Martin Eden

@economist_Martin

Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek

Category: Books

Iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy mavzularda fikrlarimni yozaman hamda tadqiqotlarim bilan boʻlishaman. Kanal kundalik sifatida yuritiladi.
Instagram: https://www.instagram.com/economist_martin?utm_source=ig_web_button_share_sheet&igsh=ZDNlZDc0MzIxNw==

Related channels | Similar channels

Channel's geo and language

Uzbekistan, Uzbek

Martin Eden

3 Feb, 19:03

Koʻchilgingiz biladigan Bookblogerlar jamiyatini kuzatib borish uchun havola.

Kitoblar va maqolalar uchun yozilgan taqrizlardan bahramand boʻlishingiz uchun!

437 0 1 3 4

Martin Eden

1 Feb, 10:25

Forward from: 404

DeepSeek effekti haqida.

Ikki hafta oldin ommaga taqdim etilgan DeepSeek-R1 AI modeli butun dunyoda katta shov-shuv uyg’otti. Xitoyning kichik startapi tomonidan yaratilgan model bozorni yaxshigina silkitib qo’ydi desak ham bo’ladi.

Buning sababi, DeepSeek bor-yo‘g‘i 55 kun davomida taxminan 2000-ta Nvidia H800 GPU yordamida o‘z AI modelini ishlab chiqdi va buning uchun atigi 5,6 million dollar sarfladi. Bu ko‘rsatkich AQShdagi boshqa yirik raqobatchilarnikiga nisbatan ancha arzon. Solishtirish uchun, ChatGPT-4 ni ishlab chiqish uchun OpenAI 100 million dollar sarflagan edi, Google esa Gemini-ga 191 million dollar sarflagan.

DeepSeek'ning mablag‘i chegaralanganligi sababli, ular LLM trening jarayonlarini optimallashtirib, arzonroq chiplarni samarali ishlata olishdi. Sodda qilib aytganda, xitoyliklar sifatli Sun’iy Intellekt modellini yaratish uchun kuchli AI-hardware chiplari shart emasligini isbotlay oldi.

Yani, NVIDIA va boshqa chip ishlab chiqaruvchilarga bo‘lgan talab endi keskin pasayadi. Texnologiyalar bozoridagi deyarli barcha yirik firmalar AI chiplarga katta sarmoya kiritgani tufayli, butun bozor katta yo‘qotishga uchraydi.

Xozirning o'zida, NVIDIA aksiyalari 18%ga, Broadcom 17%ga, Microsoft (ChatGPT) esa 3%ga tushdi. Umumiy hisobda, DeepSeek tufayli AQSh fond bozori 1 trillion dollar yo‘qotdi.

Bu holat, AQSh va Xitoy kompaniyalari o‘rtasidagi raqobat kundan-kunga siyosiylashib ketishiga olib kelishi mumkin...

@req404

685 0 3 2 15

Martin Eden

31 Jan, 08:03

Doʻstlar, doʻstimiz Abdurashid Ibrat farzanlari bilan birgalikda yangi loyiha boshlamoqda. Loyiha barcha kitobxonlar uchun kitob oʻqishni yanada oson va qulay qilishga qaratilgan. Oʻylaymanki, barchamiz uchun manfaatli tizim yoʻlga qoʻyiladi. Keyinroq bu haqida batafsil ma’lumot beramiz, albatta. Ammo hozir bir yordamingiz kerak.

Quyida ijtimoiy soʻrovnoma oʻtkazish uchun havola qoldiraman. Ozroq vaqtingizni ajratib, kitoblar haqidagi qiziqishlaringizdan kelib chiqqan holda soʻrovnomada ishtirok etsangiz, loyihaning kelajagiga toʻgʻridan-toʻgʻri ijobiy ta’sir koʻrsatgan boʻlardingiz.

https://forms.gle/Y8nec6ZfSyFdT1hX7

Yana bir iltimos, havola bilan ijtimoiy tarmoqlarda boʻlishsangiz bagʻoyat mamnun boʻlardim!
Rahmat!

