#hamshiralik #ikkinchi
99-Savol: Tibbiyotda etika va deontoligiya tushunchasiga ta`rif bering.
1. Tibbiy etika:
Tibbiy etika – bu tibbiyot xodimlarining kasbiy faoliyatida axloqiy tamoyillar, qoidalar va qadriyatlarni o‘rganadigan fan. U tibbiy amaliyot davomida bemor va tibbiyot xodimlari o‘rtasidagi munosabatlarni axloqiy asosda tartibga soladi.
Tibbiy etikaga oid asosiy tamoyillar:
1. Bemor manfaatlari ustuvorligi:
o Tibbiyot xodimi o‘z faoliyatida bemorning sog‘lig‘i va farovonligini birinchi o‘ringa qo‘yishi kerak.
2. Adolat:
o Tibbiy xizmat ko‘rsatishda barcha bemorlar tenglik tamoyiliga rioya qilinishi.
3. Zarar yetkazmaslik (non-maleficence):
o Tibbiyot xodimi o‘z harakati yoki qaror bilan bemorga zarar yetkazmasligi kerak.
4. Xayrixohlik (beneficence):
o Bemorning holatini yaxshilash va davolash jarayonida g‘amxo‘rlik ko‘rsatish.
5. Maxfiylik:
o Bemorning shaxsiy ma’lumotlarini saqlash va begonalarga oshkor qilmaslik.
6. Avtonomiya:
o Bemorning o‘z tanlovi va qarorlariga hurmat bilan qarash.
2. Tibbiy deontologiya:
Tibbiy deontologiya – bu tibbiyot xodimlarining o‘z kasbiy vazifalarini bajarish davomida axloqiy va huquqiy majburiyatlari haqida fan. Deontologiya "deon" (yunoncha "majburiyat") so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, tibbiyot xodimining bemor va jamiyat oldidagi kasbiy burchini belgilaydi.
Tibbiy deontologiyaning asosiy tamoyillari:
1. Bemorga nisbatan hurmat:
o Bemorni inson sifatida hurmat qilish va unga e’tibor ko‘rsatish.
2. Axborot yetkazish:
o Bemorni uning holati va davolash jarayonlari haqida to‘liq va tushunarli ma’lumot bilan ta’minlash.
3. Mas’uliyat:
o Har bir tibbiy harakat uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olish.
4. Boshqa mutaxassislar bilan hamkorlik:
o Tibbiyotning boshqa soha vakillari bilan muloqot va hamkorlik qilish orqali bemorga sifatli yordam ko‘rsatish.
5. Ishbilarmonlik:
o Tibbiy jarayonlar davomida o‘zini odobli va professional tutish.
Etika va deontologiya o‘rtasidagi farq:
Tibbiy etika
Axloqiy tamoyillar va qadriyatlarni o‘rganadi.
Umumiy tibbiy axloqiy me’yorlarga asoslanadi.
Bemor va jamiyat oldidagi axloqiy mas’uliyatga qaratilgan.
Tibbiy deontologiya
Kasbiy burch va majburiyatlarni belgilaydi.
Kasbga oid aniq qoidalar va qoidalarga asoslanadi
Tibbiyot xodimining o‘z burchini bajarishiga qaratilgan
Tibbiy etika va deontologiyaning amaliy ahamiyati:
1. Bemor bilan muloqotni yaxshilash:
o Tibbiy etika va deontologiya tamoyillariga rioya qilish bemor va tibbiyot xodimi o‘rtasidagi ishonchni kuchaytiradi.
2. Tibbiyotda sifatli xizmat ko‘rsatish:
o Etika va deontologik qoidalarga rioya qilish orqali tibbiy xizmatning samaradorligi oshadi.
3. Kasb ma’suliyatini oshirish:
o Tibbiyot xodimlari o‘z kasbiy vazifalarini bajarishda yuqori darajada mas’uliyatni his qiladi.
4. Huquqiy muammolarni kamaytirish:
o Etika va deontologiya qoidalariga amal qilish qonuniy muammolarning oldini olishga yordam beradi.
Xulosa:
Tibbiy etika – bu tibbiyot xodimlarining axloqiy tamoyillari, tibbiy deontologiya esa ularning kasbiy burch va majburiyatlari bilan bog‘liq qoidalarni o‘rganadi. Ikkisi ham tibbiyot xodimlarining faoliyatini insonparvarlik, adolat va mas’uliyat tamoyillari asosida olib borishga yordam beradi. Bu tamoyillarga rioya qilish tibbiy yordamning sifatini va bemorlarning sog‘lig‘ini yaxshilashga xizmat qiladi.
yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida
99-Savol: Tibbiyotda etika va deontoligiya tushunchasiga ta`rif bering.
