"VAQFIYA" MUQADDIMASIDAGI IKKI BAYT SHARHI
Anga hamdkim, ilmlari tayb erur,
Va shul ilm ila Olim ul-g‘ayb erur.
Aliymeki, bir zarra ilmida fosh
Bidoyat spehrida yuz ming quyosh.
Hazrat Alisher Navoiyning “Vaqfiya” asari muqaddimasida kelgan ushbu baytlar Alloh taoloning maqtoviga bag‘ishlangan bo‘lib, tahmid baytlar deyiladi. “Tayb” – “tayyib” so‘zining qisqartirilgan shakli, bu o‘rinda “yuksak” ma’nosida kelgan. Mazmuni: “Shunday Zotga maqtov bo‘lsinki, ilmlari yuksak, ya’ni cheksizdir”. Qur’oni karimning “Luqmon” surasi 27-oyatida: “Agar Yer yuzidagi daraxtlarning barchasi qalam bo‘lib, dengiz – uning ortida yetti dengiz madad berib turib (siyoh) bo‘lsa ham, Allohning kalimalari, ya’ni ilmini yozib tugata olmas”, deyiladi. Ul Zot ana shu ilmi bilan “Olim ul-g‘ayb”, ya’ni g‘ayb olamini, yashirin, berkitilgan narsalarni ham bilguvchidir. “Vaqfiya”ning hozirgi nashrlarida bu jumla “olam ul-g‘ayb” deb xato o‘qilgan va shu holatda noto‘g‘ri tabdil etilgan. Alloh taologa “olam” sifatini berish e’tiqodga ham ziddir.
“Aliym” – Alloh taoloning barcha ilmlarni mukammal bilishini ifodalovchi sifati. “Aliymeki, bir zarra ilmida fosh Bidoyat spehrida yuz ming quyosh” deyilganda, Uning olimligi shu darajadaki, Allohning ilmlaridan hatto bir zarrasida ham borliqning boshlanishidagi yuz ming quyosh, ya’ni butun galaktikada kechayotgan hodisalar mohiyati fosh, ya’ni ravshan bo‘ladi.
Buyuk bobokalonimizning bu singari baytlari bugungi avlodlar qalbini hikmat yog‘dulari bilan yoritadi, e’tiqodini mustahkamlaydi hamda ma’rifatini yuksaltiradi.
Nurboy Jabborov
Anga hamdkim, ilmlari tayb erur,
Va shul ilm ila Olim ul-g‘ayb erur.
Aliymeki, bir zarra ilmida fosh
Bidoyat spehrida yuz ming quyosh.
Hazrat Alisher Navoiyning “Vaqfiya” asari muqaddimasida kelgan ushbu baytlar Alloh taoloning maqtoviga bag‘ishlangan bo‘lib, tahmid baytlar deyiladi. “Tayb” – “tayyib” so‘zining qisqartirilgan shakli, bu o‘rinda “yuksak” ma’nosida kelgan. Mazmuni: “Shunday Zotga maqtov bo‘lsinki, ilmlari yuksak, ya’ni cheksizdir”. Qur’oni karimning “Luqmon” surasi 27-oyatida: “Agar Yer yuzidagi daraxtlarning barchasi qalam bo‘lib, dengiz – uning ortida yetti dengiz madad berib turib (siyoh) bo‘lsa ham, Allohning kalimalari, ya’ni ilmini yozib tugata olmas”, deyiladi. Ul Zot ana shu ilmi bilan “Olim ul-g‘ayb”, ya’ni g‘ayb olamini, yashirin, berkitilgan narsalarni ham bilguvchidir. “Vaqfiya”ning hozirgi nashrlarida bu jumla “olam ul-g‘ayb” deb xato o‘qilgan va shu holatda noto‘g‘ri tabdil etilgan. Alloh taologa “olam” sifatini berish e’tiqodga ham ziddir.
“Aliym” – Alloh taoloning barcha ilmlarni mukammal bilishini ifodalovchi sifati. “Aliymeki, bir zarra ilmida fosh Bidoyat spehrida yuz ming quyosh” deyilganda, Uning olimligi shu darajadaki, Allohning ilmlaridan hatto bir zarrasida ham borliqning boshlanishidagi yuz ming quyosh, ya’ni butun galaktikada kechayotgan hodisalar mohiyati fosh, ya’ni ravshan bo‘ladi.
Buyuk bobokalonimizning bu singari baytlari bugungi avlodlar qalbini hikmat yog‘dulari bilan yoritadi, e’tiqodini mustahkamlaydi hamda ma’rifatini yuksaltiradi.
Nurboy Jabborov