"БОҚИЙ БУХОРО" АФЕРАСИ – ХАТОЛАР УЧУН ЖАВОБГАРЛИК НИМА БЎЛАДИ?

"Боқий Бухоро" лойиҳасининг амалга ошмай қолгани ҳаммага маълум. Лекин бу шунчаки маблағ йўқлиги ёки инвесторлар "оғир аҳволга тушгани"га боғлиқ эмас. Бу – бошиданоқ ёлғонга қурилган, олигархлар ва мансабдорлар чўнтагини тўлдириш учун ўйлаб топилган навбатдаги афера эди.

Энг аввало “Боқий Бухоро” лойиҳаси билан Ўзбекистон ҳукумати Бухоронинг тарихий ҳудудида бузиш ва қуриш ишларини олиб бормаслик юзасидан ЮНЕСКОга берган ваъдасини бузди.

Бухоро, ўз мақомига кўра, шошилинч ўзгаришлардан муҳофазаланган. Бухоронинг Шайбонийлар даврига оид илғор меъморчилик намуналари ва ўзига хос ландшафти эътироф этилган ҳолда 1993 йилда шаҳар ЮНEСКОнинг Жаҳон мероси объектлари рўйхатига киритилган.

Бироқ расмийлар Бухоро инфратузилмаси совет давридан қолганини важ қилиб, сайёҳлар эҳтиёжларини қондириш учун такомиллаштириш зарурлигини таъкидлади ва шаҳарнинг тарихий қисмига туташган буфер зонадаги биноларни бузиб ташлади.

Бузилган бинолар ўрнида бир вақтнинг ўзида минглаб сайёҳларни қабул қила оладиган кўп қаватли меҳмонхоналар қурилиши мақсад қилинди.

Марказий Осиё тарихий маданий меросини ҳимоя қилиш билан шуғулланувчи «Аlerte Heritage» нодавлат ташкилоти «Боқий Бухоро» ташаббусини кескин танқид қилди.

Эълон қилинган лойиҳа ҳар жиҳатдан ҳалокатли, энг аввало дизайни хато. Бундай лойиҳалар Лас-Вегас ёки Макаода қизиқарли кўриниши мумкин. Аммо Бухоронинг тарихий ўзагига сохта «Шарқ» кўринишини тиқиштиришга уриниш маҳаллий аҳоли ва сайёҳларни фақат қўрқитиши мумкин,

деб ёзди Аlerte Heritage Фейсбукдаги саҳифасида.

Бу лойиҳа амалга ошмаслиги бошиданоқ аниқ эди. Аммо, шундай бўлса ҳам, нега Бахтиёр Фозилов каби корчалонлар ва уларни ҳимоя қилувчи ҳокимият мутасаддилари “Боқий Бухоро” лойиҳаси амалга ошади, деб ваъдалар беришди? Нега молиявий таъминловчиси бўлмаган, сохта "сингапурлик инвестор" бу ишни дўндиради деб эл юртни ишонтиришга уринишди?

Блогер ва иқтисодчи Отабек Бакиров бу ҳақда "лойиҳа музлатилди" деб ёзди, лекин “уни ким музлатди, нима учун музлатди, музлатиш қарори қарори ортида ким турибди?” – деган  саволларга жавоб бермади. Озгина ҳайиқди аниқроғи. Афтидан Ўзбекистон ичкарисида туриб бу ҳақда очиқ гапириш оқибатлари нима бўлишини Бакиров яхши билади. Ҳар ҳолда унда ўзини асраш инстинкти бор, буни тушунса бўлади.

Шунга у Бахтиёр Фозилов ва унинг лойиҳани бошиданоқ ўз манфаатлари учун ишга солган тўдаси бу ишга жавобгар эканига шама ҳам қилинмади.

Элтуз Бухоронинг тарихий қисмига туташ ҳудудда “Боқий Бухоро” сунъий этнографик сайёҳлик мажмуаси қурилиши сабабли ўнлаб тарихий биноларни бузиб ташлаган 21 аср Геростратининг исми Бахтиёр Фозилов эканини бир неча ой олдин ёзганди.

Бу жиноий лойиҳани кимлар ҳимоя қилди?

33 гектарлик ҳудуддаги ҳукумат биноларини, улкан стадион, кутубхона, коллеж ва бошқа ўнлаб биноларни аниқ режасиз бузишга ким рухсат берди? Қурилиш бошланмаслиги маълум бўлганида ҳокимиятдаги мансабдорлар нега бу ҳақда аниқ сўз очишмади?

Бундан аввал ҳам "Навоий азот", "Қўқон суперфосфат заводи", "Тошкент шаҳар бизнес маркази" каби бир неча миллиардлик лойиҳалар айнан шундай схемалар орқали амалга ошмай қолганди. Лекин ҳеч ким жавобгарликка тортилмади.

Свет пулини вақтида тўламагани учун фуқарони жиноий жавобгарликка тортадиган суд тизими нега миллиардлаб доллар кули кўкка совурилган пайтда оғзи қум солгандай нафасини ютиб ўтиради?

Бугун бўлса ҳукумат "33 гектарлик ерни яшил ҳудудга айлантирамиз" деган пуч ваъда билан вазиятдан чиқиб кетмоқчи.

Очиқча айтаверишсин, аслида бу – ўша ҳудудни янада арзонлаштириб, кейин ҳокимиятга яқин кишиларга сотиш режаси, деб.

Лох қилгани халқ яхшида, ҳа?

Бахтиёр Фозилов ва унинг "Боқий Бухоро" лойиҳаси – бу халққа берилган ёлғон ваъдаларнинг бир қисми эди, холос. Бугун унинг ортида ҳокимиятдагиларнинг қандай манфаатлари ётганини очиқ айтиш вақти келди.

Савол эса жуда аниқ: бу жиноятлар учун ким жавоб беради?

💬Telegram |📱Facebook |
🐦Twitter |📱Instagram | ▶️YouTube