Telegram channel "Ustoz Kundaligi" — @ustoz_kundaligi

Ustoz Kundaligi

1 Jan, 10:27

Вулқон талантни судраб чиқади!

Вулқон ернинг 150-250 км чуқурлигида ҳосил бўлади.

Келиб чиқиш сабаби — кучли иссиқлик ва босим.

Вулқон отилишини кўплаб одамлар ёмон табиий ҳодиса сифатида тушунади.

Аммо, вулқон отилганида:

Миллиард йиллардан бери ер остида ётган кимберлит ва лампроит жинсларини ер юзига судраб чиқади.

Геологлар бу икки тоғ жинсига — қаттиқ қизиқади. Чунки улардан олмос олинади!

Олмос олиш жараёни осон эмас: дастлаб геологлар кимберлит ва лампроитни излаб топишади. Ишчилар қазиб олишади.

Мутахассислар эса тошларга ишлов бериб, олмосга айлантирадилар.

Ноёб олмос бўлиш етарли эмас. Уни сота олиш ҳам керак. Энди 50-70% муваффақият маркетингга боғлиқ:

2017 йили 284 та Феррари нархига сотилган олмосни мисол қилишимиз мумкин.

Хуллас:

Босим + портлаш + вулқон + мутахассислар меҳнати + маркетинг = қимматбаҳо олмос.

Инсоннинг таланти ҳам шундай кашф этилади. Олмосга ўхшаймиз:

Талант дастлаб ичимизда ётади. Қийин даврлар, кучли босим, руҳий вулқонлар уни сиртимизга олиб чиқади.

«Геолог» — устозлар уни топади ва бизга билдиради.

Талантимиз устида ишлаймиз, янада ривожлантирамиз. Мутахассислардан ёрдам оламиз.

Шунда қадрли, қимматбаҳо кадрга айланамиз.

Бу тарозининг бир палласида.

Иккинчисида эса: ўзингизни сота олиш. Талантингизни кўрсата олиш!

Фикримча, биздан талантлар чиқмаётгани сабаби шу:

1. Меҳнат етишмаяпти.
2. Меҳнат бор - қийинчилик йўқ.
3. Меҳнат + қийинчиликлар бор - устоз йўқ.
4. Меҳнат + қийинчилик + устоз бор - ўзини кўрсата олмайди.

Қиссадан ҳисса:

Босим бўляптими? Руҳан азобланяпсизми? Меҳнат чарчатдими? Қийналяпсизми? Устозлар кўп вазифа юклаяптими?

Сиқилманг. Сиз қимматбаҳо олмосга айланяпсиз!

@Ustoz_kundaligi

2.9k 2 87 9 137

Ustoz Kundaligi

31 Dec 2024, 19:17

Қовун қовундан ранг олади!

Олимпиада ўйинларида хитойлик гимнастикачи Чжоу Яцинь шоҳсуппада кумуш медални қабул қилар экан, бошқа совриндорлар нега медални тишлаб туришганига дастлаб тушунмайди.

Кейин эса ҳайрон боқиб, кўп ўтмай қандайдир болаларча нуноқлик билан ўз медалини тишлаб суратга туша бошлади. (Видеоси изоҳда)

Биров қизнинг соддалиги устидан мийғида кулиб қўйган бўлса, бировга бу ҳаракат эриш туюлди. Яна бир учинчи гуруҳ борки – бизни бу ҳаракат ўйга ундади.

Психология илмидаги бир қатор мумтоз назариялардан биламизки, одам қайсидир хатти-ҳаракатни ўрганиб, ўзлаштириб олган бўлса, ушбу икки усулдан бири унга ёрдам берган бўлиб чиқади:

1. Викар ўрганиш – бирор хатти-ҳаракат кимдир томонидан амалга оширилиб, якунда одам учун қандай самара ва оқибат келтирганини бевосита кўриб, кузатиб туриб ўрганиш.

2. Оперант ўрганиш – бирор хатти-ҳаракатни синов тариқасида мустақил амалга ошириб кўриб, хато бўлса, бошқача йўл тутиб кўриш, самарали бўлса, шу ёндашувни сақлаб қолиш орқали ўрганиш.

Юқорида эсланган “соддадил” спортчи қиз мисолида биз ёрқин равишда викар ўрганиш, яъни кўриб, кузатиб, тақлид, эргашиш ортидан ўрганиш намунасини кўрамиз:

Инсон боласи фақат кичкинтой даврида эмас, катта бўлганда ҳам бу усулда ўрганишни давом эттириши ва айрим ўринларда бундай ўзлаштириш, мутлақо англанмаган ҳолда рўй бериши, яъни ўзбекча айтганда “қовун қовундан рангни” ортиқча ўйланмай, автоматик кўчириб олиши мумкин экан.

Бундай мисолларда бола тарбияси учун масъул ота-она ва устозларга кучли эслатма бор. Бу борада фикримиз индаллоси австриялик иқтисодчи олим Карл Менингернинг бир ҳикматида аниқ ифодаланган:

“Ўқитувчининг кимлиги, нимани ўқитаётганидан кўра муҳимроқдир”.

P.S. Фарзандларим ораси 2,5 ёш. Қизимни акасига “ака” деб мурожаат қилишга ҳеч ўргата олмаяпмиз. Яхшилаб ўзимизни тафтиш қилиб қарасам, қизимга “Мана буни ... (исм) га бериб юбор”, “... (Исм) ни менга чақириб бер”, деб ҳечам “Мана буни аканг (исм) га бериб юбор”, “Аканг (Исм) ни менга чақириб бер”, демас эканмиз...

Устоз кундалиги жамоаси (психол. ф. д. П.С. Эргашев илмий таҳрири остида)

@Ustoz_kundaligi

2.6k 0 22 2 101

Ustoz Kundaligi

30 Dec 2024, 18:08

Кичкина шаҳзода

"Кичкина Шаҳзода" асарини абитуриентлик вақтимда тестга тайёрланиш учун ўқигандим.

Бугун маза қилиб қайта ўқиб чиқдим. Фалсафий қисмини энди тушундим.

