Sattorov qaydlari

Тарихий марказларни ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилишида меъморларнинг ҳиссаси катта бўлади. Бугун тақвим учун туғилган кун эгаларини ўрганиб ўтириб, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган меъмор Ботир Усмонов исмига дуч келдим.

Биласиз, Бухоро шаҳри 1993 йилда ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган. Ўша вақтда Ботир Усмонов ЮНЕСКО Ассамблеясида Ўзбекистон номидан иштирок этади ва маъруза қилади. Унинг маърузаси ўлароқ Бухоро ЮНЕСКОга киритишга муваффақ бўлади. Айнан шу одам сабабчи бўлган, демоқчимасман. Лекин бу тарихий фактни ҳам унутмаслик керак.

Бу одам Сочидаги "Ўзбекистон" санаторийсининг интерьер ва экстерьер кўринишини ишлаб чиқиб, 150 чойхона лойиҳасини ҳам ишлаб чиқади. Самарқанддаги "Афросиёб" бозори лойиҳаси, Тошкентдаги Буюк князь Романовнинг уйи (ҳозирги Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги қабулхонаси) реставрациясида ҳам ишлайди. Республика миқёсидаги турли маданий мерос ёдгорликларини тиклашда қатнашган экан.

Қидирув платформаларида бу одам ҳақида бошқа маълумот топилмади.

https://t.me/qayduz

Латифа

Сайловдан кейин Трампга қўйилган барча айбловлар олиб ташланди, гарчи кечирмайман, деган бўлса ҳам Байден ўғлини афв этди, Нетаняҳу эса халқаро ҳибс ордерига қарамай, эркин юрибди. Ғарб демократиясига ишонувчилар учун оғир кунлар.

Ўзбекистонда жонли ижро санъати янада ривожлантирилади

Ўзбекистонда 11 март куни имзоланган қонун билан жонли ижро санъати янада ривожлантирилади.

Қонун билан “Маданий фаолият ва маданий ташкилотлар тўғрисида”ги қонунга Маданият вазирлигининг жонли ижро санъатини ривожлантириш йўналишидаги ваколатларини, шунингдек, концерт-томоша тадбирларида фонограммадан фойдаланиш даражасига қараб мусиқий ва бошқа асарларни ижро этиш усулларини аниқлаштиришни назарда тутувчи ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

Концерт-томоша тадбирининг дастурида ижрочи ва асар муаллифлари тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилиши шартлиги белгиланди.

Концерт-томоша тадбирларида мусиқали ва бошқа асарларни ижро этишда фонограммадан фойдаланиш даражасига қараб, ижрочилар томонидан қуйидаги усуллар билан ижро амалга оширилиши мумкин:

—жонли ижро;
—фонограммадан қисман фойдаланган ҳолда;
—фонограммадан фойдаланган ҳолда.

Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга кирди.

t.me/qayduz

«Манипуляция кампаниясига ўхшайди».

Ижтимоий тармоқларнинг ўзбек сегментида Хитой фуқароларига ерлар сотилгани ҳақида миш-мишлар ва Хитойни бойкот қилишга чақириқлар пайдо бўлмоқда. Расмийлар буни манипуляция деб атади, иқтисодчилар эса инвесторлар олдидаги қўрқувнинг асоссизлигини таъкидлади. «Газета.uz» нима бўлаётганини ўрганди.

«Боз устига кўпгина савдо масалаларида энг ёпиқ, энг қийин мамлакатлар қаторидамиз, савдо ва инвестициялар бундан ҳам қийин бўлишни хоҳлаётганларни тушунишим қийин бўляпти. Нормал мамлакатлар ичида, биздан халқаро савдога ёпиқроқ жойлар борми ўзи? Шундоқ ҳам, табиатан денгизлардан узоқмиз, табиатан катта иқтисодий марказлардан узоқда жойлашганмиз, бизни ундан ҳам четроқ бурчакда бўлишимиз — катта муаммо бўладику», — дея тушунтирди Иқтисодчи, Абу-Дабидаги (БАА) Нью-Йорк университети профессори Беҳзод Ҳошимов.

t.me/qayduz

“Опен бюджет”га деб ўқитувчилардан 700 минг сўмдан пул йиғган директор ишдан олинди

Бу ҳақда Мактабгача ва мактаб таълими вазири Ҳилола Умарова маълум қилди ва педагогларни бундай ҳолатлар ҳақида хабар беришга чақирди.

t.me/qayduz

📿 Рамазоннинг 12- куни муборак бўлсин! 🌙✨

Аллоҳнинг бебаҳо неъматлари ила файзли кунларга етдик. Рамазон ойининг ўн иккинчи куни бизга ўз нафсимизни тарбия қилиш, ғамхўрлик ва саховатни ошириш учун яна бир имкониятни тақдим этмоқда.

🤲 Дуоларимиз қабул, рўзамиз мақбул бўлсин!
🤝 Бу муборак кунларда муҳтожларга ёрдам қўлини чўзайлик, илиқ сўз ва яхши амаллар билан юракларни шод этайлик.

📖 "Кимки Рамазон ойида ихлос билан рўза тутса, унинг олдинги гуноҳлари мағфират қилинади." (Ҳадис)

Илоҳий фазилатлар ила тўлқинланган бу кунлар барчамиз учун барака ва хайрга сабаб бўлсин! 🤍

#Рамазон #Рўза #Дуо #Саховат #Барака

t.me/qayduz

Совет Иттифоқининг ер ости ядровий синовлари ва бугунги Россиянинг ядровий салоҳияти

Совет Иттифоқи ўз ядровий дастури доирасида бир неча маротаба ер ости ядровий синовларини ўтказган. 1963 йилда АҚШ, Британия ва СССР ўртасида Ядровий синовларни қисман тақиқлаш тўғрисидаги шартнома (Partial Test Ban Treaty, PTBT) имзоланганидан сўнг, Совет Иттифоқи барча ядровий синовларни ер остида амалга ошира бошлади.

Совет Иттифоқи 1964-1990 йиллар оралиғида 215 та расман қайд этилган ер ости ядровий синовини ўтказган. Бу синовларнинг асосий қисми Россия ҳудудидаги Новая Земля ва Семипалатинск (ҳозирги Қозоғистон) ядровий полигонларида амалга оширилган.

Мақсад - янги турдаги ядровий қуролларни синовдан ўтказиш ҳамда уран, газ ва нефть конларини очиш ва энергия ишлаб чиқариш имкониятларини ўрганиш.

Ўзбекистонда ҳам синовлар ўтказилган. Совет Иттифоқи томонидан "Факел" дастури доирасида 1972 йил 30 сентябрда Навоий вилояти, Ўртабулоқ газ конида ер ости ядровий синови ўтказилган. Бу синов ядровий портлаш орқали газ чиқариш жараёнини тезлаштириш мақсадида амалга оширилган.

1990 йилда Совет Иттифоқи ядровий синовларни тўхтатиш мораторийини эълон қилди. 1991 йилда Совет Иттифоқи тарқаб кетгач, унинг меросхўри бўлган Россия Федерацияси 1996 йилда Ядровий синовларга тўлиқ тақиқлов шартномаси (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty, CTBT) га қўшилди ва ядровий синовларни буткул тўхтатди.

Бироқ, 2023 йилда Россия президенти Владимир Путин мамлакатнинг Стратегик қуролларни қисқартириш шартномасидаги (START) иштирокини тўхтатганини эълон қилди. Бу эса Россиянинг келажакда ядровий синовларни қайта бошлаши мумкинлиги ҳақида хавотирларга сабаб бўлди. ​

Россиянинг ядровий арсенали дунёдаги энг йирикларидан бири бўлиб, мамлакат ядровий салоҳиятини модернизация қилиш ва кучайтириш ишларини олиб бормоқда. 2024 йил декабрида Россия Стратегик ракета қўшинлари қўмондони Сергей Каракаев мамлакат янги стратегик тизимлар, жумладан, "Осина" ва "Орешник" ракеталарини ишлаб чиқишни давом эттираётганини маълум қилди. Шунингдек, у 2026 йилда Ядровий қуролларни қисқартириш бўйича янги шартнома (New START) муддати тугаганидан сўнг, Россия ўз ядровий арсеналини кўпайтириши мумкинлигини таъкидлади. ​

Бундан ташқари, Россия ўзининг ядровий салоҳиятини сақлаш ва ривожлантириш мақсадида турли ҳарбий машқлар ўтказмоқда. Масалан, 2024 йил октябрида Россия Ярс континенталараро баллистик ракеталари билан жиҳозланган ҳарбий бўлинманинг тайёргарлигини синовдан ўтказди. Бу ракеталар 11,000 км масофага учиш қобилиятига эга бўлиб, бир нечта ядровий каллакларни етказиб бериш имкониятига эга. ​

Шунингдек, 2025 йил январь ойида Россиянинг Брянск атом сув ости кемаси олти йиллик модернизациядан сўнг хизматга қайтди. Бу кема 16 та Синева ракетасини, ҳар бири тўртта ядровий каллак билан жиҳозланган, ташиш қобилиятига эга. Бу эса Россиянинг денгиздаги ядровий салоҳиятини сезиларли даражада оширади. ​

Умуман олганда, Россия ўз ядровий арсеналини модернизация қилиш ва ривожлантиришга катта эътибор қаратмоқда, бу эса мамлакатнинг стратегик мудофаа салоҳиятини мустаҳкамлашга қаратилган, деб қаралади.

t.me/qayduz

Ҳозир энг яхши давр...ми?

X` ижтимоий тармоғидаги World of Statistics саҳифасида қизиқ тезис келтирилибди: "Бир қанча муҳим меъёрлар бўйича, дунё бугунги кунда инсоният тарихи учун ҳар қандай даврга қараганда яхшироқдир."

Х қизғин баҳс-мунозаралар майдонига айланди. Ёқлаганлар кўп. "Қайси мезонлар бўйича?", "Одамлар бахтиёрроқ эканига ишонмайман", "Ривожланишни инкор қилиб бўлмайди, ҳаёт яхшиланмоқда!", "Биз радиодан қўшиқларни кутиб ўтирган турган кунларимизни бир эслаб кўрайлик – эндиликда фарзандларимиз кассета ленталарини қадимий ёдгорлик деб ўйлашади. 😄 Ривожланишни байрам қилайлик, дўстлар!", "Ҳа. Биз буни ўзимизга тез-тез эслатиб туришимиз керак. Доимо салбий маълумотлар оғушида қоламиз, шунинг учун ҳаётимиз аслида жуда яхши эканини англаш қийин. Албатта, у янада яхшироқ бўлиши мумкин, шунинг учун биз ҳар доим яхшироқ келажак сари интилишимиз керак", каби турли қарама-қарши фикрлар билдирилган.

Ҳиндистонлик мустақил журналист Сажид Алининг фикри умумият-ла бугунги қоришиқ замондаги устувор фикрларни ифодалайди: "Урушлар, зулм ва адолатсизлик остида азият чекаётган миллионлаб инсонларга буни айтиб кўринг. Баъзилар учун эришилган тараққиёт бошқаларнинг азоб-уқубатларини йўққа чиқармайди. “Яхшироқ дунё” дегани ҳамма учун қадр-қиммат, тенглик ва тинчликни англатиши керак — фақат танланган оз сонли гуруҳ учун эмас."

Технологик тараққиёт, албатта, бир неъмат, лекин инсонпарварлик жиҳатидан йўқотаяётгандек туюляпти!

Фикрларни ушбу иқтибос билан якунлайман: "Агар мезон технология тақдим этаётган имкониятлар бўлса, эҳтимол, "ҳа" дейиш мумкин. Лекин, агар мезон инсоний қадриятлар, виждон, ахлоқ ва ҳамдардлик бўлса, мен албатта "йўқ" дердим."

t.me/qayduz

DeepSeek-V3: Хитойнинг сунъий интеллектдаги "қора оти"

Хитойнинг DeepSeek номли сунъий интеллект компанияси томонидан яратилган DeepSeek-V3 модели очиқ манбали катта тил моделлари (LLM) бозорида жиддий ўзгаришлар ясаб, глобал AI индустриясида катта муваффақиятга эришмоқда. У Claude 3.5 Sonnet, GPT-4 ва Gemini 1.5 Pro каби етакчи моделлар билан беллашмоқда, бироқ эксплуатация харажатлари анча паст. Бу эса уни сунъий интеллект соҳасидаги "қора от" – кутилмаган рақобатчи сифатида ажратиб турибди.

Хитой нимани мақсад қилмоқда?

Хитой бу орқали сунъий интеллект соҳасидаги глобал рақобатда ўз позициясини мустаҳкамлаш ниятида. DeepSeek-V3 модели очиқ манба сифатида тақдим этилгани ва юқори самарадорликни арзон нархда таклиф қила олиши Пекиннинг технологиялар, айниқса AI соҳасидаги устунликка интилишини кўрсатиб турибди.

АҚШ санкцияларига қарамай, DeepSeek-V3 камроқ ресурс билан юқори натижаларга эришиш мумкинлигини намоён қилмоқда. Бу эса Хитойнинг саноатни диверсификация қилиш, сунъий интеллектни дунё бўйлаб тарқатиш, рақобатчиларни нархлар пасайтиришга мажбур қилиш ва узоқ муддатда AI соҳасида етакчиликни қўлга киритиш стратегиясининг бир қисми ҳисобланади.

Ушбу ёндашув Хитойнинг илмий-технологик мустақилликка эришиш ва жаҳон иқтисодиётидаги таъсирини кучайтириш йўлидаги муҳим қадамларидан бири бўлиб, сунъий интеллект саноатида янги давр бошланишидан дарак бермоқда.

t.me/qayduz

Халқаро хотин-қизлар куни муносабати билан Тошкентда “Ҳинд киноси кунлари” ўтказилади

Кинематография агентлиги ва Ҳиндистоннинг Ўзбекистондаги элчихонаси ҳамкорлигида 14-16 март кунлари Ўзбекистон Миллий кино санъати саройида “Ҳинд киноси кунлари” ўтказилади.

✨Тадбирда Болливуднинг машҳур киноижодкорлари иштироки кутилмоқда.

t.me/qayduz

Диалоглар кинони гўзаллаштиради!

Кино – бу санъат. Ҳақиқий кино одамларнинг онгини ларзага солиши, уларни ўйга толдириши, ҳаётига таъсир қилиш орқали ёзилади.

Ҳаётда томошабинни йиғлатиш, кулишга мажбур қилиш, ўйга толдириш – кинонинг энг катта вазифаси.

Диалоглар фильм жозибасини оширишда энг муҳим воситалардан бири. Биздаги фильмларда диалоглар сунъий, юзаки ва оддий ахборот алмашиш даражасида бўлади. Ҳолбуки, энг кучли фильмлардаги диалоглар томошабинга нафақат маълумот, балки ҳис-туйғу ва илҳом бериш вазифасини ҳам бажаради.

Диалоглар фақатгина воқеаларни тушунтириш учун эмас, балки инсон руҳиятига таъсир қилиш учун ҳам ишлатилади.

"ПК" (“PiKey”) фильмидаги Амирхон ва мулла ўртасидаги баҳсни эсланг. Нафақат асосий персонажнинг тушунчаларини шакллантиришга хизмат қилади, балки томошабинга ҳам инсон ақидалари, ишонч ва савол бериш маданияти ҳақида мулоҳаза юритиш имконини беради.

Яна бир ҳинд фильми "Дангал"да отанинг қизига айтган ҳар бир сўзи аслида нафақат спорт ҳақида, балки ҳаётда курашиш, орзуга эришиш учун ҳаракат қилиш ҳақида теран маънони англатади.

Томошабинлар нафақат ҳис-туйғу, балки янги билим олишни ҳам хоҳлайдиган аудиторияга айланиб бормоқда. "Интерстеллар" фильми квант физикаси ва гравитация ҳақида билим беради. "Social Network" технология оламининг ички механизмларини очиб беради.

Бизнинг киноларда эса янги билим беришга интилган фильмлар кам. Фақат маълум бир тарихий ёки миллий мавзуларни ёритиш билан чекланилади.

Голливуд фильмларидаги энг кучли диалоглар одамларнинг қалбига тегади. Масалан, "Гладиатор" фильмдаги Максимуснинг қўшинига айтган гапи: “Бизнинг бу ҳаётда қилган ишларимиз абадийликда акс этади”. Бу сўзлар нафақат воқеани, балки фильмнинг ғоясини ифодалайди.

