Аслида борлиғи унинг ишқида аёвсиз ёнишини, ҳеч бир лаҳза кўз олдидан кетмайдиган қувноқ чеҳрасини ўзгаларга гапириш тугул қиё боққани ҳам қўймаслигини улар қаёқданам билсин?!
Ҳа, мана ўн йилдирки, фақат уни севди, уни билди, уни деди.
Очиғи, ҳатто унга ҳам гап отмаган экан! Ҳозир шуларни ўйлаб, йўлда мийиғида кулиб кетяпти. Кўрганлар жиннига, одамовига чиқаришаётгандир?
Илк учрашуви ёдига тушди.
У онаси топган қиз эди. Ўзи тополмагач, бошқа нима ҳам бўлсин.
— Битта қиз топдим. Сени одам қилади? — деганди онаси ўшанда. — Эртага кўришасан у билан.
Учрашишди. Ёнига бориши билан қиз бошини бирдан кўтариб салом берди-ю, яна эгиб олди. Бу сохта сиполик кулгили туюлди унга. “Шайтон қиз” деб қўйганди ичида. Аммо юзини яхши кўролмагани учун зимдан қараганди. Ҳамон ердан бош кўтармай, майда қадам ташлаб борарди қиз. Достон камгап эмасми, нима дейишни ҳам билмасди. Анча юришди. Оҳиста хўрсингани эшитилди қизнинг. Яна юришди. Бошқа сабри қолмади, шекилли, қиз бирдан шиддат билан очилган гуляпроқ каби бошини кўтариб, елка силтади:
— Бошқа бунақа юролмайман! Уйланмасангиз ҳам майли. Лекин эсли қиз ролини бошқа ўйнолмайман! — бу гапларни шу қадар табиий ва самимий айтдики, ҳатто юзида ғазаб учқунлари ҳам кўринди.
У эса қизга тикилганча мийиғида кулди.
— Нега куласиз? Мен унақа сузили-и-иб юрадиган қиз эмасман. Менга айтишдики, сизга мулойим қизлар ёқаркан. Мен унақа эмасман! — деди кўзларини олиб қочиб қиз.
Ҳа, у мулойим, сипо эмас. Аммо ўзига ярашган болаларча шўхлиги қизларга хос ибо билан йўғрилган. Мана шу ҳислати уни ҳаммадан гўзал этади. Ҳа, у учун бу қайсар қиз ҳаммадан чиройли!
Ўзидан ҳам гўзал қалби, самимияти бор.
Ёдида, тўйларидан бир ҳафта ўтиб, келинчагини аммаси меҳмонга чақирди. Уйи ҳувиллаб қолгандек туюлганди Достонга ўшанда. “Аввал усиз қандай яшаган эканман-а?”, деб ўйлаб қолди. Кечга яқин келди келинчаги. Ҳовлилари, уйлари, юраги нурга чўлғангандек бўлди.
— Кулмасангиз бир гап айтаман, — деди келинчаги хобгоҳга киришганида.
— Нима?
— Аммамларникидан сизга бир нима яшириб олиб келдим. Ўғирламадим. Аммам мана бу шоколадни менга мажбурлаб тутқазди. Есам, жуда бошқача мазали экан. Бир тишладим-у, қолганини сизга олиб келдим. Атай сиз учун дастурхондан яна битта олгани уялдим. **** кўринг, — келинчаги узун енги ичидан қоғозга авайлаб ўралган шоколад чиқариб, унинг қўлига тутқазди. Унда ҳатто иккита тиш изи ҳам бор эди.
— Тишлаган жойимни олиб ташлай... — деди келинчак ўрғайсизланиб. — Ўзи кичкина шоколадлиги учун шу ҳолда олиб келавердим.
Достон кафтидаги кишмиш узум донасидек келадиган ширинликда шунчалар улкан, буюк муҳаббатни кўрдики, ўзининг меҳри ғариб ва ночор туюлди. Лекин келинчагининг муҳаббатидан юксалди, ўсди. Бағрига қаттиқ босди-ю, “Сени яхши кўраман!” деган сўзни айтишга журъат топа олмади.
Тўйларидан кейин дарров кунлар совуди. Ёмғирли кунлар бошланди.
— Неча дақиқаларда ишдан чиқасиз? — деди бир куни қўнғироқ қилиб келинчаги.
— Чиқяпман. Ўн беш дақиқада уйда бўламан! — деди у.
Жуфти ҳалолининг саволини шунчаки деб ўйлаганди. Ёмғир томчилари шивалаб оқаётган автобус деразасидан ташқарига боқиб келаркан, ўз бекатида аёлига кўзи тушиб, ҳайрон бўлди.
— Бу ерда нима қиляпсан?
— Эрталаб соябонсиз кетгандингиз-ку! Уйгача анча йўл, ивиб кетасиз! — деди у чақноқ кўзларини яшириб.
— Ойимга нима дединг? — келинчагининг шўхлиги, болаларча соддалигидан хавфсиради Достон. Аммо ҳазил билан яна сўради. — Яна “Эримга соябон олиб чиқай”, демадингми?
— “Ўғлингиз қўнғироқ қилди. Бирор кимдан бекатга соябон бериб юборарканмиз”, дедим. “Ўзингиз олиб бора қолинг, кимга ялинамиз”, дедилар ойим...
Жуфти ҳалолининг меҳри, ғамхўрлиги, фаросати уни лол қолдира бошлади.
Рўзғорда нималар бўлмайди. Уришиб қолишди. Келинчаги ўзгаларга ўхшаб бақирмади, аразламади, тугунини тугишга киришмади. Уйнинг бурчагида ўтириб, эзилиб йиғлай бошлади. Нозанин жуфтининг шу ҳоли ҳам адолатсизликдан ўкинган болакай аҳволини эслатди унга. Чидолмади.
Ҳа, мана ўн йилдирки, фақат уни севди, уни билди, уни деди.
Очиғи, ҳатто унга ҳам гап отмаган экан! Ҳозир шуларни ўйлаб, йўлда мийиғида кулиб кетяпти. Кўрганлар жиннига, одамовига чиқаришаётгандир?
Илк учрашуви ёдига тушди.
У онаси топган қиз эди. Ўзи тополмагач, бошқа нима ҳам бўлсин.
— Битта қиз топдим. Сени одам қилади? — деганди онаси ўшанда. — Эртага кўришасан у билан.
Учрашишди. Ёнига бориши билан қиз бошини бирдан кўтариб салом берди-ю, яна эгиб олди. Бу сохта сиполик кулгили туюлди унга. “Шайтон қиз” деб қўйганди ичида. Аммо юзини яхши кўролмагани учун зимдан қараганди. Ҳамон ердан бош кўтармай, майда қадам ташлаб борарди қиз. Достон камгап эмасми, нима дейишни ҳам билмасди. Анча юришди. Оҳиста хўрсингани эшитилди қизнинг. Яна юришди. Бошқа сабри қолмади, шекилли, қиз бирдан шиддат билан очилган гуляпроқ каби бошини кўтариб, елка силтади:
— Бошқа бунақа юролмайман! Уйланмасангиз ҳам майли. Лекин эсли қиз ролини бошқа ўйнолмайман! — бу гапларни шу қадар табиий ва самимий айтдики, ҳатто юзида ғазаб учқунлари ҳам кўринди.
У эса қизга тикилганча мийиғида кулди.
— Нега куласиз? Мен унақа сузили-и-иб юрадиган қиз эмасман. Менга айтишдики, сизга мулойим қизлар ёқаркан. Мен унақа эмасман! — деди кўзларини олиб қочиб қиз.
Ҳа, у мулойим, сипо эмас. Аммо ўзига ярашган болаларча шўхлиги қизларга хос ибо билан йўғрилган. Мана шу ҳислати уни ҳаммадан гўзал этади. Ҳа, у учун бу қайсар қиз ҳаммадан чиройли!
Ўзидан ҳам гўзал қалби, самимияти бор.
Ёдида, тўйларидан бир ҳафта ўтиб, келинчагини аммаси меҳмонга чақирди. Уйи ҳувиллаб қолгандек туюлганди Достонга ўшанда. “Аввал усиз қандай яшаган эканман-а?”, деб ўйлаб қолди. Кечга яқин келди келинчаги. Ҳовлилари, уйлари, юраги нурга чўлғангандек бўлди.
— Кулмасангиз бир гап айтаман, — деди келинчаги хобгоҳга киришганида.
— Нима?
— Аммамларникидан сизга бир нима яшириб олиб келдим. Ўғирламадим. Аммам мана бу шоколадни менга мажбурлаб тутқазди. Есам, жуда бошқача мазали экан. Бир тишладим-у, қолганини сизга олиб келдим. Атай сиз учун дастурхондан яна битта олгани уялдим. **** кўринг, — келинчаги узун енги ичидан қоғозга авайлаб ўралган шоколад чиқариб, унинг қўлига тутқазди. Унда ҳатто иккита тиш изи ҳам бор эди.
— Тишлаган жойимни олиб ташлай... — деди келинчак ўрғайсизланиб. — Ўзи кичкина шоколадлиги учун шу ҳолда олиб келавердим.
Достон кафтидаги кишмиш узум донасидек келадиган ширинликда шунчалар улкан, буюк муҳаббатни кўрдики, ўзининг меҳри ғариб ва ночор туюлди. Лекин келинчагининг муҳаббатидан юксалди, ўсди. Бағрига қаттиқ босди-ю, “Сени яхши кўраман!” деган сўзни айтишга журъат топа олмади.
Тўйларидан кейин дарров кунлар совуди. Ёмғирли кунлар бошланди.
— Неча дақиқаларда ишдан чиқасиз? — деди бир куни қўнғироқ қилиб келинчаги.
— Чиқяпман. Ўн беш дақиқада уйда бўламан! — деди у.
Жуфти ҳалолининг саволини шунчаки деб ўйлаганди. Ёмғир томчилари шивалаб оқаётган автобус деразасидан ташқарига боқиб келаркан, ўз бекатида аёлига кўзи тушиб, ҳайрон бўлди.
— Бу ерда нима қиляпсан?
— Эрталаб соябонсиз кетгандингиз-ку! Уйгача анча йўл, ивиб кетасиз! — деди у чақноқ кўзларини яшириб.
— Ойимга нима дединг? — келинчагининг шўхлиги, болаларча соддалигидан хавфсиради Достон. Аммо ҳазил билан яна сўради. — Яна “Эримга соябон олиб чиқай”, демадингми?
— “Ўғлингиз қўнғироқ қилди. Бирор кимдан бекатга соябон бериб юборарканмиз”, дедим. “Ўзингиз олиб бора қолинг, кимга ялинамиз”, дедилар ойим...
Жуфти ҳалолининг меҳри, ғамхўрлиги, фаросати уни лол қолдира бошлади.
Рўзғорда нималар бўлмайди. Уришиб қолишди. Келинчаги ўзгаларга ўхшаб бақирмади, аразламади, тугунини тугишга киришмади. Уйнинг бурчагида ўтириб, эзилиб йиғлай бошлади. Нозанин жуфтининг шу ҳоли ҳам адолатсизликдан ўкинган болакай аҳволини эслатди унга. Чидолмади.