#tavallud
#xotira
Nikolay Leopoldovich Korjinevskiy – Buyuk geograf, glyatsiolog va tadqiqotchi
Bugun, 18-fevral, taniqli rus va sovet geografi, glyatsiologi va tadqiqotchisi Nikolay Leopoldovich Korjinevskiyning tug‘ilgan kunidir. U 1879-yilda Vitebsk guberniyasining Zaverezhye qishlog‘ida tug‘ilgan va butun umrini Markaziy Osiyo tog‘ tizimlarini o‘rganishga bag‘ishlagan. U geografiya va glyatsiologiya fanlariga katta hissa qo‘shgan, xususan, Pomir va Tyanshan tog‘larining tabiiy xususiyatlarini o‘rganishda ilg‘or ilmiy usullarni qo‘llagan. Uning ishi nafaqat ilmiy jamoatchilik tomonidan qadrlangan, balki bugungi kunda ham geografik tadqiqotlar uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
Ilmiy faoliyatining boshlanishi
Korjinevskiy 1901-yilda Kiev harbiy bilim yurtini tamomlaganidan so‘ng, o‘z xizmatini Turkiston o‘lkasida, hozirgi O‘sh shahrida boshlagan. Harbiy xizmatda bo‘lishiga qaramay, u tabiiy fanlarga katta qiziqish bildirgan va o‘zini-o‘zi o‘qitib, astronomiya, geodeziya, meteorologiya, geologiya va glyatsiologiya bo‘yicha chuqur bilim olgan. Bu bilimlar keyinchalik uning geografik tadqiqotlarida muhim asos bo‘ldi.
Korjinevskiy 1903-yilda Pomir tog‘lariga o‘zining birinchi ilmiy ekspeditsiyasini uyushtirdi va 1928-yilgacha bu hududga jami o‘n bir marta ilmiy sayohat qildi. Bu ekspeditsiyalar davomida u Pomir tog‘larining geologik tuzilishi, muzliklari, gidrologik xususiyatlari va iqlim sharoitlarini o‘rgandi, tog‘ tizmalari va cho‘qqilarning aniq kartografik tavsiflarini yaratdi.
Pomir va boshqa tog‘ tizimlarini tadqiq etish
1910-yil 22-avgustda Nikolay Korjinevskiy Pomirdagi muhim cho‘qqilardan birini kashf etdi va uni "Korjinevskaya cho‘qqisi" deb atadi. Ushbu cho‘qqi 7105 metr balandlikka ega bo‘lib, bugungi kunda ham Pomirdagi muhim geografik nuqtalardan biri hisoblanadi. 1928-yilda u Pomirning batafsil xaritasini tuzdi va ilgari noma’lum bo‘lgan bir qator tog‘ tizmalari haqida ilmiy izlanishlar olib bordi. U, xususan, “Fanlar akademiyasi tizmasi” deb nom olgan tog‘ tizmasini aniqlab, ilm-fan jamoatchiligiga taqdim etdi.
Korjinevskiy o‘z tadqiqotlari davomida muzliklarning shakllanish jarayonlari, ularning harakati va suv havzalari bilan bog‘liqligini o‘rgandi. U 1930-yilda nashr etilgan "Markaziy Osiyo muzliklari katalogi" asarida 70 ga yaqin muzlik va cho‘qqilar haqida batafsil ma’lumot berdi. Ushbu katalog keyingi glyatsiologik tadqiqotlar uchun muhim manba bo‘lib xizmat qilgan.
Akademik va ilmiy e’tiroflar
Korjinevskiy O‘zbekistonda ilmiy faoliyat yuritgan va bu yerda fan rivojiga katta hissa qo‘shgan. 1937-yilda u geografiya fanlari doktori ilmiy darajasiga ega bo‘ldi, 1939-yilda esa unga “O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi” unvoni berildi. Shuningdek, u O‘zbekiston Fanlar akademiyasining muxbir a’zosi etib saylandi. U O‘zbekistonda o‘nlab yosh geograf olimlarning yetishib chiqishiga ko‘maklashdi va ilmiy maktab yaratdi.
Uning xizmatlari davlat tomonidan e’tirof etilib, to‘rt marta O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumining Faxriy yorliqlari bilan taqdirlangan, shuningdek, Mehnat Qizil Bayroq ordeni bilan mukofotlangan.
Ilmiy merosi va xotira
Korjinevskiy 1958-yil 31-oktabrda Toshkent shahrida vafot etdi va shu yerda dafn qilindi. Uning ilmiy merosi bugungi kunda ham geografiya va glyatsiologiya fanida katta ahamiyatga ega. Pomir va Tyanshan tog‘laridagi bir necha muzliklar va cho‘qqilar uning sharafiga "Korjinevskiy muzligi" va "Korjinevskiy cho‘qqisi" deb nomlangan.
Korjinevskiyning tadqiqotlari geografiya va tabiiy fanlar rivojida muhim rol o‘ynagan bo‘lib, u ochgan kashfiyotlar va bergan ilmiy tavsiflar hanuzgacha olimlar tomonidan foydalanilmoqda. Uning nomi abadiylashtirilgan bo‘lib, u haqida ilmiy asarlar, maqolalar yozilgan va uning hissasi ilm-fan tarixida muhrlanib qolgan.
Bugun, uning tug‘ilgan kuni munosabati bilan, biz buyuk olimni chuqur hurmat bilan yodga olamiz va uning ilm-fanga qo‘shgan ulkan hissasini qadrlaymiz.
