#useful
Bugun sizlar bilan qo‘rquv haqida gaplashmoqchiman. Yurakni gupullatib, adrenalinni oshirib, daydi itdan qochishga undaydigan qo‘rquv haqida emas, balki sezdirmay ichingizga kirib oladigan, makkor qo‘rquv haqida.
Bu qo‘rquv bir necha hafta davomida o‘qib-izlanib, qayta-qayta tahrir qilib blogingizga "post qilish" tugmasini bosishga to‘sqinlik qiluvchi sokin va ayyor qo‘rquvdir. Bu har safar o‘zingiz chizgan yoki yaratgan san’at asarini boshqalarga ko‘rsatishni o‘ylaganingizda "Ular ustingdan kulsa-chi?" deb shivirlaydigan qo‘rquv. Bu siz "Agar gaplarim to‘satdan esimdan chiqib qolsa-chi?" deb taqdimotingizni ko‘zgu oldida yuzinchi marta mashq qilishga majbur qiladigan qo‘rquvdir.
Hozir sizga boshqalarga o‘xshab "o‘zingizga ishoning, siz buni albatta uddalaysiz" degan motivatsion shablon gaplarni aytmoqchi emasman. Men bu qo‘rquvlar haqiqiy emas ham demayman. Ular haqiqiy. Haqiqiy his qilinadigan qo‘rquvlar. U xuddi sahnaga chiqish oldidan qorningizda paydo bo‘ladigan og‘riq kabi haqiqiy.
Oxirgi marta qachon biror kishining yangi narsani sinab ko‘rganini ko‘rganingizda "Voy, anavini qara, naqadar ahmoq ekan-a?" deb o‘ylagansiz? Yoki biror hamkasbingiz apelsinlar bilan jonglyorlik qilishga urinib, butun polni sitrus mevalari bilan to‘ldirib yuborganida kulib yuborgansiz? Lekin shu sababli u haqda yomon fikrlarga bordingizmi? Ular harakat qilishga jur’at etgani uchun ko‘z oldingizda obro‘si tushib ketdimi? Agar shunday bo‘lsa, muammo ularda emas, sizda, o‘zingizga bo‘lgan ishonchsizlikda.
Xo‘p, mayli siz qo‘rqqan o‘sha yomon voqea yuz berdi. Aytaylik, yangi bir narsani sinab ko‘rdingiz va kimdir sizning ustingizdan kuldi. Kimdir sizni ahmoq deb atadi. Kimdir qilayotgan ishlaringizni bema’ni deb masxara qildi. Xo‘sh, nima bo‘pti?
Yo‘q, rostdan ham. Nima bo‘pti?
Yer aylanishdan to‘xtadimi? Quyosh chiqmay qoldimi? Siz doim ovqatlanadigan oshxonada sevimli taomingiz tayyorlanmay qo‘ydimi? Albatta, yo‘q. Hayot har doimgidek davom etaveradi.
Bu narsalarni anglab yetganingizdan so‘ng - ahmoqona ko‘rinishdan qo‘rqish, xuddi siz qo‘rqadigan yo‘lbars aslida qog‘ozga chizilgan oddiy rasm ekanligini tushuna boshlaysiz va o‘zingizdagi super kuchni qayta kashf etasiz. Bu qo‘rquvlarni oddiy qabul qilganingizdan so‘ng, cheklovlarsiz ijod qilishni, o‘zingizni filtrlarsiz ifoda etishni boshlaysiz.
Buyuk kashfiyotchilar, dunyoni o‘zgartirgan san’atkorlar, imperiyalar qurgan odamlar haqida o‘ylang. Ular hech qachon ahmoq bo‘lib ko‘rinmagan deb o‘ylaysizmi? Ular ustidan hech kim, hech qachon kulmagan deb o‘ylaysizmi? Albatta, kulishgan. Ammo ular bunga bardosh berishgan. Ular doimo oldinga intilishgan. Ular haqiqiy iste’dod hamda qat’iyat oldida olomonning fikri o‘zgaruvchan va oxir-oqibat ahamiyatsiz ekanligini tushunib yetishgan.
Bu odamlar masxaralardan qochganlari uchun emas, balki ularga qaramay oldinga intilganlari, davom etganlari uchun muvaffaqiyatga erishganlar. Ular eng muhim haqiqatni tushunib yetishgan: ijod, o‘z tabiatiga ko‘ra, dastlab ahmoqona ko‘rinadi. Haqiqiy yangilik, haqiqiy kashfiyot dastlab shubha, masxara va kulgi bilan kutib olinadi.
Bu narsalarni qabul qilganingizdan so‘ng, ahmoqona ko‘rinish bu mazmunli nimadir yaratish yo‘lidagi duch keladigan muqarrar haqiqat ekanligini tushunib yetasiz va ana o‘shanda siz haqiqiy ruhiy ozodlikka, erkinlikka erishasiz.
Bu insonni mast qiluvchi erkinlikdir. Bu o‘z qo‘lyozmasini cheksiz tahrir qiladigan, ammo uni hech qachon dunyoga namoyish etishga tayyor bo‘lmagan yozuvchi bilan, o‘z asarini bor kamchiliklari bilan birga e’lon qilib, keyin yangi bir asar yozishga o‘tadigan yozuvchi o‘rtasidagi farqdir. Bu tanqiddan qo‘rqib, qo‘shiqlarini hech qachon e’lon qilmaydigan musiqachi bilan, tomoshabinlar sonidan qat’i nazar, har bir ijrosiga butun qalbini beradigan musiqachi o‘rtasidagi farqdir.
