Empatik tinglash – bu suhbatdoshning his-tuyg’ulari, ehtiyojlari va fikrlarini tushunishga va his etishga intilish orqali uni tinglash san’ati. Bu nafaqat tinglash, balki suhbatdoshni tushunish va uning nuqtai nazarini qabul qilishni anglatadi. Empatik tinglash insonlar o’rtasidagi muloqotni chuqurlashtiradi va ishonchni oshiradi.
Empatik tinglashni qanday amalga oshirish mumkin?
1. Diqqatni jamlash:
• Suhbatdoshga to’liq e’tiboringizni qarating.
• Telefon yoki boshqa chalg’ituvchi narsalarni chetga qo’ying.
• Suhbat davomida yuz ifodangiz va tana tili bilan ishtirok eting.
2. Og’zaki va og’zaki bo’lmagan aloqa:
• Boshni qimirlatish, ko’z bilan aloqa qilish va tana tili yordamida tinglayotganingizni bildiring.
• “Ha”, “Tushunarli”, “Shuni aytmoqchimidingiz?” kabi qisqa so’zlar bilan javob bering.
3. Savollar berish:
• Suhbatdoshni tushunishni aniqlashtirish uchun ochiq va to’g’ri savollar bering.
• Masalan: “Bu vaziyat siz uchun qanchalik muhim?” yoki “Bu sizda qanday hissiyotlarni uyg’otdi?”
4. Qayta aks ettirish:
• Suhbatdoshning aytganlarini o’z so’zlaringiz bilan takrorlang yoki jamlang.
• Masalan: “Siz shuni aytmoqchisizki, bu holatda sizni eng ko’p tashvishga solgan narsa shu bo’lganmi?”
5. Hissiyotlarni tan olish:
• Suhbatdoshning hissiyotlarini nomlang va qabul qiling.
• Masalan: “Bu holatda o’zingizni juda xafa his qilganingizni tushunaman.”
6. Hukm qilmaslik:
• Suhbatdoshni ayblash yoki unga nasihat qilishdan saqlaning.
• Uning fikrlarini shunchaki qabul qilishga va tushunishga harakat qiling.
7. Sabot bilan tinglash:
• Suhbatdoshning gapini bo’lmasdan oxirigacha tinglang.
• Fikrlaringiz yoki javoblaringizni gap oxirigacha saqlang.
Empatik tinglashning foydalari:
• Ishonchli va ochiq muloqotni rivojlantiradi.
• Nizo va tushunmovchiliklarni kamaytiradi.
• Suhbatdoshga hurmatni va qadr-qimmatni his qiladi.
• Muammolarni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Empatik tinglashni qanday amalga oshirish mumkin?
1. Diqqatni jamlash:
• Suhbatdoshga to’liq e’tiboringizni qarating.
• Telefon yoki boshqa chalg’ituvchi narsalarni chetga qo’ying.
• Suhbat davomida yuz ifodangiz va tana tili bilan ishtirok eting.
2. Og’zaki va og’zaki bo’lmagan aloqa:
• Boshni qimirlatish, ko’z bilan aloqa qilish va tana tili yordamida tinglayotganingizni bildiring.
• “Ha”, “Tushunarli”, “Shuni aytmoqchimidingiz?” kabi qisqa so’zlar bilan javob bering.
3. Savollar berish:
• Suhbatdoshni tushunishni aniqlashtirish uchun ochiq va to’g’ri savollar bering.
• Masalan: “Bu vaziyat siz uchun qanchalik muhim?” yoki “Bu sizda qanday hissiyotlarni uyg’otdi?”
4. Qayta aks ettirish:
• Suhbatdoshning aytganlarini o’z so’zlaringiz bilan takrorlang yoki jamlang.
• Masalan: “Siz shuni aytmoqchisizki, bu holatda sizni eng ko’p tashvishga solgan narsa shu bo’lganmi?”
5. Hissiyotlarni tan olish:
• Suhbatdoshning hissiyotlarini nomlang va qabul qiling.
• Masalan: “Bu holatda o’zingizni juda xafa his qilganingizni tushunaman.”
6. Hukm qilmaslik:
• Suhbatdoshni ayblash yoki unga nasihat qilishdan saqlaning.
• Uning fikrlarini shunchaki qabul qilishga va tushunishga harakat qiling.
7. Sabot bilan tinglash:
• Suhbatdoshning gapini bo’lmasdan oxirigacha tinglang.
• Fikrlaringiz yoki javoblaringizni gap oxirigacha saqlang.
Empatik tinglashning foydalari:
• Ishonchli va ochiq muloqotni rivojlantiradi.
• Nizo va tushunmovchiliklarni kamaytiradi.
• Suhbatdoshga hurmatni va qadr-qimmatni his qiladi.
• Muammolarni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.