Асарнинг мен учун энг «ширали» бўлган иқтибосларини улашигим келди:

1. — Биласанми, саҳро нима учун яхши? — деди у. — Чунки унинг бағрида, кўз илғамас аллақаерларда булоқлар яширинган бўлади…

— Ҳаа, — дедим оҳиста. — Юлдузми, уйми, саҳроми, нимаики бўлмасин, ундаги энг гўзал нарса, кўзга кўринмайдиган нарсадир… Энг асосий нарсани кўз илғамайди, у сийратда, ботинда пинҳон…

2. Одамлар бир ҳақиқатни унутди, – деди Тулки, – аммо ҳеч қачон ёдингдан чиқарма: кимники қўлга ўргатган бўлсанг, унинг тақдирига ҳамиша жавобгарсан.

3. Аввалига барча катталар бола эди, кўпчилиги буни эслай олмайди;

4. Сен танада эмас, ҳаракатларингда яшайсан. Сен – бу сенинг ҳаракатларинг. Бошқа сен йўқ;

5. Катталар ҳеч қачон бирор нарсани ўзларича тушуна олмайдилар. Уларга ҳадеб ҳижжалаб тушунтириб беравериш эса охир-оқибат болаларнинг ҳам жонига тегиб кетади.

6. Мабодо катталарга: “Мен қизғиш ғиштли бир чиройли уйни кўрдим, деразасида ёронгул очилиб турибди, томида каптари бор”, — деб айтсангиз, улар бу иморатни сира ҳам кўз ўнгларига келтира олмайдилар. Уларга: “Мен юз минг франкли уйни кўрдим”, — деб айтиш лозим — шунда улар: “Ана гўзаллигу мана гўзаллик!”, дея хитоб қиладилар…

7. Дўстим қўзичоғи билан бирга мени тарк этганидан буён орадан олти йил ўтди. Уни унутиб юбормаслик учун ҳам у ҳақда сўйламоқчиман. Чунки дунёда дўстларни унутиб юборишдан ҳам қайғулироқ нарса йўқ. Ахир дўст бўлиш ҳар кимга ҳам насиб этавермайдида. Қолаверса, мен ёруғ оламда рақамдан бошқа нарсага қизиқмайдиган катталарга ўхшаб қолишни сира-сира истамайман.

8. — Бир сафар мен бир кунда қирқ уч марта қуёш ботишини томоша қилганман!

Орадан сал ўтгач, хиёл андуҳ билан яна шундай дединг:

— Биласанми… баъзан юрагинг нимадандир ғуссага тўлиб кетганда, ботаётган қуёшга бирпас термулиб ўтирсанг борми…

— Демак, ғурубни қирқ уч марта томоша қилган кунинг жудаям хафа бўлган экансанда?

Аммо Кичкина шаҳзода бунга жавобан индамади.

9. — Одамлар қаёқда, одамлар? — деб тағин сўради Кичкина шаҳзода. — Саҳрода ҳарқалай ўзингни ёлғиз сезаркансан киши.

— Одамлар орасида ҳам ёлғиз сезаверасан, — деб қўйди илон.

10. — Мен дўст излаб юрибман. Хўш, “қўлга ўргатиш” дегани нима?
— Бу аллақачонлар унут бўлиб кетган тушунча, — деб тушунтирди Тулки. — Бу дегани — ришталарни боғламоқ демакдир.
— Ришта боғламоқ?
— Худди шундай, — деди Тулки. — Ҳозир сен мен учун дунёдаги ўзингга ўхшаган юз минг боланинг бирисан, холос. Ҳозирча сен менга керак эмассан. Мен ҳам сенга ҳозир дунёдаги юз минглаб тулкининг бириман, холос. Аммо бордию сен мени қўлга ўргатсанг, иккимиз бир-биримизга керак бўлиб қоламиз. Сен мен учун дунёдаги ягона одамга айланасан. Мен ҳам сенинг учун дунёдаги ягонага айланаман…

11. — Яхшиси, ҳар куни бир пайтда кела қолгин, — деб илтимос қилди Тулки. — Масалан, агар соат тўртда келадиган бўлсанг, мен соат учдан ўзимни бахтиёр ҳис қила бошлайман. Муддат яқинлашган сари бу қувонч орта боради. Соат тўртда эса юрагим ҳаяжонга тўлиб, шодумонлик билан тепа бошлайди. Ана шундагина мен бахт-саодатнинг қадрини сезаман. бордию, сен ҳар куни ҳар хил вақтда келадиган бўлсанг, мени бу бахтиёрлик туйғусидан маҳрум қиласан…

12. — Сенинг сайёрангда, — деди Кичкина шаҳзода, — одамлар бир чаманзорда беш мингта гул ўстирар экану, излаганини тополмас экан…
— Тополмайди, — деб маъқулладим мен.
— Ҳолбуки, улар излаган нарсани бир дона гулдан, бир қултум сувдан ҳам топиш мумкин.
— Тўғри айтасан, — деб тасдиқладим яна.
Кичкина шаҳзода тағин ўйга чўмди:
— Афсуски, кўзлар басир, кўнгил кўзи билан излаш лозим.

@Ustoz_kundaligi

3.2k 0 54 19 117

Ustoz Kundaligi

30 Dec 2024, 10:26

Жамоа кучи

Ҳар бир мавжудотга тирик қолиши учун ўзига хос куч берилган:

Тошбақага — зирҳ;
Катта илонга — бўғиш қобилияти;
Кичик илонга — заҳар;
Арига — чақиш;
Чумолига — кичик ҳажм;
Пашшага — тезлик;
Тулкига — айёрлик.
Мисоллар кўп.

"Инсонга эса ақл берилган" демоқчисиз-а, Моҳир?
Буни ёш бола ҳам билади!

Ҳа, тўғри топдингиз. Лекин мен иккинчи неъмат ҳақида гапирмоқчиман:

Жамоага бирлашиш — ижтимоийлашув.

Инсон қанчалик ақлли мавжудот бўлмасин, қуруқ ақлнинг ўзи билан ютолмайди.

Қадимда одамларнинг ҳайвонлар устидан ғалаба қозонишининг асосий сабаби фақат ақл эмас, балки ўша ақлини бирлаштирган жамоа эди.

Табиатда куч омон қолишнинг асосий мезони бўлса, инсон учун бу — бирлик ва ҳамкорлик.

Ақлига ортиқча ишониб, ажралганларни — айиқ, бўлинганларни — бўри ейди.