So'rovnoma / Опрос / Survey

Kitob almashinuvi so'rovimizga xush kelibsiz! Sizning javoblaringiz jamiyatimiz manfaatlari va ehtiyojlariga xizmat qiladigan loyihani yaratishimizga yordam beradi. Sevimli kitoblaringiz va afzalliklaringizni baham ko'rish orqali siz ushbu loyihani boshidanoq shakllantirishga yordam berasiz. Ushbu...

823 0 1 9

Martin Eden

30 Jan, 07:23

Andijonlik boʻlmaganlar ham bogʻning saqlab qolinishiga oʻz hissalarini qoʻshishi mumkin! Shunday vaziyatlarda insonlar oʻzining fuqarolik pozitsiyasini koʻrsata olishi kerak, nazarimda. Ushbu postda barchasi batafsil tushuntirilgan. Tanishib chiqing va oʻz yordamingizni ayamang)

Archemistry | Urban | yo‘llarda bolalar o‘lmoqda

🚨 SHOSHILINCH: Andijondagi Alisher Navoiy bog‘ini saqlab qolaylik! 🚨 Do‘stlar, Andijonning naq markazida, Alisher Navoiy nomidagi madaniyat va istirohat bog‘i o‘rniga "Andijon city" biznes markazini qurmoqchi ekanlar. Bu barcha shahar aholisiga tegishli bo‘lgan 10,7 gektar yashil hududdir. Daraxtl...

980 0 4 1 11

Martin Eden

28 Jan, 13:21

Forward from: Fan choyxonasi

Do'stlar bir qancha birodarlarimiz o'z tadqiqotlari uchun so'rovnoma qilishibdi. Ular insonlarning xulq-atvori va uning savdoga ta'sirini o'rganishmoqda (saqich misolida).

Soʻrovnomada qatnashib saqich tanlash odatlaringizni biz bilan bo‘lishing! 👇

https://ee.kobotoolbox.org/f7MCLKh3

Enketo Express for KoboToolbox

803 0 0 4 5

Martin Eden

26 Jan, 18:56

Forward from: organized chaos 📝

#essay

Differensial Tenglamalar va Sevgi: Murakkablik, Muvozanat va Cheksizlik

Sevgi — inson qalbining eng chuqur, eng nozik va bir vaqtning o'zida eng murakkab tug'ularidan biri. Differensial tenglamalar esa tabiat qonuniyatlarini matematik nuqtai nazardan ifodalash uchun xizmat qiluvchi vosita. Tashqi dunyo va ichki olam o'rtasidagi bu kutilmagan bog'liqlik, aslida, hayotning o'zi kabi murakkab va go'zal. Ushbu ikki tushunchani qiyoslash orqali biz sevgining falsafiy mohiyatini anglashimiz mumkin.

Murakkablik: Differensial tenglamalar va inson qalbi
Differensial tenglamalar hayotning har bir o'zgarishini ifodalashda ishlatiladi. Tabiatda sodir bo'ladigan kichik o'zgarishlar, kuchlar, dinamikalar — bularning barchasi matematik tenglamalar orqali tahlil qilinishi mumkin. Sevgi ham xuddi shunday murakkab va ko'p qirrali: inson qalbidagi his-tuyg'ular, orzular, qo'rquvlar va quvonchlar doim bir-biriga bog'langan holda o'zgaradi.

Sevgi birinchi qarashda "aniq" yoki "mantiqiy" ko'rinmaydi. Lekin uning murakkablik darajasini ifodalash uchun tasavvur qiling: ikki qalbni, ikki shaxsni o'zaro birlashtiruvchi munosabatlar qanday qilib o'zgaradi? Bu munosabatlar differensial tenglamalarning (nonlinear)aks-chiziqli tizimlariga o'xshaydi: kichik bir xatolik yoki e'tiborsizlik butun tizimni o'zgartirishi mumkin.

Muvozanat: Stabillik va harmoniyaning izlanishi
Differensial tenglamalar ko'pincha muvozanat nuqtasini izlaydi — biror tizim barqaror bo'lishi uchun qanday sharoitlar talab qilinadi? Sevgi ham muvozanatni talab qiladi. Har bir munosabatda bir tomonning boshqa tomondan ko'proq sevishi yoki e'tibor qaratishi tizimning barqarorligini buzishi mumkin.