Бизни киноларда қаҳрамон яхши инсон эканлигини исботлаш учун у "Мен яхши одамман, сенга ёрдам бераман!" дейди. Ҳолбуки, буни диалог эмас, ҳаракат ва образ орқали кўрсатиш керак.

Негатив персонаж ҳатто ташқи қиёфаси билан ҳам ёмонлиги тушунарли қилиб тасвирланади, унга табиий ва воқеа орқали берилган руҳий жиҳатдаги қарама-қаршиликлар бериламайди.

Агар биз Ҳолливуд ёки Болливуд фильмларидаги машҳур қаҳрамонларни кўриб чиқсак, уларнинг ҳар бирида қайтарилмас нутқ услуби ва қалбдан чиққан сўзлари бор. Масалан: "Жокер" (The Dark Knight) – унинг ҳар бир гапи фалсафага бой: “Жиннилик гравитация каби... унга озроқ туртки бўлса бас.” Бу гапи билан Жокер хаос ва беқарорлик жамиятга қанчалик тез тарқалиши мумкинлигини тушунтиради.

PK (Amir Khan) – содда, аммо ўйлантирувчи саволлар: “Агар Худо шунчалик раҳмдил бўлса, нима учун биз Ундан қўрқамиз?”

"Forrest Gump"да “Ҳаёт шоколад қутисига ўхшайди. Унда нима чиқишини олдиндан билолмайсан", ибораси орқали ҳаётнинг ноаниқлигини ва унинг ҳар бир лаҳзасидан завқ олиш зарурлигини тушунтиради.

"Муҳаббат – вақт ва макон чегараларини бузиб ўтадиган ягона нарса." ("Interstellar")

"Гап сен қанчалик қаттиқ ура олишингда эмас. Гап сен қанчалик қаттиқ зарба еб, ҳаракатни давом эттира олишингда." ("Rocky Balboa")

Улардан сабоқ чиқариш ва фильмларда мана шундай кучли ғояларни киритиш керак.

https://t.me/qayduz

"Wizzair” авиакомпанияси Ўзбекистонга рейсларида ўзбек тилида хизмат кўрсатишни таъминлайдиган бўлди

Авиакомпанияларда асосий коммуникация тили сифатида, одатда, инглиз тили ишлатилади. Бу Халқаро фуқаролик авиация ташкилоти (ICAO) қоидалари билан ҳам боғлиқ. Шу билан бирга, ҳар бир мамлакат ўз миллий тилини ҳам авиақатновларда ишлатишни талаб қилиши мумкин.

Франция, Германия, Испания каби давлатлар ўз авиакомпанияларида миллий тилни бирламчи даражада ишлатади. Масалан, Air France рейсларида француз тили асосий тил бўлиб, кейин инглиз ва бошқа тиллар қўлланилади.

Япония, Жанубий Корея, Хитой, Туркия каби давлатларда миллий тил катта аҳамиятга эга. Turkish Airlines, Japan Airlines каби компанияларда миллий тил биринчи ўринда туради ва ҳатто хорижий йўловчилар билан мулоқотда ҳам ишлатилади.

Маҳаллий авиакомпаниялар (Uzbekistan Airways, Qanot Sharq) ўзбек тилини бирламчи қўллайди, лекин баъзи халқаро рейсларда рус ва инглиз тилига кўпроқ эътибор берилади. Хорижий авиакомпаниялар (Turkish Airlines, Aeroflot, Emirates) Ўзбекистонга рейсларни амалга оширганда, ўзбек тилида эълон қилишга унчалик ҳаракат қилмайди.

Рақобат қўмитаси олиб борган ўрганишлар натижасида ижтимоий тармоқларда кўплаб танқид ва эътирозларга сабаб бўлган "Wizzair” авиакомпанияси бундан буён Ўзбекистонга рейсларида ўзбек тилида хизмат кўрсатишни таъминлайдиган бўлди.

Кичкина бўлсаям бу ютуқдан қувонишимиз, бу тарғиботни каттароқ саҳналарда ҳам кучайтиришимиз керак!

https://t.me/qayduz