Ҳайвонлар устидан бирлашган ақл билан ғалаба қозонганимиздек, ҳозирги душманимиз — нафс ва шайтон устидан ҳам фақат бирлашиш орқали ғалаба қозонамиз.

Шайтон эса буни яхши билади. Шу сабабдан у одамлар орасига фитна солади. Оилаларни бузган шайтонваччаларнинг мақталиши ҳам бежиз эмас. Бу — бирлигимизни йўқ қилишга қаратилган ҳаракат.

Бу қоида ўқувчиларда ҳам амал қилади.

Нега айрим аълочи ўқувчилар бой бўлолмайди, баъзи «иккичи» ўқувчилар эса муваффақиятга эришади?

Асосий сабаб шуки, аълочи ўз ақлига ҳаддан ташқари ишонади ва ҳаммасини ўзи бажаришга интилади. Кибри ҳамкорликдан тўсади. Бир масала устида ойлаб ўтиради. Ривожланиши секинлашади.

«Иккичи» эса ўз имкониятлари чекланганини тан олиб, бошқалар билан ҳамкорлик қилади. У ишни ўз эгаларига топширади. Муаммоларини тез ҳал этади. Олдинга илдамлайди.

Хулоса шуки, инсонга берилган энг катта неъмат фақат ақл эмас, балки жамоа кучидир.

Шундай экан:

Ўзингизга ортиқча ишонманг. Ажралманг. Бирлашинг!

Ёлғиз одам тез югуради, жамоа эса узоққа боради!

@Ustoz_kundaligi

3.7k 1 69 6 101

Ustoz Kundaligi

29 Dec 2024, 13:57

"Ҳали ҳаммаси олдинда!" эмас

Спорт бошлаш учун қулай вақт излаяпсанми?

— У вақт ҳеч қачон келмайди.

Китоб ўқиш учун бўш вақт бўлишини кутяпсанми?

— У вақт ҳеч қачон бўлмайди.

Ибодат қилиш учун мос шароит излаяпсанми?

— У шароит ҳеч қачон бўлмайди.

Ишларинг битганида, яқинларингга вақт ажратмоқчимисан?

— Ишларинг ҳеч қачон тугамайди.

Лойиҳа бошлаш учун идеал шароит кутяпсанми?

— Бу шароит ҳеч қачон бўлмайди.

Тил ўрганиш учун мукаммал пайт қидиряпсанми?

— Бу пайт ҳеч қачон бўлмайди.

Хуллас

Яхши кунлар олдинда!

Яхши кунлар йўқ!
Идеал вақт йўқ!
Қулай пайт йўқ!

Сенинг бугун кунинг.
Кунинг бугун сенинг.
Бугун сенинг кунинг!

@Ustoz_kundaligi

4.1k 2 104 15 216

Ustoz Kundaligi

28 Dec 2024, 20:05

Шайтоний энергия

Дарсим муваффақиятсиз ўтди. Болаларга бақирдим.

Оилам билан кичик нарса устида жанжаллашдим.

Китоб ўқигим келмаяпти. Кайфиятим йўқ.

Ҳар ой камида бир марта касал бўляпман.

Тўртала вазиятни таҳлил қидим. Умумийликни топдим:

Энергиясизлик!

Энергия бўлмаса — дарс, ривожланиш, кайфият, соғлиқ, муносабат, хуллас ҳаммасига путур етади.

Машина ёқилғиси тугаса — у юрмайди.

Инсон энергияси тугаса — шайтоний энергия эгаллайди:

Ўзидан салбий ифор таратади. Ҳаётингизни ўз «ватани» — жаҳаннамга айлантиради.

Mуваффақиятли инсонлар энергия ҳақида тинимсиз гапиришини тушун етдим.

Энди ечимга ўтамиз.

Энергиянинг асосий манбаси: тўғри овқатланиш, сифатли уйқу, жисмоний фаоллик (спорт).

Тўғри овқатланиш, уйқу бўйича 2 йилдан бери курашаман.

Аммо давомий спорт билан шуғулланиш панд беряпти:

Об-ҳаво, вақт, соғлиқ — хуллас баҳоналарим кўп.

Бу кетиш бўлмайди.

Соғлиқ ва энергиясиз нафақат ўзимга, балки бутун яқинларимга зиён беришдан чарчадим..

Янги йилдан челленж бошламоқчиман:

Ҳар куни эрталаб ярим соат шуғулланишни мақсад қилдим.

Давомий бўлиши учун — ўзимга ҳамроҳлар қидиряпман. Жамоа тузмоқчиман. Бир-биримизни тергаш учун.

Жамоада кимда-ким шуғулланмаса, алоқага чиқаман, маломат қиламан.

Агар сиз ҳам давомий шуғулланиш истагида жамоага қўшилмоқчи бўлсангиз алоқага чиқинг: @light_upon_light2

3.6k 0 44 20 111

Ustoz Kundaligi

28 Dec 2024, 16:59

@Ustoz_kundaligi каналида йил сарҳисоби:

• 494 та пост чиқибди;

• 2,3 миллион марта кўрилибди;

• 41,3 минг реакция;

• 6 мингта изоҳ қолдирилган;

• 24,2 минг марта постлар улашилган.

Энг машҳур постимни 33,2 минг одам ўқиган, 809 марта улашилган:

2 ой ишсиз юрдим

Шу йил давомида каналим кимгадир озгина манфаат келтирган бўлса — бекор яшамабман.

8066 та обуначилар, мен билан биргалигингиздан хурсандман!

2025-йилда каналда янада савияли, фойдали постлар чиқади, иншаАллоҳ. Дуо қилинг. Қўллаб қувватланг, азизлар!

Ҳаммага раҳмат!

@Ustoz_kundaligi

3.5k 0 6 19 207

Ustoz Kundaligi

27 Dec 2024, 07:38

Хатолар муҳокамаси

Йил якунидаги дарсимда баъзи синфларим билан бир эксперимент ўтказдик. (Аввал изландим, маъқуллангани учун синаб кўрдим)

Яъни, хоҳловчиларни навбатма-навбат бутун синф ўзи сезган ёмон одатларини ёки характеридаги салбий камчиликларини айтиш.

Шартлар: Иштирокчилар хафа бўлмаслиги, хафа бўлиш эҳтимоли борларга буни қилмаслик. Айтилган камчиликларни ёзиб олиш ва ростдан ҳам бор деб ўйлаганларини ўзгартириш.

Фақат аввал бунинг фойдалари синфга тўлиқ тушунтириб бера олинса иштирокчилар яна ҳам кўпаяди.

Ўзимдан бошладик. Ўқувчиларим 6-7 та хато ва камчиликларимни айтишди. Орасида ўзим сезиб юрганларим ҳам бор. Ундан ташқари ўйлаб ҳам кўрмаганларим аммо ўзгартиришга арзийдиганлари ҳам бор экан.

Қолганлари эса уларнинг фойдалари учун эканлиги ва ҳозирча муқобили йўқ бўлганлиги учун ўзгартиш имконсиз эканлигини тушунтирдим.

Кейин ўқувчиларни навбати келди. Синфдошлари бераётган фикрларни эшитувчига аниқроқ тушунтириб турдим. Орасида ўзим ҳам айтдим. Қизиғи камчиликларини эшитган ҳеч ким хафа бўлмади.

Ўзиникига қизиқувчилар деярли бутун синф бўлди. Бу яхши. Эшитишга розилиги ўзгаришга мойиллиги борлигини билдиради.

Ўз камчиликларини ҳамма тасдиқлади. Ўзгариши кераклигини айтди. Маслаҳатлар сўрашди. Ажойиб! Энди амал қилишса бас.

Шунда ўйлаб қолдим: “Биз камчиликларимизни эшита олмайдиган эмас, камчиликларни айтиш йўлларини билмайдиган одамлар эканмиз”ми деб.

Фойдалари:

1. Синф аҳиллашади. Умумий хатолар тўғриланса муносабатлар мустаҳкамланади.

2. Ортдан гапириш одати камайиб юзма-юз гаплаша олиш характери шаклланади

3. Кўпчиликнинг қўлида келмайдиган муҳим хислат: хатоларни тан олиш кўникмаси шаклланади.

4. Хатоларингизни тўғирлаганингиз сари фанингиз ўрганувчилар сони ошиб бораверади. Тўғирлаш эшитишдан бошланади.

5. Ортингиздан қилинган ўринли танқид сизни обрўсизлантирса, ўзингизга айтилганлари сизни ўстиради. Танлайверинг.

Пост муаллифи: @javokhir_toshpulatov

4.4k 0 42 14 104

Ustoz Kundaligi

26 Dec 2024, 19:34

"Ростгўй" оналар

— Ана бўбў келяпти;

— Овқатингни емасанг, ажинага бериб юбораман;

— Ҳозир доктор чақираман, келиб укол қилади;

— Болам, ҳали 7 га тўлмаган, биздан пул олмассиз;

— Мени уйда йўқ деб юбор;

— Даданг ишдан келсин, ҳаммасини айтаман;

— Қорбобо келса совға олиб келади;

— Сенга ундан яхшироғини олиб бераман;

— Ҳозир олдимда пулим йўқ;

— Катта бўлсанг олиб бераман;

— Бу дори аччиқ эмас.

Энди эса она фарзанди ёлғон гапирса:

Астағфилуллоҳ, ёлғон гапиришни қаердан ўрганяпсан? Шу телефон ўлгур ёшлар тарбиясини бузяптида..

Хулоса ўзингиздан.

@Ustoz_kundaligi

5.4k 2 100 19 213

Ustoz Kundaligi

25 Dec 2024, 19:17

Ўзимга раҳмат!

Мендан қайси ишингга хурсанд бўласан дейишса ҳеч иккиланмай — тил ўрганганим дейман.

Тил ўрганиш инсон дунёқарашини қандай кенгайтиришини, имкониятлар очиб беришини тил ўрганганлар билади.

Айнан қайси тилни ўрганиш сизнинг ихтиёрингизда!

Аммо турк тили ўрганиш ниятингиз бўлса сизга ўзимнинг собиқ устозим — Р. Абдуллаевани тавсия қиламан.

Туркия бурслари орқали Туркиянинг Dokuz Eylul Universitet'и магистрини тамомлаб, ҳозирда турк тилидан онлайн дарс бериб келмоқдалар.

Устунлик томонлари, ўқувчилари учун Туркия бурслари номли грандга ҳужжат топширишга ҳам ёрдам берадилар.

Кўплаб ўқувчилари аллақачон сертификат олиб, топ 1000 талик университетларга киришга улгурди.

Курс фақат аёллар учун)

Агарда сизнинг ҳам тил ўрганиб, шахсий ва касбий ривожланиш истагингиз бўлса ҳозироқ алоқага чиқинг: @abdullaeva_161097

5k 2 53 7 75

Ustoz Kundaligi

25 Dec 2024, 06:53

Синф раҳбарига навбатдаги синов!

Катталарнинг иш жойи, яшаш манзили, умуман, ҳаётий режалари ўзгариши уларнинг фарзандлари ҳаётига таъсир кўрсатмаслигининг иложи йўқ. Бунинг ёрқин мисоли бола муайян сабабларга кўра ўқишни бошқа таълим муассасасида давом эттириши ҳолатидир.

Мутахассислар фикрича, янги ўқувчининг синфга мослашиши тахминан 2-3 ҳафтадан ярим йилгача давом этиши мумкин. Шубҳасиз, бундай ўқувчилар, аниқроғи, уларни янги ўқув жамоасига имкон қадар тезроқ ва “беталофатроқ” киритиб юбориш иши синф раҳбари олдидаги жиддий синов бўлиб гавдаланади.

Бу вазифани самарали бажариш учун психологлар аввало, ўз синфига янги ўқувчини қабул қилаётган синф раҳбарига унинг ўзи, ота-онаси ва синф билан гаплашиб олишни тавсия этадилар:

1.Бола билан гаплашганда синф раҳбари ўзи ҳақида, синф, мактаб, бу ерда ўрнатилган энг муҳим тартиб-қоидалар тўғрисида гапириб бериши лозим. Боладан синфга унинг ҳаётидан қандай маълумотларни айтиб бериш мумкинлигини сўраш ўринли.