Shu nuqtai nazardan qaraganda, sevgining muvozanati ikki shaxs o'rtasidagi o'zaro hurmat, ishonch va bir-birining ehtiyojlarini tushunishda namoyon bo'ladi. Xuddi differensial tenglamadagi stabillik nuqtalari kabi, sevgida ham muvozanatga erishish uchun doimiy harakat talab qilinadi.

Cheksizlik: Sevgi va vaqtning o'lchovsizligi
Differensial tenglamalarda cheksizlik tushunchasi juda muhim. Ba'zi tenglamalar vaqt o’tishi bilan o‘zgarishlarni abadiy davom ettiradi yoki biror aniq nuqtaga yaqinlashadi. Sevgi ham shunday — u vaqtning cheksizligida yashaydi. Sevgi nafaqat hozirgi onni, balki o'tmishni va kelajakni ham qamrab olishi bilan e'tiborga molik.

Bir qarashda, sevgi ikki shaxsning bir lahzada tug'ilgan hissiyotidek tuyulishi mumkin. Ammo, aslida, bu hissiyotning ildizlari o'tmishda yotadi va u kelajakda qanday shakllanishi ko'pincha hozirgi harakatlarga bog'liq. Xuddi differensial tenglamalar vaqtga nisbatan o‘zgaruvchan jarayonlarni ifodalagani kabi, sevgi ham doimiy o‘zgarish va rivojlanishda.

Nima demoqchiman: Matematik go'zallik va insoniy hislar
Differensial tenglamalar tabiatning go'zalligini va murakkabligini ochib beradigan vosita bo‘lsa, sevgi — inson qalbining shunday murakkabligining ko‘rinishi. Ikki shaxs o‘rtasidagi munosabatlarni matematik tenglamalar orqali to‘liq tushuntirish, albatta, imkonsiz. Lekin ularning o‘xshashliklari bizga shuni ko‘rsatadiki, hayotning har bir murakkab jihati o‘z ichida mukammal bir uyg‘unlikni yashiradi.

Sevgi xuddi bir differensial tenglama kabi — murakkab, lekin hal qilishga arziydigan sirli masala. Balki inson qalbining go‘zalligi va boyligi ham aynan shu murakkablikda yotgandir.

Dilshodbek Ikromov
22.01.2025
Toshkent, O'zbekiston.

947 0 11 11 10

Martin Eden

26 Jan, 13:21

The Economist нашри Ғайрат Дўстов кейси призмасида янги Ўзбекистонни яна бир бор эслапти. Фақат бу сафар янги сўзи қўштирноққа олинган. 5 йил аввалги умидларга тўла мақола чиққанда кўчириб босмаган нашр қолмаганди.
Бу сафар кўчириб босиш тугул, мақола чиққани ҳақида бирон йирик нашрда эслангани йўқ.

Мана шу жараён биз босиб ўтган 5 йиллик эволюция (ёки атавизм) мазмуни ва йўналишини кўрсатади.

Bakiroo

898 0 4 4 16

Martin Eden

25 Jan, 23:21

Forward from: Abu Bakr Fozilov

Oʻzimizni yangi qiz uzatgan oʻzbek oilasidek his qildik-a?)

@phaziloff

869 0 5 1 52

Martin Eden

25 Jan, 16:11

“Yangi” O‘zbekiston va So‘z Erkinligi: G‘ayrat Doʻstov Ishi Iqtisodiy va Ijtimoiy Muammolar koʻzgusi sifatida

Kecha The Economist jurnalida “Haqorat qilgan haydovchining taqdiri “Yangi” O‘zbekiston haqida shubha uyg‘otmoqda” nomli maqola chiqibdi. Xunuk eshitilsa ham, oʻqib xursand boʻldim. Chunki global e’tibor va xalqaro bosim hukumatni islohotlarning naqadar jiddiyligini tushinishga va oʻzgarishlar qilishga majburlaydi. Qolaversa, ichki muhokamalarning faollashishi muammolar haqida koʻproq oʻylashga va konstruktiv yechim topilishiga koʻmaklashadi.

Umuman olganda, Doʻstovning chiqishi oddiy iqtisodiy muammolardan kelib chiqqan bo‘lsa ham, u mamlakatdagi kengroq muammolarni ko‘rsatib berdi. O‘zbekiston tabiiy gaz bo‘yicha dunyoning eng yirik ishlab chiqaruvchilaridan biri boʻlsada, har yili qish mavsumida yoqilg‘i tanqisligi aholini qiynab kelyapti. “Bozor Iqtisodiyoti” deya bong urilishiga qaramay, energiya ta’minoti kabi asosiy sohalarda davlat aralashuvi samaradorlikka salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

Bundan tashqari, hokimiyatga ikkinchi ma’muriyat kelgach, inson huquqlari va erkinliklarini ta’minlash bo‘yicha islohotlarni e’lon qilgan edi. Boshida hammasi yaxshi ketayotgandek edi ham, biroq, Doʻstov ishi davlatning tanqidga qanday javob qaytarishini ko‘rsatdi. Sud uning chiqishini “bezorilik” sifatida talqin qildi. Ammo jamoatchilik bu hodisani oddiy fuqaroning haqli dardini ifodalashi deb baholadi.

Agar davlat fuqarolarning asosli muammolarini hal qilish o‘rniga ularni jazolash yo‘lini tanlasa, bu islohotlarga bo‘lgan ishonchni pasaytiradi, tashqi mamlakatlar oldida ijobiy tasavvur qoldira olmaydi. Doʻstovning ozod etilishi esa jamoatchilik bosimi muhim rol o‘ynashini koʻrsatdi.

Bu hodisa atrofida yuzaga kelgan norozilik davlatning fuqarolar bilan muloqot qilish uslubini qayta ko‘rib chiqish zarurligini ko‘rsatadi. O‘zbekiston aholisi nafaqat iqtisodiy barqarorlik, balki o‘z fikrini erkin bildirish huquqini ham istaydi. “Yangi O‘zbekiston” konsepsiyasining amalda o‘zini oqlashi uchun iqtisodiy islohotlar bilan birga huquqiy kafolatlar ham kuchaytirilishi kerak, albatta!

Oʻzingiz nima deb oʻylaysiz, sizningcha, fuqarolar o‘z dardlarini erkin bayon eta olishi jamiyat taraqqiyoti uchun qanchalik muhim?

@economist_martin

The fate of a ranting driver raises doubts about the “new” Uzbekistan

It seems free speech is not so guaranteed after all

1.2k 0 18 7 16

Martin Eden

24 Jan, 09:29

Forward from: KitobHouse | Bookblog

#marketing 📈

👋 Doʻstlar yordamingiz va qoʻllab-quvvatlashingiz zarur. Oldinroq aytganimdek, marketing tadqiqot boshlaganman. Kitobxonlarning kayfiyatini bilish va shunga munosib harakat qilish uchun kichik soʻrovnoma tayyorladim. Vaqtingizni ayamay savollarga javob bersangiz minnatdor boʻlardim.

Soʻrovnoma linki ⤵️

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc7fCSIWy-yo1dt2efwtN5tBfJAx1enwNQkr0BoArNfZxh4fg/viewform?usp=dialog

*️⃣Aytgancha, soʻrovnomadan oʻtganlar va telefon raqam qoldirganlar uchun sovrinli oʻyinimiz ham bor.

🔠 Agar blogingiz boʻlsa, soʻrovnomani ulashib koʻproq kitobxonlarga yetib borishiga sababchi boʻlsangiz, xursand boʻlardim.

👉KitobHouse👈

Kitobxonlar uchun so‘rovnoma

Kitobxonsiz va nashriyotlarni ham e’tibor bilan kuzatib borasiz. O‘quvchilarning kayfiyatini bilish uchun sizning fikringiz juda muhim, savollar ko‘p bo‘lishi mumkin lekin sizga qiyinchilik tug‘dirmaydi degan umiddamiz.

811 0 0 5