Ar-Riyod muzokaralari Rossiya va AQSh o‘rtasidagi dialogni qayta tiklash jarayoniga start berdi. Yaqin vaqt ichida ikki tomonlama munosabatlar va global xavfsizlik masalalarini hal qilish bo‘yicha bir qator maxsus muzokara guruhlari shakllantiriladi:
1. Strategik xavfsizlik va qurollarni nazorat qilish bo‘yicha guruh
Qurollarni nazorat qilish — bu Moskva va Vashington o‘rtasidagi dialog hatto inqiroz sharoitida ham davom etayotgan mavzulardan biri. Strategik hujum qurollarni qisqartirish bo'yicha shartnomasi (SNV-3) 2026 yilda tugaydi va AQSh uni uzaytirishga qiziqish bildirmoqda. Biroq, shu bilan birga, Vashington Rossiyaning gipertovushli qurollari va taktik yadro kuchlariga qo‘shimcha cheklovlar joriy qilishga harakat qiladi. Rossiya esa o‘z navbatida NATO kengaytmasligi va Yevropada yangi raketa tizimlarini joylashtirish bo‘yicha cheklovlar joriy etilishiga erishishni maqsad qilgan.
2. Global xavfsizlik arxitekturasini qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha guruh
Bu guruhda global xavfsizlik tizimi, ta’sir doiralarining chegaralanishi kabi masalalar muhokama qilinadi. Shuningdek, sun’iy intellekt, kiberxavfsizlik va avtonom jangovar tizimlarni rivojlantirish bo‘yicha nazorat mexanizmlari ham kun tartibiga kiritiladi. Bu sohada qarama-qarshiliklar ayniqsa keskin bo‘lishi kutilmoqda, chunki muzokaralarga Xitoy kabi boshqa yirik davlatlarni ham jalb qilish zarur bo‘ladi.
3. Ikki tomonlama diplomatik hamkorlik bo‘yicha guruh
Har ikki tomon elchixonalar faoliyatini to‘liq tiklashdan manfaatdor. Muzokaralar doirasida diplomatik missiyalar faoliyatiga qo‘yilgan o‘zaro cheklovlarni bekor qilish, shuningdek, aloqa kanallarini kengaytirish va iqtisodiy aloqalarni qisman qayta tiklash muhokama qilinadi.
4. Energetika va sanksiyalar bo‘yicha guruh
Rossiya AQSh sanksiyalarining bekor qilinishidan manfaatdor va bu borada amerikaliklarga ayrim qo‘shma iqtisodiy loyihalar taklif etiladi. Biroq, AQSh har qanday yengilliklarni Rossiyaning boshqa yo‘nalishlardagi majburiyatlari bilan bog‘lashga harakat qiladi, xususan, Rossiya-Xitoy hamkorligi bo‘yicha talablar qo‘yishi mumkin. Shu sababli, bu masalada kelishuvga erishish oson bo‘lmaydi. Bundan tashqari, Tramp Respublikachilar ichidagi “qirg‘iylar” tomonidan haddan tashqari yumshoqlikda ayblanishdan cho‘chishi mumkin.
5. Ukraina mojarosini tartibga solish bo‘yicha guruh
Bu guruh doirasida Ukraina bo‘yicha tinchlik kelishuvining parametrlarini muvofiqlashtirish rejalashtirilgan. Hozircha bir qator masalalar bo‘yicha dastlabki kelishuvlar mavjud. Masalan, Ukraina betaraf davlat bo‘ladi, Yevropa Ittifoqi muzokaralarda ta’sir qiluvchi tomon bo‘lmaydi, Ukrainada saylovlar o‘tkazilib, undan keyin BMT tomonidan tasdiqlanadigan to‘liq tinchlik kelishuvi imzolanadi. Ukraina hududida NATO harbiylari joylashtirilmaydi. Rossiya esa front chizig‘ida nazorat ostida turgan hududlarni o‘zida qoldirish va Ukrainadagi rus tilida so‘zlashuvchilarga huquqiy kafolatlar berilishini talab qiladi. Hozircha Vashington Ukrainada yangi saylovlar o’tkazilishini talab qilmoqda. Biroq, ruslar bu talab uchun nima taqdim etishgani noma’lum.
6. Xalqaro masalalar bo‘yicha guruh (Yaqin Sharq, Arktika)
Yaqin Sharqdagi vaziyat yirik o‘yinchilarning o‘zaro muvofiqlashtirilgan harakatlarini talab qiladi. Isroil-Falastin sulhini buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik, Suriya bo‘yicha yechim qabul qilish va boshqa mintaqaviy muammolarni hal qilish kun tartibida turibdi. Rossiya Turkiya, Eron va Fors ko‘rfazi davlatlari bilan faol hamkorlikni davom ettirmoqda, bu esa uni mintaqaviy kelishuvlarda muhim ishtirokchiga aylantiradi.