Болани янги синфга ўтиш унинг учун қандай янгича имкониятлар бериши мумкинлиги ҳақида (масалан, “Сени бу ерда ҳали ҳеч ким танимайди. Бу ўзинг ҳақингда яхши таассурот ҳосил қилишинг учун ажойиб имконият” деган таъкидлар билан ўйлантириб қўйиш фойдали). Болага ёрдам керак бўлганда кимга қандай пайтда мурожаат қилиш мумкинлигини тушунтириб бериш зарур.

2.Боланинг ота-онаси билан гаплашганда унинг аввалги синфдошлари билан муносабатлари қандай бўлганини сўраб кўриш лозим (аввалги мактабдаги барча синфдош ва педагоглардан шикоят қилувчи ота-онани алоҳида эътиборга олиб қўйиш керак).

Ота-онадан боланинг қизиқишлари ҳақида сўраб билиш зарур.Улар билан боланинг янги мактабга мослашуви давомида қандай ҳамкорлик қилиш, бу жараённи қандай тарзда бирга назорат қилиб бориш мумкинлиги ҳақида келишиб олиш мақсадга мувофиқ.

3.Синф билан гаплашганда яқинда янги ўқувчи келишини, унинг исми, таржимаи ҳолидаги айрим қизиқ маълумотларни айтиш мумкин. Синф ўқувчиларини янги жойга ҳар ким ҳам бирдан мослашиши қийин эканлиги, бунда атрофдаги одамлар ёрдами талаб қилиниши мумкинлиги ҳақида ўйлаб кўришга ундаш лозим.

Янги ўқувчи синфга қўшилган биринчи ойда гуруҳ раҳбари томoнидан қуйидаги ишлар амалга оширилиши тавсия қилинади (Чибисова М., 2012):

1) биринчи кун янги ўқувчига имкон қадар бир неча синфдошни жалб этиб, мактаб бўйлаб экскурсия уюштириш (катта синфларда экскурсияни бошлаб, синфдошларга уни давом эттириш имконини бериш мумкин);

2)синфда ўқувчиларнинг ҳамкорликдаги фаолиятини уюштириб, унга янги ўқувчини жалб этиш (масалан, қандайдир тадбирга тайёргарлик кўриш жараёнига қўшиш);

3)янги бола синфда дўстона муносабатларни тез ўрната олмаётганидан шикоят қилса, одамлар ўртасида яқин муносабат шаклланиши учун вақт кераклигини, бошқалардан яхши баҳо олиш учун қандай ишлар қилиш мумкинлигини таъкидлаш;

4)бола янги синфни аввалги синфдошлари билан солиштириб, уларни юқорироқ баҳоласа, унинг бунга ҳақли эканини, янги жойда кўпинча дастлаб ҳамма нарса ноодатий бўлганидан ноқулай бўлиши ва шу сабабли ёмон бўлиб кўринишини, лекин диққат билан қаралса, бу ерда ҳам қандайдир яхши жиҳатларни кўриш мумкинлигини айтиш;

5)янги ўқувчи ўз имкониятларини яхши намоён эта оладиган вазиятни яратиш (масалан, яхши билган нарсасини тушунтириб беришни сўраш);

6)янги ўқувчининг синф билан муносабатларини диққат билан кузатиб бориб, мунтазам равишда гуруҳга қўшилиш қандай кечаётганини сўраб туриш;

7)янги ўқувчи қандайдир жиҳатлари (ташқи қиёфаси, бирор жисмоний нуқсонлари, ўзгача шевада гапириши ва ҳ.) билан ажралиб турса, болалар билан ҳамкорликдаги фаолиятини уюштириш ва унинг устун томонлари юзага чиқадиган шарт-шароитларни яратишга ҳаракат қилиш.

Айни вақтда мутахассислар янги ўқувчини синфга, ҳатто, шунчаки унинг кучли томонларига эътибор қаратиш истагида бўлса ҳам, намуна қилиб кўрсатмасликни, шунингдек, унга синфда қайси болаларга эътибор қаратиш, қайси биридан эҳтиёт бўлиш кераклиги юзасидан маслаҳатлар беришни тавсия этмайдилар.

Устоз кундалиги жамоаси (психол. ф. д. П.С. Эргашев илмий таҳрири остида)

@Ustoz_kundaligi

4.9k 0 28 1 50

Ustoz Kundaligi

24 Dec 2024, 15:44

Қори ўқувчилар ҳақида

Лойиқ бўлмасамда 10 дан ортиқ қори болаларга дарс беришга Аллоҳ мени муваффақ қилган.

Бошқа ўқувчиларга солиштирган ҳолда уларда қуйидаги ўзгача хислатларни кўрганман:

1. Диққат. Қориларда чалғиб кетиш, диққатини бир жойда ушлолмаслик муаммосини деярли кўрмаганман.

2. Ҳурмат. Қуръонни ёд олган қорилар — устозни шу даражада ҳурмат қиладики, ўзингизни катта уламо каби ҳис қиласиз.

3. Зеҳн. Аксариятининг қабул қилиш даражаси ўта юқори. Гапирган гапингизни дарров «шимиб» олади.

Диққати ва зеҳни кучлилигидан — ҳар қандай илмни тез муддатда ўрганиб олиши мумкин.

4. Камтарлик. Бошқа талабаларга нисбатан мағрурланишга лойиқроқ бўлсада, қорилар устозга ва илмга нисбатан хокисор бўлади.

5. Тетиклик. Қори ўқувчиларимда дарс вақтида — эснаш, уйқусираш ҳолатларига жуда кам гувоҳи бўлганман.

Эрталаблари ҳамма уйқуга тўймай «қийшайиб» юрганида, қорилар яхши кайфиятда бўлади.

6. Тил билиш. Кўп учратган қориларим — энг камида 3 та тил билиши билан мени лол қолдирган.

7. Замонавийлик. Қуръонни ёд олган ўқувчилар негадир ўзгаларга қараганда — дунёқараши кенг, замон билан ҳамнафасроқ.

Албатта, ожиз инсон камчиликсиз бўлмайди. Бу каминанинг шахсий солиштируви эди.

Хулосам

Қориларни замондан орқада қолган, қотиб қолган деб ҳисоблайдиганлар дамини олсин!

@ustoz_kundaligi

9.8k 1 205 30 268

Ustoz Kundaligi

23 Dec 2024, 15:43

Ўқитувчилар нега ўз устида ишламайди?

Талабаларга илм олишда ўрнак бўлиши керак бўлган устозлар — ўзи ўқигиси келмаслигини кўриб ёқа ушлайсиз.