1. Tibbiy etika:
Tibbiy etika – bu tibbiyot xodimlarining kasbiy faoliyatida axloqiy tamoyillar, qoidalar va qadriyatlarni o‘rganadigan fan. U tibbiy amaliyot davomida bemor va tibbiyot xodimlari o‘rtasidagi munosabatlarni axloqiy asosda tartibga soladi.
Tibbiy etikaga oid asosiy tamoyillar:
1. Bemor manfaatlari ustuvorligi:
o Tibbiyot xodimi o‘z faoliyatida bemorning sog‘lig‘i va farovonligini birinchi o‘ringa qo‘yishi kerak.
2. Adolat:
o Tibbiy xizmat ko‘rsatishda barcha bemorlar tenglik tamoyiliga rioya qilinishi.
3. Zarar yetkazmaslik (non-maleficence):
o Tibbiyot xodimi o‘z harakati yoki qaror bilan bemorga zarar yetkazmasligi kerak.
4. Xayrixohlik (beneficence):
o Bemorning holatini yaxshilash va davolash jarayonida g‘amxo‘rlik ko‘rsatish.
5. Maxfiylik:
o Bemorning shaxsiy ma’lumotlarini saqlash va begonalarga oshkor qilmaslik.
6. Avtonomiya:
o Bemorning o‘z tanlovi va qarorlariga hurmat bilan qarash.
2. Tibbiy deontologiya:
Tibbiy deontologiya – bu tibbiyot xodimlarining o‘z kasbiy vazifalarini bajarish davomida axloqiy va huquqiy majburiyatlari haqida fan. Deontologiya "deon" (yunoncha "majburiyat") so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, tibbiyot xodimining bemor va jamiyat oldidagi kasbiy burchini belgilaydi.
Tibbiy deontologiyaning asosiy tamoyillari:
1. Bemorga nisbatan hurmat:
o Bemorni inson sifatida hurmat qilish va unga e’tibor ko‘rsatish.
2. Axborot yetkazish:
o Bemorni uning holati va davolash jarayonlari haqida to‘liq va tushunarli ma’lumot bilan ta’minlash.
3. Mas’uliyat:
o Har bir tibbiy harakat uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olish.
4. Boshqa mutaxassislar bilan hamkorlik:
o Tibbiyotning boshqa soha vakillari bilan muloqot va hamkorlik qilish orqali bemorga sifatli yordam ko‘rsatish.
5. Ishbilarmonlik:
o Tibbiy jarayonlar davomida o‘zini odobli va professional tutish.
Etika va deontologiya o‘rtasidagi farq:
Tibbiy etika
Axloqiy tamoyillar va qadriyatlarni o‘rganadi.
Umumiy tibbiy axloqiy me’yorlarga asoslanadi.
Bemor va jamiyat oldidagi axloqiy mas’uliyatga qaratilgan.
Tibbiy deontologiya
Kasbiy burch va majburiyatlarni belgilaydi.
Kasbga oid aniq qoidalar va qoidalarga asoslanadi
Tibbiyot xodimining o‘z burchini bajarishiga qaratilgan
Tibbiy etika va deontologiyaning amaliy ahamiyati:
1. Bemor bilan muloqotni yaxshilash:
o Tibbiy etika va deontologiya tamoyillariga rioya qilish bemor va tibbiyot xodimi o‘rtasidagi ishonchni kuchaytiradi.
2. Tibbiyotda sifatli xizmat ko‘rsatish:
o Etika va deontologik qoidalarga rioya qilish orqali tibbiy xizmatning samaradorligi oshadi.
3. Kasb ma’suliyatini oshirish:
o Tibbiyot xodimlari o‘z kasbiy vazifalarini bajarishda yuqori darajada mas’uliyatni his qiladi.
4. Huquqiy muammolarni kamaytirish:
o Etika va deontologiya qoidalariga amal qilish qonuniy muammolarning oldini olishga yordam beradi.
Xulosa:
Tibbiy etika – bu tibbiyot xodimlarining axloqiy tamoyillari, tibbiy deontologiya esa ularning kasbiy burch va majburiyatlari bilan bog‘liq qoidalarni o‘rganadi. Ikkisi ham tibbiyot xodimlarining faoliyatini insonparvarlik, adolat va mas’uliyat tamoyillari asosida olib borishga yordam beradi. Bu tamoyillarga rioya qilish tibbiy yordamning sifatini va bemorlarning sog‘lig‘ini yaxshilashga xizmat qiladi.
yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida