Мактаб буюмларига вандал муносабат профилактикаси
Тарихдан маълумки, 455 йилда Римни вайрон этиб, кўплаб моддий бойликларни талон-торож қилган герман қабилаларидан бирининг номи “вандаллар” бўлган.
Ўшадан буён моддий-маънавий маданият намуналарига зиён етказиш, уларни барбод этиш вандализм, деб атала бошлаган.
Мактаб жиҳозларига нисбатан вандализм муаммосининг ўта муҳим жиҳати шуки, вандал фаоллиги билан ажралиб турувчи 50 % дан ортиқ ўқувчилар кейинчалик деликвент (жиноий) хулқ-атворни намоён этадилар.
Тадқиқотлар натижаларига асосланиб ўқитувчи учун вандализмга мойил ўқувчининг психологик портретини чизиб бериш мумкин:
Бу ўқувчи одатда умумий интеллект даражаси бўйича бошқа ўқувчилардан қолишмайди, аммо ўзлаштириш кўрсаткичлари қуйи даражада, гуруҳдаги ижтимоий мавқеи паст бўлади, носоғлом оилавий муҳитда вояга етади, ижтимоий муносабатларга кириш уқуви етишмайди.
Қолаверса, бундай ўқувчиларга асаб тизими барқарорлигининг пастлиги, жисмоний ва психологик чарчоқ ҳолатида адекват (вазиятга мувофиқ) ҳаракат қилишга қодир эмаслик, кучли салбий эмоцияларни ҳис этишга мойиллик, шахсий психологик макон чегараларини яхши англамаслик хос бўлади.
Умумий равишда, ёшларнинг вандал ҳаракатлари асосида ёки шахсий омил (ниманидир қўлга киритиш, шахсий мақсадларга эришиш, билишга бўлган қизиқишни қондириш, ўзининг имкониятларини намоён этиш, ҳукмронликни қўлга киритишга ҳаракат қилиш), ёки муҳит омили (муайян гуруҳга мансублик, ўзи учун қулай шароит яратишга интилиш, зерикиш ҳиссидан қутилишга уриниш) билан боғлиқ сабабларни қайд этиш мумкин.
Mутахассислар ўқувчилар ўртасида вандализм профилактикаси бўйича қуйидаги йўналишларда иш олиб бориш кераклигини тавсия этадилар:
1) ўқувчиларда инсон меҳнати билан яратилган нарса-буюмларга ҳурматни шакллантириш;
2) ўқувчиларнинг бўш вақтини унумли ташкил этиш;
3) оила ва синф муҳитида низоли вазиятларни бартараф этиш;
4) ичкиликбозлик ва гиёҳвандлик профилактикасини амалга ошириш;
5) мактаб буюмларини асрашнинг аҳамияти юзасидан тарғибот-ташвиқот олиб бориш;
6) кўпинча зиён етказиладиган мактаб буюмларига ўқувчилар етиши, уларга зиён келтиришига тўсқинлик қиладиган ҳимоя воситаларини ўрнатиш, буюмларни мустаҳкамлаш;
7) мактаб буюмлари вандализми профилактикасига ота-оналари ва ўқувчиларнинг ўзини-ўзи бошқариш органларини жалб этиш
Синф ва мактаб жиҳозлари, бино-иншоотлар, асбоб-ускуналарга атайин зиён етказувчи ўқувчини умуман учратмаган ўқитувчи ўта ноёб шахс бўлиб, ёки бир кун ҳам педагогик фаолият билан шуғулланмаган, ёки бутун фаолияти давомида фақат фариштасифат болалар билан ишлаган инсондир.
Умид қиламиз, бу кам сонли бахтли ҳамкасблардан ташқари бошқа барчага мазкур пост манфаатли бўлади.
Устоз кундалиги жамоаси (психол. ф. д. П.С. Эргашев илмий таҳрири остида)
@Ustoz_kundaligi
Тарихдан маълумки, 455 йилда Римни вайрон этиб, кўплаб моддий бойликларни талон-торож қилган герман қабилаларидан бирининг номи “вандаллар” бўлган.
Ўшадан буён моддий-маънавий маданият намуналарига зиён етказиш, уларни барбод этиш вандализм, деб атала бошлаган.
Мактаб жиҳозларига нисбатан вандализм муаммосининг ўта муҳим жиҳати шуки, вандал фаоллиги билан ажралиб турувчи 50 % дан ортиқ ўқувчилар кейинчалик деликвент (жиноий) хулқ-атворни намоён этадилар.
Тадқиқотлар натижаларига асосланиб ўқитувчи учун вандализмга мойил ўқувчининг психологик портретини чизиб бериш мумкин:
Бу ўқувчи одатда умумий интеллект даражаси бўйича бошқа ўқувчилардан қолишмайди, аммо ўзлаштириш кўрсаткичлари қуйи даражада, гуруҳдаги ижтимоий мавқеи паст бўлади, носоғлом оилавий муҳитда вояга етади, ижтимоий муносабатларга кириш уқуви етишмайди.
Қолаверса, бундай ўқувчиларга асаб тизими барқарорлигининг пастлиги, жисмоний ва психологик чарчоқ ҳолатида адекват (вазиятга мувофиқ) ҳаракат қилишга қодир эмаслик, кучли салбий эмоцияларни ҳис этишга мойиллик, шахсий психологик макон чегараларини яхши англамаслик хос бўлади.
Умумий равишда, ёшларнинг вандал ҳаракатлари асосида ёки шахсий омил (ниманидир қўлга киритиш, шахсий мақсадларга эришиш, билишга бўлган қизиқишни қондириш, ўзининг имкониятларини намоён этиш, ҳукмронликни қўлга киритишга ҳаракат қилиш), ёки муҳит омили (муайян гуруҳга мансублик, ўзи учун қулай шароит яратишга интилиш, зерикиш ҳиссидан қутилишга уриниш) билан боғлиқ сабабларни қайд этиш мумкин.
Mутахассислар ўқувчилар ўртасида вандализм профилактикаси бўйича қуйидаги йўналишларда иш олиб бориш кераклигини тавсия этадилар:
1) ўқувчиларда инсон меҳнати билан яратилган нарса-буюмларга ҳурматни шакллантириш;
2) ўқувчиларнинг бўш вақтини унумли ташкил этиш;
3) оила ва синф муҳитида низоли вазиятларни бартараф этиш;
4) ичкиликбозлик ва гиёҳвандлик профилактикасини амалга ошириш;
5) мактаб буюмларини асрашнинг аҳамияти юзасидан тарғибот-ташвиқот олиб бориш;
6) кўпинча зиён етказиладиган мактаб буюмларига ўқувчилар етиши, уларга зиён келтиришига тўсқинлик қиладиган ҳимоя воситаларини ўрнатиш, буюмларни мустаҳкамлаш;
7) мактаб буюмлари вандализми профилактикасига ота-оналари ва ўқувчиларнинг ўзини-ўзи бошқариш органларини жалб этиш
Синф ва мактаб жиҳозлари, бино-иншоотлар, асбоб-ускуналарга атайин зиён етказувчи ўқувчини умуман учратмаган ўқитувчи ўта ноёб шахс бўлиб, ёки бир кун ҳам педагогик фаолият билан шуғулланмаган, ёки бутун фаолияти давомида фақат фариштасифат болалар билан ишлаган инсондир.
Умид қиламиз, бу кам сонли бахтли ҳамкасблардан ташқари бошқа барчага мазкур пост манфаатли бўлади.
Устоз кундалиги жамоаси (психол. ф. д. П.С. Эргашев илмий таҳрири остида)
@Ustoz_kundaligi