"Sharlotta Brontening yozuv ishiga g'azab xalaqit bergan. U hikoya qilayotgani qolib, o'z iztiroblarini yozib ketgan. U hayotida och qolgan kunlarini eslaydi - u dunyo bo'ylab sayohat qilishni istayotgan bir pallada cherkov ruhoniysi eshigida mahkum qolganidan shikoyat qiladi"

"Kimdir ikki asarni mutolaa qilib, qay birida g'azabni ko'proq his qilsa, demak, o'sha muallif o'z iste'dodini to'liq namoyon eta olmagan. Bu holda asar deformatsiyaga uchraydi va buziladi... U qahramonlar haqida yozish o'rniga o'zi haqida gapiradi, o'z taqdiri bilan janjallashadi... "

Virjiniya Vulfdan ushbu satrlarni o'qish zamonaviy o'zbek adabiyotidagi, ayniqsa yangicha she'riyat, deya izohlanayotgan "matnlar"ni eslatdi. Har safar o'qiganimda ijtimoiy muammoni adabiyotga, to'g'rirog'i san'atga, ijodga olib kirishdan nima naf deb o'ylardim. Buni ijodning tahqirlanishi, o'z uslubini topmasdan ijtimoiy muammolarga yopishish, o'z traumalarini ommaga olib chiqish, yohud markazlashtirish deya hisoblaganman. Birov yozib chiqdi - shu muammoni olib chiqdi degani sen ham aynan shu narsa haqida yozib mashhurlikka erishasan degani emas. Virginiya Vulf haqida bong urib gapirganing, seni Vulfga ham, feministga ham aylantirmaydi. Bu nartsizmning bir ko'rinishi, odamlarning rahmini keltirish va shu orqali e'tiborni qaratishdir.

Men uchun ijod - san'atkorning yetukligi - har birimizga bera oladigan haqiqat hissida, yozuvchining ishontira olishi va mavjud bo'lmasa-da, sening ishonishingdadir. Bu tasavvur va dunyoqarash mevasi. Va bu jarayonni ijtimoiylashtirish san'atdan uzoqlashishdir.

@larasinsight