Bundan tashqari, Arktikada hamkorlik masalalari ham muhokama qilinadi, chunki bu hududda Rossiya strategik ustunlikni saqlab qolmoqda.
G’arbiy alyans
1. Strategik xavfsizlik va qurollarni nazorat qilish bo‘yicha guruh
Qurollarni nazorat qilish — bu Moskva va Vashington o‘rtasidagi dialog hatto inqiroz sharoitida ham davom etayotgan mavzulardan biri. Strategik hujum qurollarni qisqartirish bo'yicha shartnomasi (SNV-3) 2026 yilda tugaydi va AQSh uni uzaytirishga qiziqish bildirmoqda. Biroq, shu bilan birga, Vashington Rossiyaning gipertovushli qurollari va taktik yadro kuchlariga qo‘shimcha cheklovlar joriy qilishga harakat qiladi. Rossiya esa o‘z navbatida NATO kengaytmasligi va Yevropada yangi raketa tizimlarini joylashtirish bo‘yicha cheklovlar joriy etilishiga erishishni maqsad qilgan.
2. Global xavfsizlik arxitekturasini qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha guruh
Bu guruhda global xavfsizlik tizimi, ta’sir doiralarining chegaralanishi kabi masalalar muhokama qilinadi. Shuningdek, sun’iy intellekt, kiberxavfsizlik va avtonom jangovar tizimlarni rivojlantirish bo‘yicha nazorat mexanizmlari ham kun tartibiga kiritiladi. Bu sohada qarama-qarshiliklar ayniqsa keskin bo‘lishi kutilmoqda, chunki muzokaralarga Xitoy kabi boshqa yirik davlatlarni ham jalb qilish zarur bo‘ladi.
3. Ikki tomonlama diplomatik hamkorlik bo‘yicha guruh
Har ikki tomon elchixonalar faoliyatini to‘liq tiklashdan manfaatdor. Muzokaralar doirasida diplomatik missiyalar faoliyatiga qo‘yilgan o‘zaro cheklovlarni bekor qilish, shuningdek, aloqa kanallarini kengaytirish va iqtisodiy aloqalarni qisman qayta tiklash muhokama qilinadi.
4. Energetika va sanksiyalar bo‘yicha guruh
Rossiya AQSh sanksiyalarining bekor qilinishidan manfaatdor va bu borada amerikaliklarga ayrim qo‘shma iqtisodiy loyihalar taklif etiladi. Biroq, AQSh har qanday yengilliklarni Rossiyaning boshqa yo‘nalishlardagi majburiyatlari bilan bog‘lashga harakat qiladi, xususan, Rossiya-Xitoy hamkorligi bo‘yicha talablar qo‘yishi mumkin. Shu sababli, bu masalada kelishuvga erishish oson bo‘lmaydi. Bundan tashqari, Tramp Respublikachilar ichidagi “qirg‘iylar” tomonidan haddan tashqari yumshoqlikda ayblanishdan cho‘chishi mumkin.
5. Ukraina mojarosini tartibga solish bo‘yicha guruh
Bu guruh doirasida Ukraina bo‘yicha tinchlik kelishuvining parametrlarini muvofiqlashtirish rejalashtirilgan. Hozircha bir qator masalalar bo‘yicha dastlabki kelishuvlar mavjud. Masalan, Ukraina betaraf davlat bo‘ladi, Yevropa Ittifoqi muzokaralarda ta’sir qiluvchi tomon bo‘lmaydi, Ukrainada saylovlar o‘tkazilib, undan keyin BMT tomonidan tasdiqlanadigan to‘liq tinchlik kelishuvi imzolanadi. Ukraina hududida NATO harbiylari joylashtirilmaydi. Rossiya esa front chizig‘ida nazorat ostida turgan hududlarni o‘zida qoldirish va Ukrainadagi rus tilida so‘zlashuvchilarga huquqiy kafolatlar berilishini talab qiladi. Hozircha Vashington Ukrainada yangi saylovlar o’tkazilishini talab qilmoqda. Biroq, ruslar bu talab uchun nima taqdim etishgani noma’lum.
6. Xalqaro masalalar bo‘yicha guruh (Yaqin Sharq, Arktika)
Yaqin Sharqdagi vaziyat yirik o‘yinchilarning o‘zaro muvofiqlashtirilgan harakatlarini talab qiladi. Isroil-Falastin sulhini buzilishiga yo‘l qo‘ymaslik, Suriya bo‘yicha yechim qabul qilish va boshqa mintaqaviy muammolarni hal qilish kun tartibida turibdi. Rossiya Turkiya, Eron va Fors ko‘rfazi davlatlari bilan faol hamkorlikni davom ettirmoqda, bu esa uni mintaqaviy kelishuvlarda muhim ishtirokchiga aylantiradi.
Bundan tashqari, Arktikada hamkorlik masalalari ham muhokama qilinadi, chunki bu hududda Rossiya strategik ustunlikni saqlab qolmoqda.
G’arbiy alyans