Қуйида бу муаммонинг асосий 4 та сабабини кўриб чиқамиз:

1. Кибр. Ўқитувчи одатда синфнинг эътибор марказида — тингловчи эмас, гапирувчи ролида бўлади. Малака оширишда ўзига ўхшаган ўқитувчи гапирса — қабул қилишни истамайди.

2. Вақт танқислиги. Устозлар юкламасининг ҳаддан ошиқчалиги — уларни касбий толиқишига сабабчи бўлади. Табиийки, бундай юк билан ўқишга вақт ҳам, хоҳиш ҳам бўлмайди.

3. "Ҳўп, ўқидим. Кейин нима?". Кўп ҳолларда, ўқитувчиларнинг ўз устида ишлаши уларга бевосита манфаат олиб келмайди. Ўз устида ишлади, китоблар ўқиди ҳам дейлик, кейинчи? Ойлиги ошадими?, Кимдир раҳмат айтадими?

4. Молиявий сабаблар. 700 мингдан ортиқ ўқитувчининг ойлигини ошириш — давлат учун қийин. Натижада, устозлар «ойликдан-ойликкача» ҳаёт тарзида яшашга мажбур бўлиб, қўшимча курслар олишга маблағ тополмайди.

Юқоридагилар айрим сабаблар эди ҳолос. Кучли инсон ривожланиш йўлини топади!

Сиз яна қандай сабабларни биласиз? Ёзиб қолдиринг.

@ustoz_kundaligi

5.3k 0 41 23 92

Ustoz Kundaligi

22 Dec 2024, 08:44

Эмпатмисиз?

Эмпатия – ўзга шахс ҳис-туйғулари, дард ва қувончларини инсон ўзида ҳис қилиши, ҳамдард, ҳамҳол бўлиши (ачиниш, қайғуриш, куйиниш ва севиниши), кўмаклашиш ёки қувончига шерик, хайрихоҳлик истагининг пайдо бўлишидир.

Қуйидаги иккаласи жамланса эмпатия тўлиқ бўлади:

• Бошқанинг дард ёки қувончини ўзида ҳис қилиш
• Бошқага далда бериш ёки хайрихоҳ бўлиш

“Энг буюк инсон ўзини энг кўп инсонлар ўрнига қўя олган кишидир” Жейн Адамс.

Эмпатия ҳар бир шахсда қайсидир ўлчовда мавжуд ва ирсий омилга ҳам боғлиқ, аммо уни ривожлантириш мумкин:

Германиянинг Макс Планк Институти ходими Т. Зингер ва жамоаси ўтказган тадқиқоти натижасида, мунтазам ва мақсадли шуғулланиш орқали ирсий мавжуд бўлган эмпатияни узоқ муддатга ошириш мумкинлигини аниқлади. Тажрибаларда миянинг эмпатия учун жавобгар бўлган қисми хайрихоҳлик амалиёти натижасида кучайганлиги кузатилган.

Эмпатияни ривожлантиришда қуйидагиларга эътибор бериш керак:

1. Эшитишни ўрганиш
2. Нотаниш инсонлар билан мулоқотга киришиш
3. Болалигингиздаги ҳиссиётларни эслаш
4. Муаммога ўқувчи нуқтайи-назаридан қараш
5. Юз ва кўз имо-ишоралари (мимика)
6. Бадиий адабиётлар ўқиш
7. Стресс ҳолатида мулоқот қилишни машқ қилиш
8. Биргаликда ўйинлар ўйнаш ёки томоша қилиш
9. Диққат, эътибор қаратишни машқ қилиш
10. Кўнгиллилик (волонтёрлик) фаолияти ва зиёрат

Қизиғи, одатда, эмпатия даражаси педагогик иш стажига тескари мутаносиб (пропорционал) бўлар экан. Чунки узоқ муддат таълим соҳасида ишлаш кишида турғунлик (стагнация) ҳолатини келтириб чиқаради.

Эмпатияни ривожлантириш учун ўқитувчиларга қуйидаги машқларни тавсия қилиш мумкин:

1. Ўзингизнинг ва ўқувчиларингизнинг ҳиссиётларини дафтарга мудом қайд этинг. Бирор ҳолат ёки вазиятга нисбатан уларнинг ҳиссий муносабатларини ёзиб боринг.

2. Сизга яқин бўлган ҳамкасбингиздан шахсингизнинг SWOT-таҳлилини қилишини сўранг. Кучли, заиф томонларингиз, имконият ва хатарлар бўйича таҳлил ўтказинг. Сиз ҳам ўз ўқувчиларингиздан айримларининг шахсига доир SWOT-таҳлилини қилинг.

3. Ўзингиз қўлланадиган новербал муносабатларингиз рўйхатини тузинг ва кун давомида қайсиларини қанча ишлатганингизни таҳлил қилинг.

4. Ҳар ҳафтада 2 та ўқувчи муаммосини эшитишни машқ қилинг.

5. Ҳафтада бир марта миллати, дини ёки дунёқараши бошқа бўлган инсон (бирор ўқувчининг ота-онаси бўлса янада яхши) билан самимий мулоқот олиб боринг.

Устоз кундалиги (Ҳ.Содиқов илмий таҳрири остида)

@Ustoz_kundaligi

6.1k 0 36 13 70

Ustoz Kundaligi

20 Dec 2024, 19:30

Пулга ўргатма, пулсиз қўйма!

Шубҳасиз, ота-онанинг тарбияси болада иқтисодий тасаввурларнинг шаклланишида ҳал қилувчи омил бўлади.

Америкалик психолог тадқиқотчи А.Мэттьюзнинг аниқлашича, пулга носоғлом муносабатда бўлиш шаклида ифодаланадиган психологик нуқсонлар (ўта хасислик ёки исрофгарчилик, қимор ўйинларига мойиллик, клептомания ва б.) нинг шаклланиши оиладаги иқтисодий тарбия хусусиятлари билан боғлиқ.