@kitob_ombori
Bugun sizlar bilan qo‘rquv haqida gaplashmoqchiman. Yurakni gupullatib, adrenalinni oshirib, daydi itdan qochishga undaydigan qo‘rquv haqida emas, balki sezdirmay ichingizga kirib oladigan, makkor qo‘rquv haqida.
Bu qo‘rquv bir necha hafta davomida o‘qib-izlanib, qayta-qayta tahrir qilib blogingizga "post qilish" tugmasini bosishga to‘sqinlik qiluvchi sokin va ayyor qo‘rquvdir. Bu har safar o‘zingiz chizgan yoki yaratgan san’at asarini boshqalarga ko‘rsatishni o‘ylaganingizda "Ular ustingdan kulsa-chi?" deb shivirlaydigan qo‘rquv. Bu siz "Agar gaplarim to‘satdan esimdan chiqib qolsa-chi?" deb taqdimotingizni ko‘zgu oldida yuzinchi marta mashq qilishga majbur qiladigan qo‘rquvdir.
Hozir sizga boshqalarga o‘xshab "o‘zingizga ishoning, siz buni albatta uddalaysiz" degan motivatsion shablon gaplarni aytmoqchi emasman. Men bu qo‘rquvlar haqiqiy emas ham demayman. Ular haqiqiy. Haqiqiy his qilinadigan qo‘rquvlar. U xuddi sahnaga chiqish oldidan qorningizda paydo bo‘ladigan og‘riq kabi haqiqiy.
Oxirgi marta qachon biror kishining yangi narsani sinab ko‘rganini ko‘rganingizda "Voy, anavini qara, naqadar ahmoq ekan-a?" deb o‘ylagansiz? Yoki biror hamkasbingiz apelsinlar bilan jonglyorlik qilishga urinib, butun polni sitrus mevalari bilan to‘ldirib yuborganida kulib yuborgansiz? Lekin shu sababli u haqda yomon fikrlarga bordingizmi? Ular harakat qilishga jur’at etgani uchun ko‘z oldingizda obro‘si tushib ketdimi? Agar shunday bo‘lsa, muammo ularda emas, sizda, o‘zingizga bo‘lgan ishonchsizlikda.
Xo‘p, mayli siz qo‘rqqan o‘sha yomon voqea yuz berdi. Aytaylik, yangi bir narsani sinab ko‘rdingiz va kimdir sizning ustingizdan kuldi. Kimdir sizni ahmoq deb atadi. Kimdir qilayotgan ishlaringizni bema’ni deb masxara qildi. Xo‘sh, nima bo‘pti?
Yo‘q, rostdan ham. Nima bo‘pti?
Yer aylanishdan to‘xtadimi? Quyosh chiqmay qoldimi? Siz doim ovqatlanadigan oshxonada sevimli taomingiz tayyorlanmay qo‘ydimi? Albatta, yo‘q. Hayot har doimgidek davom etaveradi.
Bu narsalarni anglab yetganingizdan so‘ng - ahmoqona ko‘rinishdan qo‘rqish, xuddi siz qo‘rqadigan yo‘lbars aslida qog‘ozga chizilgan oddiy rasm ekanligini tushuna boshlaysiz va o‘zingizdagi super kuchni qayta kashf etasiz. Bu qo‘rquvlarni oddiy qabul qilganingizdan so‘ng, cheklovlarsiz ijod qilishni, o‘zingizni filtrlarsiz ifoda etishni boshlaysiz.
Buyuk kashfiyotchilar, dunyoni o‘zgartirgan san’atkorlar, imperiyalar qurgan odamlar haqida o‘ylang. Ular hech qachon ahmoq bo‘lib ko‘rinmagan deb o‘ylaysizmi? Ular ustidan hech kim, hech qachon kulmagan deb o‘ylaysizmi? Albatta, kulishgan. Ammo ular bunga bardosh berishgan. Ular doimo oldinga intilishgan. Ular haqiqiy iste’dod hamda qat’iyat oldida olomonning fikri o‘zgaruvchan va oxir-oqibat ahamiyatsiz ekanligini tushunib yetishgan.
Bu odamlar masxaralardan qochganlari uchun emas, balki ularga qaramay oldinga intilganlari, davom etganlari uchun muvaffaqiyatga erishganlar. Ular eng muhim haqiqatni tushunib yetishgan: ijod, o‘z tabiatiga ko‘ra, dastlab ahmoqona ko‘rinadi. Haqiqiy yangilik, haqiqiy kashfiyot dastlab shubha, masxara va kulgi bilan kutib olinadi.
Bu narsalarni qabul qilganingizdan so‘ng, ahmoqona ko‘rinish bu mazmunli nimadir yaratish yo‘lidagi duch keladigan muqarrar haqiqat ekanligini tushunib yetasiz va ana o‘shanda siz haqiqiy ruhiy ozodlikka, erkinlikka erishasiz.
Bu insonni mast qiluvchi erkinlikdir. Bu o‘z qo‘lyozmasini cheksiz tahrir qiladigan, ammo uni hech qachon dunyoga namoyish etishga tayyor bo‘lmagan yozuvchi bilan, o‘z asarini bor kamchiliklari bilan birga e’lon qilib, keyin yangi bir asar yozishga o‘tadigan yozuvchi o‘rtasidagi farqdir. Bu tanqiddan qo‘rqib, qo‘shiqlarini hech qachon e’lon qilmaydigan musiqachi bilan, tomoshabinlar sonidan qat’i nazar, har bir ijrosiga butun qalbini beradigan musiqachi o‘rtasidagi farqdir.
@kitob_ombori