Haniyf.uz

«Инсонларнинг энг ақллиси, закийси ва беғубори одамларнинг салоҳиятига кўра муомала қиладиганидир».

Абу Али ибн СИНО

@Haniyf_uz

"ҚИЁМАТ КУНИ АЛЛОҲНИНГ ЮЗИГА ҚАРАЙ ОЛМАЙДИГАН КИШИ!"

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Аллоҳ таоло қиёмат куни уч кишига гапирмайди, қарамайди ва покламайди: чўлда суви бўла туриб йўловчиларга бермайдиган киши; Асрдан кейин савдо молини Аллоҳ номига ундай-бундай деб қасам ичиб сотади. Харидорни ишонтиради, харидор унинг сўзларига лаққа ишонади. У бундан бошқа ишларда ҳам (шундай қилади). (Учинчиси) Имомга фақат мол-дунёга эришиш учун байъат қиладиган киши. Агар берса (аҳдига) вафо қилади, бермай қўйса вафо қилмайди", дедилар

Бошқа ривоятда: "Бири савдо моли устида унинг бераётганидан кўпроқ берганман, деб ёлғон қасам ичган киши. Бири бир мусулмон кишининг мол-мулкидан уриб қолиш учун асрдан кейин ёлғон қасам ичган киши. Ортиқча суви бўла туриб бермаган киши. Аллоҳ унга: “Ўзинг қилмаган нарсани бермаганингдек, Мен ҳам бугун сенга фазлимдан бермайман”, дейди”, дейилган (Имом Муслим ва Бухорий ривояти).

Абу Зарр розияллоҳу анҳу шундай ривоят қилади: Ҳазрат Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қиладилар: "Уч киши борки, қиёмат куни Аллоҳ таоло улар билан на сўзлашади, на назар солади, на гуноҳларини енгил қилади, улар учун қаттиқ азоб бордир!" дея буни уч бора такрорладилар. Шунда мен сўрадим:
- Эй Аллоҳнинг Расули! Ундай бўлса, улар улкан зарар ва азобга дучор бўлибдилар. Улар ким?
- Либосини кибр билан ерларга судраб юрадиган, қилган яхшилигини миннат қиладиган, молини ёлғон ташвиқотлар билан одамларга таништирадиган кишилар! - дедилар ул зот. (Имом Муслим ва Абу Довуд ривояти).

Абу Ҳурайра розиялллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Уч киши борки, Аллоҳ қиёмат куни уларга гапирмайди, покламайди ва назар ҳам солмайди. Улар учун аламли азоб бор: зинокор чол, каззоб подшоҳ ва кибрли камбағал", дедилар (Имом Муслим ривояти).

Ҳазрат Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Уч киши борки, қиёмат куни Аллоҳ таоло уларга назар солмайди: Ота-онасининг ҳақларига риоя қилмаган киши, ўзини эркакларга ўхшатган аёл ва ёмон ишларда воситачилик қилган киши", дея марҳамат қиладилар.

"Обидлар йўли" китобидан.

@Haniyf_uz

Ўзингиз суйган нарсадан нафақа қилмагунингизча яхшиликка эришолмассиз

Имом Нофеъ нақл қилади: «Абдуллоҳ ибн Умар бирор нарсани қаттиқ яхши кўриб қолишини истамас эдик, чунки нимани яхши кўрса, дарҳол ўша нарсани инфоқ қилиб юборар эди».
Абдуллоҳ ибн Умар «Ўзингиз суйган нарсадан нафақа қилмагунингизча ҳаргиз яхшиликка эриша олмассиз» ояти нозил бўлганида унга биринчи бўлиб амал қилган саҳобалардан эдилар.
Имом Нофеъ айтади: «Бир куни Абдуллоҳ ибн Умарнинг балиқ егиси келиб қолди. Бозорга бориб, балиқ олиб келдим. Аёли балиқни пишириб, унинг олдига қўйди. Шу пайт эшик очилиб, бир фақир «Аллоҳ учун садақа беринглар», –деб қолди. Абдуллоҳ бизга ҳам айтиб ўтирмай, ўзи туриб балиқни олиб, фақирга бериб юборди. Бу ҳол бир неча марта такрорланди.
Биз унинг одатини билганимиз учун уй бекаси билан келишиб олган эдик. Фақир-мискинлар келиб қолса, Абдуллоҳга билдирмай, дарҳол бир нарсалар бериб, уларни кетказиб юборардик. Шундай қилмасак, нимани яхши кўрса ёки олдида нима бўлса, ўша нарсани шу заҳоти инфоқ қилиб юборар эди. Туяларининг олдига бориб, бирортасига узоқроқ тикилиб қолса, ўшани инфоқ қилиб юборар эди».
Имом Нофеънинг шундай дегани ҳам ривоят қилинади: «Бир сафарга чикдик. Абдуллоҳ минган туясига тез-тез қараб қўяр эди. Сўнг мендан унинг гўзаллиги ҳақида сўради. Мен бу туяни «Ҳақиқатан ҳам гўзал» дея олмадим, чунки бериб юборишини билардим. Лекин барибир бироз юрганимиздан кейин у туясидан тушди-ю, уни инфоқ қилиб юборди».