@tabiiygeografiya
#xotira
Nikolay Leopoldovich Korjinevskiy – Buyuk geograf, glyatsiolog va tadqiqotchi
Bugun, 18-fevral, taniqli rus va sovet geografi, glyatsiologi va tadqiqotchisi Nikolay Leopoldovich Korjinevskiyning tug‘ilgan kunidir. U 1879-yilda Vitebsk guberniyasining Zaverezhye qishlog‘ida tug‘ilgan va butun umrini Markaziy Osiyo tog‘ tizimlarini o‘rganishga bag‘ishlagan. U geografiya va glyatsiologiya fanlariga katta hissa qo‘shgan, xususan, Pomir va Tyanshan tog‘larining tabiiy xususiyatlarini o‘rganishda ilg‘or ilmiy usullarni qo‘llagan. Uning ishi nafaqat ilmiy jamoatchilik tomonidan qadrlangan, balki bugungi kunda ham geografik tadqiqotlar uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
Ilmiy faoliyatining boshlanishi
Korjinevskiy 1901-yilda Kiev harbiy bilim yurtini tamomlaganidan so‘ng, o‘z xizmatini Turkiston o‘lkasida, hozirgi O‘sh shahrida boshlagan. Harbiy xizmatda bo‘lishiga qaramay, u tabiiy fanlarga katta qiziqish bildirgan va o‘zini-o‘zi o‘qitib, astronomiya, geodeziya, meteorologiya, geologiya va glyatsiologiya bo‘yicha chuqur bilim olgan. Bu bilimlar keyinchalik uning geografik tadqiqotlarida muhim asos bo‘ldi.
Korjinevskiy 1903-yilda Pomir tog‘lariga o‘zining birinchi ilmiy ekspeditsiyasini uyushtirdi va 1928-yilgacha bu hududga jami o‘n bir marta ilmiy sayohat qildi. Bu ekspeditsiyalar davomida u Pomir tog‘larining geologik tuzilishi, muzliklari, gidrologik xususiyatlari va iqlim sharoitlarini o‘rgandi, tog‘ tizmalari va cho‘qqilarning aniq kartografik tavsiflarini yaratdi.
Pomir va boshqa tog‘ tizimlarini tadqiq etish
1910-yil 22-avgustda Nikolay Korjinevskiy Pomirdagi muhim cho‘qqilardan birini kashf etdi va uni "Korjinevskaya cho‘qqisi" deb atadi. Ushbu cho‘qqi 7105 metr balandlikka ega bo‘lib, bugungi kunda ham Pomirdagi muhim geografik nuqtalardan biri hisoblanadi. 1928-yilda u Pomirning batafsil xaritasini tuzdi va ilgari noma’lum bo‘lgan bir qator tog‘ tizmalari haqida ilmiy izlanishlar olib bordi. U, xususan, “Fanlar akademiyasi tizmasi” deb nom olgan tog‘ tizmasini aniqlab, ilm-fan jamoatchiligiga taqdim etdi.
Korjinevskiy o‘z tadqiqotlari davomida muzliklarning shakllanish jarayonlari, ularning harakati va suv havzalari bilan bog‘liqligini o‘rgandi. U 1930-yilda nashr etilgan "Markaziy Osiyo muzliklari katalogi" asarida 70 ga yaqin muzlik va cho‘qqilar haqida batafsil ma’lumot berdi. Ushbu katalog keyingi glyatsiologik tadqiqotlar uchun muhim manba bo‘lib xizmat qilgan.
Akademik va ilmiy e’tiroflar
Korjinevskiy O‘zbekistonda ilmiy faoliyat yuritgan va bu yerda fan rivojiga katta hissa qo‘shgan. 1937-yilda u geografiya fanlari doktori ilmiy darajasiga ega bo‘ldi, 1939-yilda esa unga “O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi” unvoni berildi. Shuningdek, u O‘zbekiston Fanlar akademiyasining muxbir a’zosi etib saylandi. U O‘zbekistonda o‘nlab yosh geograf olimlarning yetishib chiqishiga ko‘maklashdi va ilmiy maktab yaratdi.
Uning xizmatlari davlat tomonidan e’tirof etilib, to‘rt marta O‘zbekiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumining Faxriy yorliqlari bilan taqdirlangan, shuningdek, Mehnat Qizil Bayroq ordeni bilan mukofotlangan.
Ilmiy merosi va xotira
Korjinevskiy 1958-yil 31-oktabrda Toshkent shahrida vafot etdi va shu yerda dafn qilindi. Uning ilmiy merosi bugungi kunda ham geografiya va glyatsiologiya fanida katta ahamiyatga ega. Pomir va Tyanshan tog‘laridagi bir necha muzliklar va cho‘qqilar uning sharafiga "Korjinevskiy muzligi" va "Korjinevskiy cho‘qqisi" deb nomlangan.
Korjinevskiyning tadqiqotlari geografiya va tabiiy fanlar rivojida muhim rol o‘ynagan bo‘lib, u ochgan kashfiyotlar va bergan ilmiy tavsiflar hanuzgacha olimlar tomonidan foydalanilmoqda. Uning nomi abadiylashtirilgan bo‘lib, u haqida ilmiy asarlar, maqolalar yozilgan va uning hissasi ilm-fan tarixida muhrlanib qolgan.
Bugun, uning tug‘ilgan kuni munosabati bilan, biz buyuk olimni chuqur hurmat bilan yodga olamiz va uning ilm-fanga qo‘shgan ulkan hissasini qadrlaymiz.
@tabiiygeografiya