#hamshiralik #ikkinchi
111-Savol:Zimnitsskiy sinamasi nima?
Zimnitskiy sinamasi – bu buyraklarning konsentratsiya va ajratish funksiyalarini baholash uchun amalga oshiriladigan maxsus diagnostik laboratoriya usuli. Ushbu sinama orqali siydikning sutka davomida yig‘ilgan qismlarining miqdori va zichligi o‘rganiladi, bu esa buyraklarning filtratsiya va suyuqlikni qayta so‘rish qobiliyatini aniqlashga yordam beradi.
Sinamaning maqsadi:
1. Buyraklarning suyuqlikni konsentratsiyalash va suyultirish qobiliyatini baholash.
2. Buyraklarning sutkalik diurezni tartibga solishdagi ishtirokini tekshirish.
3. Buyraklar faoliyatidagi buzilishlar (masalan, surunkali buyrak yetishmovchiligi, glomerulonefrit, pielonefrit) haqida ma’lumot olish.
Zimnitskiy sinamasining o‘tkazilish tartibi:
1. Tayyorgarlik:
• Bemor odatdagi ovqatlanish va suyuqlik iste’molini davom ettiradi.
• Sinama o‘tkazilishidan oldin maxsus parhezga rioya qilish talab qilinmaydi, lekin haddan tashqari ko‘p suyuqlik ichish tavsiya etilmaydi (sutkada 1,5–2 litr doirasida bo‘lishi kerak).
2. Siydik yig‘ish:
• Siydik sutkaning har 3 soatida yig‘iladi, jami 8 qism:
1. 06:00–09:00
2. 09:00–12:00
3. 12:00–15:00
4. 15:00–18:00
5. 18:00–21:00
6. 21:00–24:00
7. 24:00–03:00
8. 03:00–06:00
• Har bir qismini alohida idishga yig‘ib, vaqtni aniq belgilash kerak.
• Agar bemor belgilangan vaqt ichida siydik chiqarmasa, bu haqida qayd qilinadi.
3. Ma’lumotlarni qayd qilish:
• Siydikning har bir qismidagi miqdor va zichlikni laboratoriya sharoitida aniqlash.
• Sutkalik umumiy siydik hajmini hisoblash.
Laborator tahlilda baholanadigan ko‘rsatkichlar:
1. Siydikning umumiy hajmi:
o Buyraklar tomonidan ajratilgan sutkalik siydik miqdorini aniqlash.
o Normalda sutkalik siydik hajmi 1,5–2 litr bo‘ladi.
2. Siydikning zichligi (nisbiy og‘irlik):
o Har bir yig‘ilgan qismning zichligini aniqlash.
o Siydik zichligi normalda 1.003–1.035 oralig‘ida bo‘ladi.
3. Kun va tun diurezi:
o Kunduzi ajratilgan siydik hajmi (06:00–18:00) va tun davomida ajratilgan siydik hajmini (18:00–06:00) taqqoslash.
o Normalda kunlik diurez tungi diurezdan 2–3 marta ko‘proq bo‘ladi.
4. Buyraklarning konsentratsiya va suyultirish funksiyasi:
o Siydik zichligining minimal va maksimal ko‘rsatkichlari farqi (normalda 0.012–0.016).
Natijalarni talqin qilish:
Norma:
• Siydikning umumiy hajmi: 1500–2000 ml.
• Siydik zichligi: 1.003–1.035.
• Kunlik diurezning tungi diurezga nisbati: 2:1.
Patologik holatlar:
1. Hipoizostenuriya (zichlikning pasayishi, 1.012 dan past bo‘lishi):
o Buyraklarning konsentratsiya qobiliyatining buzilishi.
o Kuzatiladi: Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit.
2. Hiperizostenuriya (zichlikning oshishi, 1.035 dan yuqori bo‘lishi):
o Buyraklarning ortiqcha konsentratsiya qobiliyati.
o Kuzatiladi: Qandli diabet, qon quyuqlanishi, ko‘p miqdorda oqsil yo‘qotish.
3. Nokturiy (tungi diurezning kunlikdan oshishi):
o Yurak-qon tomir yetishmovchiligi, buyrak kasalliklari.
4. Poliuriya (sutkalik siydik hajmi 2000 ml dan yuqori):
o Qandli diabet, qandli bo‘lmagan diabet, ortiqcha suyuqlik iste’moli.
5. Oliguriya (sutkalik siydik hajmi 500 ml dan kam):
o Buyrak filtratsiyasining pasayishi, suyuqlik tanqisligi.
6. Anuriya (sutkalik siydikning ajralmasligi):
o Buyrak yetishmovchiligi, suyuqlikning jiddiy yo‘qotilishi.
Zimnitskiy sinamasining ahamiyati:
1. Buyrak funksiyasini aniqlash:
o Buyraklarning filtratsiya, qayta so‘rish va konsentratsiya qobiliyatlarini tekshirish imkonini beradi.
2. Kasalliklarni tashxislash:
o Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit, yurak-qon tomir kasalliklari kabi holatlarni aniqlashga yordam beradi.
3. Davolash samaradorligini baholash:
o Buyrak faoliyatining yaxshilanishini yoki yomonlashishini kuzatish.
111-Savol:Zimnitsskiy sinamasi nima?
Zimnitskiy sinamasi – bu buyraklarning konsentratsiya va ajratish funksiyalarini baholash uchun amalga oshiriladigan maxsus diagnostik laboratoriya usuli. Ushbu sinama orqali siydikning sutka davomida yig‘ilgan qismlarining miqdori va zichligi o‘rganiladi, bu esa buyraklarning filtratsiya va suyuqlikni qayta so‘rish qobiliyatini aniqlashga yordam beradi.
Sinamaning maqsadi:
1. Buyraklarning suyuqlikni konsentratsiyalash va suyultirish qobiliyatini baholash.
2. Buyraklarning sutkalik diurezni tartibga solishdagi ishtirokini tekshirish.
3. Buyraklar faoliyatidagi buzilishlar (masalan, surunkali buyrak yetishmovchiligi, glomerulonefrit, pielonefrit) haqida ma’lumot olish.
Zimnitskiy sinamasining o‘tkazilish tartibi:
1. Tayyorgarlik:
• Bemor odatdagi ovqatlanish va suyuqlik iste’molini davom ettiradi.
• Sinama o‘tkazilishidan oldin maxsus parhezga rioya qilish talab qilinmaydi, lekin haddan tashqari ko‘p suyuqlik ichish tavsiya etilmaydi (sutkada 1,5–2 litr doirasida bo‘lishi kerak).
2. Siydik yig‘ish:
• Siydik sutkaning har 3 soatida yig‘iladi, jami 8 qism:
1. 06:00–09:00
2. 09:00–12:00
3. 12:00–15:00
4. 15:00–18:00
5. 18:00–21:00
6. 21:00–24:00
7. 24:00–03:00
8. 03:00–06:00
• Har bir qismini alohida idishga yig‘ib, vaqtni aniq belgilash kerak.
• Agar bemor belgilangan vaqt ichida siydik chiqarmasa, bu haqida qayd qilinadi.
3. Ma’lumotlarni qayd qilish:
• Siydikning har bir qismidagi miqdor va zichlikni laboratoriya sharoitida aniqlash.
• Sutkalik umumiy siydik hajmini hisoblash.
Laborator tahlilda baholanadigan ko‘rsatkichlar:
1. Siydikning umumiy hajmi:
o Buyraklar tomonidan ajratilgan sutkalik siydik miqdorini aniqlash.
o Normalda sutkalik siydik hajmi 1,5–2 litr bo‘ladi.
2. Siydikning zichligi (nisbiy og‘irlik):
o Har bir yig‘ilgan qismning zichligini aniqlash.
o Siydik zichligi normalda 1.003–1.035 oralig‘ida bo‘ladi.
3. Kun va tun diurezi:
o Kunduzi ajratilgan siydik hajmi (06:00–18:00) va tun davomida ajratilgan siydik hajmini (18:00–06:00) taqqoslash.
o Normalda kunlik diurez tungi diurezdan 2–3 marta ko‘proq bo‘ladi.
4. Buyraklarning konsentratsiya va suyultirish funksiyasi:
o Siydik zichligining minimal va maksimal ko‘rsatkichlari farqi (normalda 0.012–0.016).
Natijalarni talqin qilish:
Norma:
• Siydikning umumiy hajmi: 1500–2000 ml.
• Siydik zichligi: 1.003–1.035.
• Kunlik diurezning tungi diurezga nisbati: 2:1.
Patologik holatlar:
1. Hipoizostenuriya (zichlikning pasayishi, 1.012 dan past bo‘lishi):
o Buyraklarning konsentratsiya qobiliyatining buzilishi.
o Kuzatiladi: Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit.
2. Hiperizostenuriya (zichlikning oshishi, 1.035 dan yuqori bo‘lishi):
o Buyraklarning ortiqcha konsentratsiya qobiliyati.
o Kuzatiladi: Qandli diabet, qon quyuqlanishi, ko‘p miqdorda oqsil yo‘qotish.
3. Nokturiy (tungi diurezning kunlikdan oshishi):
o Yurak-qon tomir yetishmovchiligi, buyrak kasalliklari.
4. Poliuriya (sutkalik siydik hajmi 2000 ml dan yuqori):
o Qandli diabet, qandli bo‘lmagan diabet, ortiqcha suyuqlik iste’moli.
5. Oliguriya (sutkalik siydik hajmi 500 ml dan kam):
o Buyrak filtratsiyasining pasayishi, suyuqlik tanqisligi.
6. Anuriya (sutkalik siydikning ajralmasligi):
o Buyrak yetishmovchiligi, suyuqlikning jiddiy yo‘qotilishi.
Zimnitskiy sinamasining ahamiyati:
1. Buyrak funksiyasini aniqlash:
o Buyraklarning filtratsiya, qayta so‘rish va konsentratsiya qobiliyatlarini tekshirish imkonini beradi.
2. Kasalliklarni tashxislash:
o Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit, yurak-qon tomir kasalliklari kabi holatlarni aniqlashga yordam beradi.
3. Davolash samaradorligini baholash:
o Buyrak faoliyatining yaxshilanishini yoki yomonlashishini kuzatish.