@Haniyf_uz

Ўлим олдидан калимани айта олмаган талаба

Ривоятда ҳикоя қилишларича, Фадил ибн Айязнинг талабаси бор эди. Бир куни хасталаниб қолди. Устози уни зиёрат қилгани бориб, шогирдини оғирлашиб қолганини кўради. Бош томонига ўтириб, дарров Ёсин сурасини ўқий бошлади. Хаста кўзини очди ва:
- Устоз, ўқиманг, тўхтатинг, - деди.
Фадил бироздан сўнг калимайи шаҳодатни ўқиди ва беморга қайтаришни сўради. Талабаси:
- Бу сўзларингиздан безор бўлдим, - деди ва бироздан кейин жон берди.
Фадил уйига қайтди. Талабасининг даҳшатли ҳолига куюниб йиғлади. 40 кун уйидан чиқмади. Бир куни кечаси тушида талабасини дўзах ичида кўрди.
- Сен талабалар ичида энг ғайратлиси, доноси эдинг-ку! Қалбингни иймон тарк этишининг сабаби нима? - дея сўради. Талабаси унга шундай жавоб қилди:
- Бунинг уч сабаби бордир:
1. Иккиюзламачилик. Дўстларимга сиз айтган ўгитларнинг доим тескарисини айтар эдим.
2. Ҳасад. Жуда қизғанар эдим. Дўстларимга кўп ҳасад қилардим.
3. Ичкилик. Бир хасталигим бор эди, шуни даволайман деб баъзан май ичар эдим.
Мазкур ҳикоятда англашилганидай, ўлим келганда яхши ва ёмон банданинг ҳоли маълум бўлади. Ояти карималарда Аллоҳ таоло мунофиқларга ўлимдан ҳам қаттиқ хабарни билдиради. Пайғамбар истиғфор айтса ҳам, Роббим кечирмайди ва уларни ҳидоятга йўлламайди. Зеро, гуноҳкор ва гумроҳ ҳолида охиратга сафар қилишнинг оқибати қандай хатарли эканлиги маълум.

"Обидлар йўли" китобидан.

@Haniyf_uz

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْكَهْفِ لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ أَضَاءَ لَهُ مِنَ النُّورِ ما بَيْنَ الْجُمُعَتَيْنِ». وَفِي نُسْخَةٍ: «أَضاءَ لَهُ النُّورُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْبَيْتِ الْعَتِيقِ». رَوَاهُ الْحَاكِمُ وَالْبَيْهَقِيُّ.

Абу Саъид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Қаҳф сурасини жума куни қироат қилса, унга икки жума орасича нур зиё сочади», – дедилар».
Бошқа нусхада:
«У билан Байтул Атийқ орасича нур зиё сочади», – дейилган.
Ҳоким ва Байҳақий ривоят қилишган.

@Haniyf_uz

“УРУҒ ЭКИШ” ОЙИ

Ражаб уруғ экиш, Шаъбон уни суғориш ва Рамазон ҳосилни йиғиб олиш ойидир.
Ражаб ойидаги “уруғ экиш” тавба қилиш, ҳаром амаллардан тийилишдир. Шаъбон ойида уни шавқ, муҳаббат ва Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга салавотни кўп айтиш ила уларни “суғориш” лозим. Рамазон ойи ана шу ҳосилни йиғиш вақтидир.

