi, har doim oʻz-oʻzidek qoladigan va bizga zarracha taqlid qilmaydigan odamni uchratish katta baxtdir"

Kuzning ilk kunidan qoʻlimga "Xotiralar" ni oldim va chuqur hissiyotlar ichida kitobni oʻqiy boshladim. Toʻgʻrisi, mutolaa davomida men sevimli yozuvchimni yanada toʻliq kashf qildim, uning ayoli tufayli ularning xonadonida mehmon kabi yashadim.

Asar memuar asar hisoblanadi, unda Annaning tugʻilishidan Dostoyevskiyning oʻlimidan soʻng yuz bergan voqealar Anna tomonidan sodda tilda yozilgan.

Dostoyevskiy daho yozuvchi edi, ammo u hayotda juda ham qoqilgan, ishonuvchan, baxtsiz kimsa edi. U qarzlarini toʻlash uchun tezroq yozishga majbur boʻlar, lekin tushkunlik tufayli belgilangan vaqtgacha asarlarini yakunlashga qiynalardi. Anna uning hayotiga moʻjiza kabi kirib borgandi, u stenografiya usulida uning asarlarini koʻchirib berishi tufayli Dostoyevskiy asarlarini oʻz vaqtida yozishga erishadi. Faqat bugina yordam emas, Anna Dostoyevskiyning hayotiga nur olib kirgandi, unga butun hayotini baxshida etgani holda uni "qutqaradi".

Anna Dostoyevskiy bilan ishdan tashqari juda koʻp suhbatlar ham qurardi, Dostoyevskiy unga oʻz xotiralari haqida gapirib berardi. Dostoyevskiy barcha xotiralari juda ham ogʻir ruhda edi, bir marta Anna undan buning sababini soʻraydi :

" - Nega faqat baxtsizliklaringiz haqida soʻzlaysiz? Baxtiyor onlaringizni ham gapirib bering.
- Baxtiyor? Ha, baxt menda hali boʻlmagan, bu haqida orzu qilaman. Men baxtimni kutaman.."

Ha, Dostoyevskiy oʻz orzusiga erishadi, Anna unga u "kutgan" baxtni beradi.

Anna muammolarsiz, kam sonli, janjallardan holi sokin oilada voyaga yetgan edi, ammo u Dostoyevskiy bilan oila qurgach, oʻz oilasidan butunlay farqli muhitga tushib qoladi. Qarindoshlarining koʻpchiligi uni qabul qilmaydi, tahqirlashadi. U juda yosh, 20 yosh, boʻlishiga qaramasdan bularning bariga sabot bilan chidaydi. Chunki uning sevgisi"..faqat qalban, ruhan yaqinlikdan iborat edi. U shunday isteʼdodli, yuksak maʼnaviyatli insonga ehtirom tufayli tugʻilgandi. Koʻp azob chekkan, hech qachon quvonch va baxt koʻrmagan va yaqinlari tomonidan shunchaki tashlab ketilgan, faqat sevgi va gʻamxoʻrlik bilan javob berishga arziydigan, butun umri davomida boshqalarga yaxshilik qilgan insonga nisbatan muhabbat " edi. Mana shunday kuchli muhabbat tufayli u doim Dostoyevskiyning yonida boʻldi :
"Unga umr yoʻldosh va mehnatiga sherik boʻlish, hayotini yengillashtirish, baxtiyor qilish orzusi tasavvurimni egallab olgan va Fyodor Mixaylovich mening xudoyimga aylangandiki, uning oldida tiz choʻkishga tayyor edim"

Ular juda koʻplab hayotiy sinovlarga qaramay baxtli yashashga intildilar. Ular Anna taʼkidlaganidek, "butunlay boshqa tabiat, boshqa muhit, boshqa qarashlar odamlari" edi, lekin "har doim oʻzlaridek qolish" lari, bir-birilariga taqlid qilmasliklari va qalblari aralashib ketmaganliklari tufayli 14 yillik turmushlarida baxtli-saodatli yashadilar.

Asar tarjimasini ham alohida taʼkidlash joizki, u judayam maromida tarjima qilingan, bu uchun Nodirabegim Ibrohimovaga minnatdorchilik bildiramiz.

@elizabets_library