U yolg‘iz, xuddi Faustning tun zulmatida o‘z ruhini izlagani yoki Hamletning saroy devorlari orasida taqdir bilan olishgani kabi, o‘yga cho‘mgancha o‘tiribdi. Qo‘lida — vaqtning jonsiz guvohi bo‘lib qolgan, sahifalari ohista yuvosh tortgan eski kitob. Bu Faustmi yoki Hamlet? Ehtimol, ikkisi ham. Axir, inson ruhining kurashi, haqiqat va aldov, aql va iroda haqida yozilgan har bir asar bir nuqtada tutashadi.

U har bir satrni go‘yo taqdir ramzlarini o‘qiyotgandek diqqat bilan kuzatadi. “To be, or not to be?” — Hamletning abadiy savoli uning ongida aks-sado beradi. Yoki balki “Zwei Seelen wohnen, ach! in meiner Brust” — Faustning ruhiy ikkilanmasi unga yanada yaqinroqdir. Inson nega ikki ruh orasida bo‘linadi? Hayot sirlarini anglash mumkinmi?

Barmoqlari sahifa chetlariga qoldirilgan eski yozuvlarga tegib o‘tadi, go‘yo ularda o‘tmish izlari, o‘zini anglashga yo‘llovchi kalit yashiringandek. Deraza ortida hayot davom etaveradi — shovqin, shoshqaloqlik, odamlarning beparvo qadam tovushlari. Lekin bu yerda, uning qo‘lidagi kitob ichida, vaqt o‘z hukmronligini yo‘qotgan.

U Hamlet singari shubhalanadi, Faust singari javob izlaydi. Hayot unga chin haqiqatni fosh qiladimi yoki hammasi shunchaki soyalar o‘yini bo‘lib qoladimi? U biladiki, bu kitoblar shunchaki hikoya emas — bu inson ruhining eng chuqur, eng nozik, eng g‘amgin qirralariga ochilgan eshik. Va u bu eshikni asta-sekin, har bir so‘zni his qilib ochmoqda.