Психолог тадқиқотчилар К.Дэвис ва Р.Тейлор ўзларининг “Kids and cash” (“Болалар ва пул”) номли китобида болаларга майда ҳаражатлар учун пул бериш муаммоси юзасидан қуйидагиларни тавсия этадилар:

1.Болага майда ҳаражатлар учун пул 6-7 ёшдан берилиши мумкин;

2.Болага аввалданоқ пул нима учун берилаётганини тушунтириш ва берилган пул боланинг айнан қандай ҳаражатлари учун сарф қилиниши мумкинлигини у билан келишиб олиш зарур;

3.Болага берилаётган пул миқдори муайян меъёрларга эга бўлиши, бола улғайган сайин ошириб борилиши керак;

4.Кичкина болаларга пулни ҳар ҳафта айнан бир кунда, ўсмир ёшдаги болаларга ойда бир марта бериш мумкин;

5.Болага пулнинг берилиши унинг хyлқ-атвори ва мактабда оладиган баҳоларига боғлиқ бўлмаслиги, жазолаш воситаси сифатида қўлланмаслиги керак;

6.Болага бериш учун белгиланган пул миқдори бола аввал берилган пулни барвақт ишлатиб юборгани муносабати билан оширилмаслиги лозим;

7.Пулнинг сарф қилинишини боланинг ўз ихтиёрига қўйиб мақсадга мувофиқ бўлади;

8.Уйда боланинг махсус рағбатлантиришсиз ҳам бажарадиган ишлари (таъбир жоиз бўлса, “текинга” қилиб берадиган ишлари) бўлиши керак;

9.Ҳар йили (яхшиси боланинг туғилган кунидан бошлаб) болага майда ҳаражатлар учун бериладиган пул миқдори ҳамда унинг мажбуриятлари кўлами ошириб борилиши зарур.

Чехиялик психолог Зденек Матейчек 6-10 ёшли болаларга ўргатиш учун қуйидагича ўзига хос схемани таклиф этади:

1.Кундалик ҳаражатлар учун болага маълум миқдордаги пулни ажратиш ва сарфлашни ўз ихтиёрига қўйиб бериш (хоҳласа ишлатсин, кимгадир берсин ёки жамғарсин), ҳисоб сўрамаслик.

2.Кичик оилавий жамғарма тузиш ва унга ота-она, бола ўз ҳиссасини қўшиб бориши бўйича келишиб олиш, бола бу жамғармадан ҳам пул олиши мумкин бўлади, аммо бунинг учун ота-она рухсати талаб қилинади, баҳсли вазиятда уларнинг сўзи ҳал қилувчи бўлади. Жамғарма иштирокчилари умумий розилиги билан унинг пулларини узоқ муддатли жамғармага ҳам ўтказиш имконияти айтилади.

3.Узоқ муддатли жамғарма ташкил этиш, яъни каттароқ мақсадларга, ҳаридларга хизмат қиладиган, тўпланиши камида ярим йил-бир йил давом этадиган жамғарма.

Белгиланган вақт келганда бола билан бирга ўша режа қилинган каттароқ ҳарид амалга оширилса, тежамкорлик, жамғариш нақадар фойдали бўлиши мумкинлиги кўрсатилади. Қолаверса, хоҳиш-истакларни кечиктириш ирода кучини ҳам тоблаб бориши қайд этилади.

Бир сўз билан айтганда, болани пул билан муомала қилишга ўргатиш, уни иқтисодий муносабатлар тизимига аста-секин олиб кириш жараёни пухта ўйлаб амалга оширилиши, ҳеч ҳам ўз ҳолига ташлаб қўйилмаслиги, турли туман тасоддифий омилларга боғлиқ бўлиб қолмаслиги зарур.

Ҳаммаси худди донишманд халқимиз нақлида айтилганидай бўлгани маъқулга ўхшайди “Болани пулли ҳам қилма, пулсиз ҳам қўйма”.

Устоз кундалиги жамоаси (психол. ф. д. П.С. Эргашев илмий таҳрири остида)

@Ustoz_kundaligi

6.5k 0 102 6 85

Ustoz Kundaligi

19 Dec 2024, 19:05

«Ўғилча» ўқувчилар

Синфдошим — Сарвар иккичи бўлсада, кураторимиз яхши баҳо қўярди. Онаси билан гап ўйнашарди чунки.

Шаҳзодга эса биологиядан доимо беш чиқарди. Биология устози қўшниси эди.

Курсдошим Манноп ёзишни билмаса-да, семестрни бешга ёпганди. Онаси директоримизнинг яқин дугонаси эди.

Саидакбар тарихдан яхши баҳо оларди: ёзда устозни уйини таъмирлаб берганди.

Эсласам мисоллар кўп..

Ўқувчилар ёш бола. Билмаяпти, сезмаяпти деб ўйлашарди.

Ҳаммасини кўриб турардик: устоздан ҳам, ўғилчадан ҳам нафратланардик. Ҳурмат қилмасдик.

Устозлардан илтимосим:

Ўқувчилардан ўғилча ясаб олишни бас қилайлик. Ярашмайди. Обрўйимизни тўкади.

Қайсидир ўқувчиларни кўпроқ яхши кўришингиз табиий, лекин сездириш хато.

Хулоса

Адолатли бўлинг — ҳурматга эришасиз!

P.s: Сизнинг синфингизда ҳам «ўғилча» ўқувчилар бўлганми? Ёзиб қолдиринг.

@Ustoz_kundaligi

5.7k 0 17 28 111

Ustoz Kundaligi

18 Dec 2024, 20:03

Қизлар сочини тортиб, буллинг (мунтазам тегажонлик) қилувчи ўқувчиларга тарбиявий таъсир кўрсатиш учун қандай ёндашиш мумкин?

Албатта, бу каби вазиятлар ўқув гуруҳларида тез-тез учраб турса-да, ягона универсал рецепт ечимни таклиф этиш қийин. Бу муаммони эшитганда, шахсан, бизда масалага икки хил--анъанавий-маърифий ёки ноанъанавий-креатив ёндашиш иш берармикан, деган хаёл ўтади.

Анъанавий-маърифий ёндашув:

а) сочнинг моҳияти, зарурати, ундан тортишнинг оғриқли эканлигига урғу бериш;

б) соч аслида тери эволюция нуқтаи назаридан тери ҳосиласи экани, унга тегиниш ўз-ўзидан моҳиятан бировнинг танига тегиш, бу эса маданиятимизда ниҳоятда беодоблик деб баҳоланишини уқтириш;

в) соч аёл кишининг кўрки, қизлар уни йиллар давомида парваришлаши, ота-онаси томонидан бунга махсус қаралиши ва уларга тажовуз кескин қораланишини тушунтириш.

Ноанъанавий-креатив ёндашув:

а) соч тортар йигитчаларга ўз опа-синглиси ёки онаси суратини олиб келишни сўраб, ўша улардан олдинроқ ўтирадиган ва соч тортар безориларнинг кўзи тушиб турган жойга-масалан ўриндиқ суянчиғига расмни илиб қўйиш;

б) болаларни дарсдан кейин олиб қолиб, йигитча битим тузиб олиш, сочини тортаётган қизга айта олмаётган гапи бўлса, ўқитувчига буни хабар бериш ёки ўқитувчи орқали ўз фикрини билдириш;

в) соч тортишни яхши кўрадиган болаларга кейинги дарсга аёллар парик сочини олиб келиб беришни, қўли қичий бошлаганда бола ишора қилса, ўқитувчи ўшани унга вақтинча бериб туриши мумкинлигини айтиб жиддий пичинг ҳазил қилиш.

Пўлат Эргашев, психология фанлари доктори, ABIS таълим-тарбия жараёнлари психологик таъминоти бўлими бошлиғи.

@Ustoz_kundaligi

6.8k 1 26 18 170

Ustoz Kundaligi

17 Dec 2024, 20:13

Ҳақиқаттан фалокатми?

1. Нил дарёси тошқини туфайли кўплаб қадимги мисрликлар вафот этарди. Буни Худонинг жазоси деб ҳисоблашарди.

Кейинчалик, суғорма деҳқончилик вужудга келди. Сув тошқини орқали деҳқонлар ерларини суғоришни бошлади ва миллионлаб инсонлар очликдан омон қолди..

2. Европада тарқаган қора вабо – 200 млн одамни ўлимига сабабчи бўлди.

Кейин эса одамлар камайиб кетгани туфайли – феодализм тугатилиб, инсонларни қадрлаш, уларга етарли маош тўлаш йўлга қўйилди. Миллионлаб инсонлар «одамга» ўхшаб яшай бошлади.

3. 1-жаҳон уруши сабабли 20 миллион инсон вафот этди.

Шу уруш вақтида – янги турдаги дори-дармонлар, жарроҳлик муолажалари каби тиббиёт йўналишидаги янгиликлар кашф қилинди.

Натижада, миллионлаб инсонлар касалланиб ўлиши олди олиниб келинмоқда..

4. Юсуф алайҳиссалом оталаридан ажралиб, акаларидан зўравонликка учраб, қулликдан тортиб – қамоқхона махбуси бўлиш азобини бошларидан кечирдилар.

Кейинчалик, минглаб Миср халқини очарчиликдан асраб қолдилар..

5. Америка 1945 йил Японияга илк бор атом бомба ташлади. 200 минг японялик ҳалок бўлди.

Шу билан, атом бомбасининг даҳшатини кўрган дунё — 3-жаҳон урушини олдини олиб келмоқда..

Тарихда бу каби рўйхатлар сон-саноқсиз

Инсониятга юборилган синов ва фалокатлар аксар ҳолатда – жамиятнинг ривожланишига, яхшиланишига сабабчи бўлган.

Умримиз давомида бизни турли синовлар, қийинчиликлару офатлар кутиб туради.

Баъзилар буни Аллоҳ юборган бало деб билса, бошқалар бу қийинчиликларни раҳмат деб билади.

Қиссадан ҳисса:

Сени қийнаётган — қулоқсиз ўқувчилар, итоатсиз синфлар балки сени ривожланишинг учун юборилган неъматдир?

@Ustoz_kundaligi

11.4k 2 109 13 203

Ustoz Kundaligi

16 Dec 2024, 16:20

Хато қилдим. Азобландим. Надомат чекдим. Минг пушаймон бўлдим.

Таҳлил қилдим. Тавба қилдим. Хулоса олдим. Давом этдим!

@Ustoz_kundaligi

6.1k 0 44 9 188

Ustoz Kundaligi

15 Dec 2024, 17:11

Кучсизлар кучи

Заҳириддин Муҳаммад Бобур 1526-йилда Деҳли султони Иброҳим Лўдий билан жанг қилади.

Бобурнинг камчилиги қўшини оз: 12 000 эди. Лўдийда эса 100 000. Деярли 10 баробар кўп.

Бобур бўш келмади. Заифлигини устунликка айлантирди:

Оз сон қўшин билан тез-тез стратегияни ўзгартириб — манёвр қилди.

Бу душман қўшини режасини ишдан чиқариб, улар устидан ғалабасини таъминлади.

Гитлер ҳам шундай муаммога дуч келади:

1-жаҳон урушидан кейин Германиянинг қўшин сони 100 000 га чеклаб қўйилганди.

Энди Германия самарали ва тезкор ҳарбий тактикалар устида ишлашга мажбур бўлади.

Натижада, чақмоқ тезлигидаги уруш — «Блитзкриег» услуби яратилади:

Ушбу пухта тактика ва тобланган аскарлар орқали 2-жаҳон урушида ғалаба қозонишига оз қолади.

Тарихий мисоллар кўп, хулоса бир:

Заифликдан — устунлик сифатида фойдаланса бўлади!

Қашшоқмисиз? Сиз бойлардан устунсиз:

Сизда пулга мотивация баланд. Тўғри йўналтириб, бойлардан ўтинг!

Ўқитувчиликда тажрибангиз йўқми? — Янги методларни синаб кўринг!

Блогингиз кичкинами? — Турли тажрибалар ўтказинг!

Жисмонан ожизмисиз? — Абжирлик устида ишланг!

Қийин шароитдамисиз? — Сабр билан характер шакллантиринг!

Хуллас, заифликдан фойдаланинг:

Заифлик кучли бўлишнинг дастлабки босқичидир.

@Ustoz_kundaligi

9k 2 76 12 192

Продам канал с доходом 138090

TGStat Bot

SearcheeBot

Ustoz Kundaligi

Channel's geo and language

Category

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

Ustoz Kundaligi

8 212

Popular in the channel

Site language

Продам канал с доходом 138090

TGStat Bot

SearcheeBot

Ustoz Kundaligi

Channel's geo and language

Category

8 212

Popular in the channel