Fuqarolarning Konstitutsiyaviy huquqlari

Konstitutsiyadagi inson va fuqarolarning huquq va erkinliklari 4 guruhga boʻlinadi va ular quyidagilar:

1️⃣ Shaxsiy huquq va erkinliklar
2️⃣ Siyosiy huquqlar
3️⃣ Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar
4️⃣ Madaniy va ekologik huquqlar.


Endi bularning har biri oʻz ichiga qanday huquqlarni olishini koʻrib chiqamiz.

📌 Shaxsiy huquq va erkinliklar (25-35-moddalar):

— yashash huquqi;
— insonning sha'ni va qadr-qimmatining daxlsizligi huquqi;
— erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqi;
— malakali yuridik yordam olish huquqi;
— sha'ni va qadr-qimmatiga tajovuz qilishidan, shaxsiy hayotiga aralashishdan himoyalanishi va uy-joy daxlsizligi huquqi;
— mamlakat boʻylab erkin harakatlanish, turar va yashash joyini tanlash huquqi;
— fikrlash, soʻz va eʼtiqod erkinligi;
— axborot izlash, olish va tarqatish huquqi;
— fuqaroning oʻz huquq va manfaatlariga daxldor boʻlgan hujjalar, qarorlar va boshqa materiallar bilan tanishib chiqish huquqi
— vijdon va diniy eʼtiqod erkinligi.

📌 Siyosiy huquqlar (36-40-moddalar):

— jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda ishtirok etish huquqi;
— davlat xizmatiga kirish huquqi;
— qonunchilikka muvofiq mitinglar, tinch yigʻilishlar va namoyishlarda ishtirok etish huquqi;
— davlat hokimiyatining vakillik organlariga saylash va saylanish huquqi;
— kasaba uyushmalari, siyosiy partiyalar va boshqa jamoatchilik birlashmalariga birlashish, ommaviy harakatlarda ishtirok etish huquqi;
— davlat organlari, muassasalari yoki xalq vakilligiga arizalar, shikoyatlar va takliflar bilan murojaat qilish huquqi.

📌 Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar (41-48-moddalar):

— mulkdor boʻlish huquqi;
— mehnat qilish va ishsizlikdan himoyalanish huquqi, erkin kasb tanlash huquqi;
— qariganda, mehnat qobiliyatini yoʻqotganda, ishsizlikda va boquvchisidan mahrum boʻlganda ijtimoiy taʼminot olish huquqi;
— dam olish huquqi
— oʻz sogʻligʻini saqlash va malakali tibbiy yordamdan foydalanish huquqi;
— uy-joyli boʻlish huquqi.

📌 Madaniy va ekologik huquqlar (49-53-moddalar):

— taʼlim olish huquqi, bepul umumiy taʼlim olish huquqi;
— ilmiy, texnikaviy va badiiy ijod erkinligi huquqi;
— madaniy yutuqlardan foydalanish huquqi;
— qulay atrof-muhitga ega boʻlish huquqi (ekologik huquq 49).