@Haniyf_uz

Қалб

Аллоҳ таоло қалбларнинг бир қанча турларини зикр этиб, ҳолатларини баён қилиб берган:

–Соғлом, саломат, покиза қалб
У Аллоҳгагина ихлосли ва турли тойилиш, оғишлардан холи қалб.

–Тавба қилувчи қалб
У мудом Аллоҳга қайтувчи, тавба қилувчи қалб.

–Қўрқувчи қалб.
У Аллоҳ таолонинг Ўзидангина қўрққан қалб.

–Тақводор қалб
У Аллоҳ таолонинг шиорлари-буйруқ ва қайтариқларини улуғлайдиган, риоя қилиб, ҳурматлайдиган қалб.

–Тирик қалб
У Аллоҳга иймон келтирган ва Унга шукр қилган қалб.

–Касал қалб
У шубҳа, нифоқ, риё каби дардга гирифтор бўлган қалб.

–Басират кўзи кўр қалб
У ҳақни кўрмайдиган ва идрок этмайдиган қалб.

–Гуноҳкор қалб
У Ҳақ гувоҳлигини беркитгувчи қалб.

–Кибрли қалб
У Аллоҳнинг борлиги ва бирлигидан, У зотга итоат қилишдан кибр қилувчи, зулмкор, тажовузклор қалб.

–Қаттиқ, қўпол қалб
У ундан раҳм-шафқат, меҳр-мурувват суғуриб ташланган, ғализ қалб.

–Қасоват, моғор босган қалб
У иймон билан юмшамайдиган, унга эгилмайдиган, Аллоҳни эсламайдиган ва ҳатто Уни танимайдиган қалб.

–Ғофил қалб
У ҳаёти дунёда ўз вазифасидан, нима учун яратилганидан ғофил, гумроҳ қалб.

Эй қалбларни ўзгартирувчи Зот, қалбимизни дининг ва тоатингда собит қил!
Амин!

@Haniyf_uz

Муаззин яширган воқеа

Бир куни имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ хуфтон намозини масжид муаззинининг ортида ўқидилар. Муаззин намозда “Залзала” сурасини ўқиди. Намоз адо этилди ва одамлар масжиддан чиқиб кетишди. Масжидда Абу Ҳанифа ва муаззиндан бошқа ҳеч ким қолмади.
Муаззин ҳикоя қилади: “Абу Ҳанифага қарасам, у нафас олар, тафаккур қилиб, ўй сурганча ўтирардилар. Ўзимга: “Қалблари менга чалғимасин, туриб кетаман”,– дедим. Масжиддан чиқдим ва қандил(пиликли мойчироқ)ни қолдирдим. Унда ҳам мойи камгина қолганди... Кетдим ва тонг отаётган вақтда, фажрда қайтиб келдим.

У зот ўша ўтирган ҳолида эди ва: “Эй зарра мисқолича яхшиликка ажр мукофот берадиган Зот! Эй зарра мисқолича ёмонликка жазо берадиган Зот! Банданг Нўъмонга дўзахдан паноҳ бер! Уни раҳматинг ва марҳаматинг, кенглигингга кирит!”– деб дуо қиларди.
Муаззин яна айтади: “Кирганимда қандил ҳали ёниб турарди. Имом Абу Ҳанифа унга қараб: “Қандилни олишни истайсанми?”, – дедилар. У зот ҳали хуфтонни вақти чиқмади деб ўйлаётган эдилар.
Мен: “Эй имом, тонг отди”,– дедим. Шунда Абу Ҳанифа: “Менда кўрганингни яширгин”,– деди.
Сўнгра туриб икки ракат намоз ўқиди. Кейин эса хуфтоннинг таҳорати билан биз билан бирга бомдодни ўқиш учун ўтирди... Ушбу воқеани имом вафот этгунларига қадар ҳеч кимга айтмадим”.

Бу уларнинг ҳаётлари, ҳоллари эди... Бизники қандай?

Манба: “Тарихи Бағдод” асари, (13/355)
“Ал вафий бил-вафаёт” асари, (27/91)

@Haniyf_uz