2/2
Misol uchun, agar novvoy non pishirsa va uni mijozga sotsa, har ikki tomon foyda oladi. Mijoz nonni pulga almashtirishga rozi bo‘lishi – uning nazarida non puldan qadrliroq ekanini bildiradi. Novvoy esa aksincha, pul unga non pishirishdan ko‘ra ko‘proq kerak bo‘lgani uchun uni sotadi. Bu kelishuv ikki tomon uchun ham foydali bo‘lgani uchun amalga oshadi va har ikki tomon kelishuv amalga oshgan vaqtning o‘zidayoq o‘z yutug‘ini olib ketadi. Kimdir uzoq vaqt davomida ko‘proq va muhimroq savdo kelishuvlarini amalga oshirgani uchun boyib ketsa, unga ko‘proq soliq to‘latish uning shu paytgacha amalga oshirgan savdo kelishuvlari uchun ikki marta to‘lashga majbur qilinishi hisoblanadi va bu tabiiyki axloqiy prinsiplarga to‘g‘ri kelmaydi.
Mulk va boylik erkin savdo orqali hosil bo‘ladi, hech kim boshqani majburlamaydi. Agar savdo majburlash orqali amalga oshirilsa, bu ekspluatatsiya sanaladi. Daromad taqsimoti esa aynan shu majburlashni anglatadi – ya’ni kimdir o‘z mulkidan o‘z xohishiga qarshi voz kechishga majburlanadi.
Xulosa
Inson o‘ziga tegishli. Bu oddiy, ammo fundamental haqiqatdir. Agar inson o‘z tanasi va mehnati ustidan egalik qilish huquqiga ega bo‘lsa, demak, uning tabiiy huquqlari – hayot, erkinlik va mulk daxlsiz bo‘lishi kerak.
Davlatning yagona vazifasi – ushbu huquqlarni himoya qilishdir, Agar davlat ortiqcha soliqlar joriy etsa, mehnat mahsulini qayta taqsimlasa yoki majburan boylikni tortib olsa, u o‘z mohiyatidan chetga chiqadi.
Daromadni qayta taqsimlash – axloqiy jihatdan adolatsizlik bo‘lib, u mulk huquqining buzilishi orqali amalga oshiriladi. Haqiqiy adolat shundaki, har bir inson o‘z mehnati bilan topgan daromadga erkin egalik qilishi lozim. Davlat esa bu huquqlarni buzishi emas, balki himoya qilish uchun mavjud bo‘lishi kerak.
@economist_martin
Misol uchun, agar novvoy non pishirsa va uni mijozga sotsa, har ikki tomon foyda oladi. Mijoz nonni pulga almashtirishga rozi bo‘lishi – uning nazarida non puldan qadrliroq ekanini bildiradi. Novvoy esa aksincha, pul unga non pishirishdan ko‘ra ko‘proq kerak bo‘lgani uchun uni sotadi. Bu kelishuv ikki tomon uchun ham foydali bo‘lgani uchun amalga oshadi va har ikki tomon kelishuv amalga oshgan vaqtning o‘zidayoq o‘z yutug‘ini olib ketadi. Kimdir uzoq vaqt davomida ko‘proq va muhimroq savdo kelishuvlarini amalga oshirgani uchun boyib ketsa, unga ko‘proq soliq to‘latish uning shu paytgacha amalga oshirgan savdo kelishuvlari uchun ikki marta to‘lashga majbur qilinishi hisoblanadi va bu tabiiyki axloqiy prinsiplarga to‘g‘ri kelmaydi.
Mulk va boylik erkin savdo orqali hosil bo‘ladi, hech kim boshqani majburlamaydi. Agar savdo majburlash orqali amalga oshirilsa, bu ekspluatatsiya sanaladi. Daromad taqsimoti esa aynan shu majburlashni anglatadi – ya’ni kimdir o‘z mulkidan o‘z xohishiga qarshi voz kechishga majburlanadi.
Xulosa
Inson o‘ziga tegishli. Bu oddiy, ammo fundamental haqiqatdir. Agar inson o‘z tanasi va mehnati ustidan egalik qilish huquqiga ega bo‘lsa, demak, uning tabiiy huquqlari – hayot, erkinlik va mulk daxlsiz bo‘lishi kerak.
Davlatning yagona vazifasi – ushbu huquqlarni himoya qilishdir, Agar davlat ortiqcha soliqlar joriy etsa, mehnat mahsulini qayta taqsimlasa yoki majburan boylikni tortib olsa, u o‘z mohiyatidan chetga chiqadi.
Daromadni qayta taqsimlash – axloqiy jihatdan adolatsizlik bo‘lib, u mulk huquqining buzilishi orqali amalga oshiriladi. Haqiqiy adolat shundaki, har bir inson o‘z mehnati bilan topgan daromadga erkin egalik qilishi lozim. Davlat esa bu huquqlarni buzishi emas, balki himoya qilish uchun mavjud bo‘lishi kerak.
@economist_martin